ΔΕΙΤΕ ΠΡΩΤΟΙ ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ TRIBUNE ΣΤΟ GOOGLE NEWS 
Τουλάχιστον τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους την Κυριακή 28/12 κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων της κοινότητας των Αλαουιτών στη δυτική Συρία, σύμφωνα με τις υγειονομικές Αρχές.
Χιλιάδες πολίτες κατέβηκαν στους δρόμους στα προπύργια της θρησκευτικής μειονότητας, μετά τη φονική βομβιστική επίθεση σε τέμενος που πυροδότησε νέο κύμα οργής.
Χιλιάδες διαδηλωτές στις παράκτιες επαρχίες και την κεντρική Συρία συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις που κήρυξε Αλαουίτης θρησκευτικός ηγέτης, διαμαρτυρόμενοι για την επίθεση της Παρασκευής στη Χομς.
Η επίθεση εκείνη κόστισε τη ζωή σε οκτώ ανθρώπους, αναζωπυρώνοντας τους φόβους των μειονοτήτων υπό το νέο ισλαμιστικό καθεστώς.
Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανέφερε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας άνοιξαν πυρ σκοτώνοντας δύο άτομα στην επαρχία της Λαττάκειας, όπου πλειοψηφεί το αλαουιτικό στοιχείο, κατά τη διάλυση συγκέντρωσης διαμαρτυρίας.
Το επίσημο ειδησεογραφικό πρακτορείο SANA, επικαλούμενο τη διεύθυνση Υγείας της Λαττάκειας, έκανε λόγο για «τρεις νεκρούς και 60 τραυματίες» από «επιθέσεις υπολειμμάτων του πρώην καθεστώτος εναντίον των δυνάμεων ασφαλείας και αμάχων».
Το Υπουργείο Εσωτερικών επιβεβαίωσε αργότερα τον θάνατο ενός στελέχους των [τζιχαντιστικών] δυνάμεων ασφαλείας.
Πηγές ασφαλείας διευκρίνισαν ότι ένας από τους τρεις νεκρούς ήταν μέλος των δυνάμεων Γενικής Ασφάλειας της [τζιχαντιστικής] Αστυνομίας.
Εντάσεις και αιτήματα για αυτονομία
Αυτόπτες μάρτυρες στη Λαττάκεια και την παραθαλάσσια πόλη Τζάμπλε είδαν τις δυνάμεις ασφαλείας να παρεμβαίνουν για να σταματήσουν συμπλοκές μεταξύ διαδηλωτών και υποστηρικτών των νέων ριζοσπαστικών ισλαμιστικών Αρχών, κάνοντας χρήση προειδοποιητικών πυρών στον αέρα.
Ο επικεφαλής εσωτερικής ασφάλειας της Λαττάκειας, ταξίαρχος Αμπντούλ Αζίζ αλ-Άχμαντ, δήλωσε ότι «οι δυνάμεις μας και οι διαδηλωτές δέχθηκαν άμεσα πυρά από άγνωστη πηγή».
Οι διαδηλώσεις της Κυριακής 28/12 ακολούθησαν το κάλεσμα του πνευματικού ηγέτη των Αλαουιτών, Γκαζάλ Γκαζάλ, ο οποίος το Σάββατο 27/12 ζήτησε από την κοινότητα να «δείξει στον κόσμο ότι δεν δέχεται την ταπείνωση ή την περιθωριοποίηση».
Η επίθεση της Παρασκευής 26/12, την ευθύνη της οποίας ανέλαβε η εξτρεμιστική οργάνωση Σαράγια Ανσάρ αλ-Σούνα, αποτελεί το τελευταίο χτύπημα κατά των Αλαουιτών μετά την πτώση του Μπασάρ αλ-Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024.
«Δεν θέλουμε εμφύλιο πόλεμο, θέλουμε πολιτική ομοσπονδιοποίηση.
»Δεν θέλουμε την τρομοκρατία σας.
»Θέλουμε να ορίζουμε το πεπρωμένο μας», δήλωσε ο Γκαζάλ, επικεφαλής του Ισλαμικού Αλαουιτικού Συμβουλίου, μέσω βίντεο στο Facebook.
Οι διαδηλωτές κρατούσαν πανό υπέρ της αποκέντρωσης και της περιφερειακής αυτονομίας, ενώ ζητούσαν να σταματήσει ο «σεκταριστικός λόγος» και να καταβληθούν οι μισθοί σε πολίτες και πρώην στρατιωτικούς.
«Γιατί αυτοί οι φόνοι; Γιατί οι απαγωγές;» διερωτήθηκε ο Νουμέιρ Ραμαντάν, ένας 48χρονος έμπορος στη Λαττάκεια.
«Ο Άσαντ έφυγε, δεν τον υποστηρίζουμε… Γιατί συνεχίζεται η αιματοχυσία;».
Το φάσμα της θρησκευτικής βίας
Παρά τις διαβεβαιώσεις της Δαμασκού για προστασία όλων των κοινοτήτων, η ανησυχία των μειονοτήτων παραμένει έντονη. Η χώρα έχει ήδη βιώσει αιματηρά επεισόδια:
Τον Μάρτιο, σημειώθηκαν σφαγές Αλαουιτών αμάχων στις παράκτιες περιοχές, με τουλάχιστον 1.426 νεκρούς σύμφωνα με επίσημο πόρισμα (πάνω από 1.700 κατά το Παρατηρητήριο).
Τον Ιούλιο, θρησκευτικές συγκρούσεις στη Σουέιντα, όπου πλειοψηφούν οι Δρούζοι, κόστισαν τη ζωή σε πάνω από 2.000 ανθρώπους.
Η νέα ηγεσία της Συρίας έχει απορρίψει μέχρι στιγμής τα αιτήματα για ομοσπονδιοποίηση, ενώ οι Αλαουίτες —σε μια χώρα με σουνιτική πλειοψηφία— παραμένουν σε κατάσταση συναγερμού, φοβούμενοι για το μέλλον τους υπό το νέο καθεστώς.
Ποιοι είναι οι Αλαουίτες:
Οι Αλαουίτες γνωστοί και ως Νουσαϊρίτες ή Ανσαρίτες, είναι μια σημαντική μυστικιστική θρησκευτική ομάδα, η οποία επικεντρώνεται στη Συρία και ακολουθεί έναν κλάδο του Σιιτικού Ισλάμ, σχετικά με τους Δώδεκα Ιμάμηδες των Σιιτών.
Οι Αλαουίτες τιμούν τον Αλί (Αλί Ιμπν Αμπί Τάλιμπ), ενώ το όνομά τους Αλαουίτες, σημαίνει ακόλουθοι του Αλί.
Η αίρεση πιστεύεται ότι ιδρύθηκε από τον Ιμπν Νουσαΐρ κατά τη διάρκεια του 8ου αιώνα.
Σήμερα, οι Αλαουίτες αντιπροσωπεύουν το 12% του πληθυσμού της Συρίας και αποτελούν μια σημαντική μειονότητα στην Τουρκία και στον βόρειο Λίβανο.
Υπάρχει, επίσης, ένας αξιόλογος πληθυσμός τους, που ζει στο χωριό Γκαχάρ στα κατεχόμενα από τους Ισραηλινούς Υψώματα του Γκολάν.
Συχνά συγχέονται με τους Αλεβίτες της Τουρκίας, ένα άλλο Σιιτικό δόγμα.
Οι Αλαουίτες αποτελούν την κυρίαρχη θρησκευτική ομάδα στις Συριακές παράκτιες περιοχές, οι οποίες κατοικούνται επίσης και από Σουνίτες, Χριστιανούς και Ισμαηλίτες.
Οι Αλαουίτες έχουν κρατήσει ιστορικά κρυφές τις πεποιθήσεις τους σε άλλα θρησκευτικά δόγματα, καθώς αυτοί όπως και οι Σιίτες σε γενικές γραμμές διώκονται για τις πεποιθήσεις τους από τους ηγεμόνες της περιοχής Σουνίτες Μουσουλμάνους.
Η κατάληψη της περιοχής της Συρίας, στις αρχές του 20ου αιώνα, από τους Γάλλους έφερε πολλές αλλαγές στην περιοχή.
Οι Γάλλοι έδωσαν πολλά προνόμια στις μειονότητες, ενώ προχώρησαν στην ίδρυση του Αλαουιτικού κράτους, προτεκτοράτου της Γαλλίας στην περιοχή.
Οι Αλαουίτες: Το μυστικιστικό δόγμα και οι ιστορικές του καταβολές
Το Κοράνι αποτελεί ένα από τα ιερά τους βιβλία, ωστόσο η ερμηνεία του αποκλίνει σημαντικά από τις σιιτικές προσεγγίσεις, παρουσιάζοντας ομοιότητες με τις πρώιμες σχολές των Μπατινίγια (Batiniyya) και άλλων αιρέσεων των Γκουλάτ (ghulat).
Η θεολογία και οι τελετουργίες των Αλαουιτών διαφέρουν ριζικά από τον σιιτικό Ισλάμ σε αρκετά κομβικά σημεία.
Για παράδειγμα, διάφορες τελετουργίες περιλαμβάνουν τη χρήση οίνου, ενώ το δόγμα δεν απαγορεύει την κατανάλωση αλκοόλ στους πιστούς του.
Ως μια πίστη που προκρίνει τη συμβολική και εσωτεριστική ανάγνωση των κορανικών εδαφίων, η αλαουιτική θεολογία βασίζεται στην πεποίθηση της μετενσάρκωσης και θεωρεί τον Αλή (Ali) ως θεϊκή ενσάρκωση του Θεού.
Επιπλέον, ο κλήρος και οι λόγιοι των Αλαουιτών επιμένουν ότι η θρησκεία τους είναι θεολογικά διακριτή από τον Σιισμό.
Ιστορικά, οι Αλαουίτες διατηρούσαν τις πεποιθήσεις τους μυστικές από τους ξένους και τους μη μυημένους, γεγονός που οδήγησε στην εμφάνιση διαφόρων φημών.
Οι αραβικές καταγραφές για την πίστη τους τείνουν να είναι μεροληπτικές, είτε θετικά είτε αρνητικά.
Ωστόσο, από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, η δυτική επιστημονική έρευνα για την αλαουιτική θρησκεία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο.
Η Θεία Τριάδα και η Κοσμοθεωρία
Στον πυρήνα του αλαουιτικού δόγματος βρίσκεται η πίστη σε μια θεία Τριάδα, η οποία αποτελείται από τρεις εκφάνσεις του ενός Θεού:
Μάνα (Mana): Το Νόημα
Ισμ (Ism): Το Όνομα
Μπαμπ (Bab): Η Πύλη
Σύμφωνα με τις αλαουιτικές παραδόσεις, αυτές οι απορροές ενσαρκώθηκαν κυκλικά επτά φορές σε ανθρώπινη μορφή κατά τη διάρκεια της ιστορίας.
Η έβδομη και τελευταία ενσάρκωση αποτελείται από τον Αλή ίμπν Αμπί Τάλιμπ (Ali ibn Abi Talib), τον Μωάμεθ και τον Σαλμάν αλ-Φαρίσι (Salman al-Farisi), έναν Πέρση σύντροφο του Προφήτη.
Κεντρικό στοιχείο του Αλαουιτισμού είναι η πίστη στη μετεμψύχωση, την οποία απορρίπτουν οι ορθόδοξοι μουσουλμάνοι λόγιοι, τόσο των Σιιτών (Δωδεκατιστών) όσο και των Σουνιτών.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι κλασικοί θεολόγοι του Ισλάμ να τους θεωρούν αιρετικούς.
Μια μεμονωμένη φετβά του 1932 από τον Χατζ Αμίν αλ-Χουσεϊνί (Hajj Amin al-Husseini), που τους αναγνώριζε ως Μουσουλμάνους, θεωρείται ότι υπαγορεύτηκε από άμεσες πολιτικές και αντιποικιακές σκοπιμότητες.
Οι Αλαουίτες υπέστησαν περιόδους υποταγής και διωγμών υπό διάφορες μουσουλμανικές αυτοκρατορίες, όπως οι Οθωμανοί, οι Αββασίδες και οι Μαμελούκοι.
Η καθιέρωση της Γαλλικής Εντολής στη Συρία το 1920 αποτέλεσε σημείο καμπής.
Μέχρι τότε, η κοινότητα αυτοπροσδιοριζόταν συνήθως ως «Νουσαϊρίτες» (Nusayris), τονίζοντας τη σύνδεσή τους με τον Ιμπν Νουσαϊρ (Ibn Nusayr).
Η γαλλική διοίκηση ήταν εκείνη που επέβαλε τον όρο «Αλαουίτες» στα επίσημα έγγραφα.
Οι Γάλλοι στρατολόγησαν μεγάλο αριθμό μελών της μειονότητας στις ένοπλες δυνάμεις και δημιούργησαν αυτόνομες περιοχές, συμπεριλαμβανομένου του Κράτους των Αλαουιτών.
Παρά τη μεταγενέστερη διάλυση του κράτους αυτού, οι Αλαουίτες συνέχισαν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον συριακό στρατό και το κόμμα Μπάαθ.
Μετά την κατάληψη της εξουσίας από τον Χάφεζ αλ-Άσαντ (Hafez al-Assad) το 1970, το κράτος επέβαλε μια «ασαντική» ιδεολογία στους Αλαουίτες, επιδιώκοντας να αντικαταστήσει την παραδοσιακή τους ταυτότητα.
Προέλευση και αρχαίες αναφορές
Η γενετική προέλευση των Αλαουιτών αποτελεί αντικείμενο διαφωνίας.
Η τοπική παράδοση τους θέλει απογόνους των οπαδών του ενδέκατου Ιμάμη, Χασάν αλ-Ασκάρι (Hasan al-Askari), και του μαθητή του, Ιμπν Νουσαϊρ.
Κατά τον 19ο και 20ό αιώνα, ορισμένοι δυτικοί μελετητές υποστήριξαν ότι προέρχονται από αρχαίους λαούς της Μέσης Ανατολής, όπως οι Αραμαίοι, οι Χαναναίοι, οι Χετταίοι και οι Μαρδαΐτες.
Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, στη «Φυσική Ιστορία» του, αναφέρεται στην «Τετραρχία των Ναζερίνων» (Nazerini) στην εσωτερική Συρία, μια περιοχή μεταξύ του Ορόντη και της θάλασσας.
Αν και ορισμένοι συνδέουν τον όρο με τη ρίζα n-ṣ-r (που σημαίνει «φύλακας της ευεξίας» στα ανατολικά αραμαϊκά), οι ερευνητές παραμένουν επιφυλακτικοί ως προς τη σύνδεση των Ναζερίνων με τους Ναζωραίους.
Δόγμα, Συγκρητισμός και «Σουνιτοποίηση»
Το αλαουιτικό δόγμα χαρακτηρίζεται ως συγκρητικό, καθώς ενσωματώνει στοιχεία φοινικικής μυθολογίας, Γνωστικισμού, Νεοπλατωνισμού και χριστιανικού Τριαδισμού (γιορτάζουν, για παράδειγμα, τη Θεία Λειτουργία με καθαγιασμό άρτου και οίνου).
Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Χάφεζ αλ-Άσαντ, σύμφωνα με τον Πίτερ Θίο Κέρτις, η θρησκεία υπέστη μια διαδικασία «Σουνιτοποίησης».
Οι δημόσιες εκδηλώσεις αλαουιτικών λατρευτικών δραστηριοτήτων απαγορεύτηκαν, χτίστηκαν τζαμιά σουνιτικού τύπου στα χωριά τους και οι πιστοί ενθαρρύνονταν να πραγματοποιούν το Χατζ, ώστε να εμφανίζονται περισσότερο ως συμβατικοί Μουσουλμάνοι παρά ως μέλη μιας μυστικιστικής αίρεσης.
Συνοπτικά στοιχεία πίστης:
Μετενσάρκωση: Πιστεύουν ότι αρχικά ήταν αστέρια ή θεϊκά φώτα που εξορίστηκαν από τον ουρανό και πρέπει να υποστούν επαναλαμβανόμενες μετενσαρκώσεις πριν επιστρέψουν σε αυτόν. Οι γυναίκες εξαιρούνται από αυτή τη διαδικασία.
Θρησκευτικές Γιορτές: Εορτάζουν το παλαιό Νέο Έτος, το Ακίτου (Akitu), τα Θεοφάνεια, τα Χριστούγεννα και τις ημέρες των Αγίων Ιωάννη του Χρυσοστόμου και Μαρίας Μαγδαληνής.
Ιερά Πρόσωπα: Πέραν του Αλή, τιμούν τον Χιντρ (Khidr – Άγιος Γεώργιος) και τον Συμεών τον Στυλίτη.
Όπως επισημαίνει ο δημοσιογράφος Ρόμπερτ Φ. Γουόρθ, η ιδέα ότι ο Αλαουιτισμός είναι κλάδος του Ισλάμ αποτελεί εν μέρει μια ιστορική αναδιατύπωση που κατέστη αναγκαία μετά την αποχώρηση των Γάλλων από τη Συρία.
Για πολλούς ερευνητές, η απόσχιση των Αλαουιτών από τον Σιισμό πριν από 1.000 χρόνια είναι τόσο βαθιά, που η σχέση τους με το Ισλάμ μοιάζει με τη σχέση του Χριστιανισμού με τον Ιουδαϊσμό.
Ο Πλάτων των Αλαουιτών: Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, σε εσωτεριστικά δόγματα όπως αυτό των Αλαουιτών, ο Πλάτων (ως Αφλάτουν) δεν θεωρείται απλώς ένας ιστορικός φιλόσοφος, αλλά μια ιερή μορφή, ένας «προφήτης της σοφίας» που κατέχει θέση στον πάνθεον των μεγάλων διδασκάλων της ανθρωπότητας.
Το όνομα «Αφλάτουν» αποτελεί την αραβική φωνητική απόδοση του ελληνικού ονόματος Πλάτων.
Στην αραβική παράδοση, το όνομα αυτό συνδέθηκε συχνά με την έννοια του «πλατύ» (όπως και το ελληνικό πρωτότυπο), αλλά και με την ευρύτητα του πνεύματος.
Στη σύγχρονη αραβική γλώσσα, η λέξη «αφλάτουνι» (aflatuni) χρησιμοποιείται μεταφορικά για να περιγράψει κάτι το «πλατωνικό» (π.χ. ο πλατωνικός έρωτας) ή κάποιον που είναι εξαιρετικά ευφυής και διορατικός.
Στις κλειστές τελετουργίες τους, οι οποίες περιλαμβάνουν τον καθαγιασμό και την κατανάλωση οίνου (που ονομάζεται «Kaddas» ή «Shat»), ο Πλάτων θεωρείται ένας από τους προγενέστερους «μάρτυρες» ή σοφούς που προανήγγειλαν τη θεία αλήθεια.
Η Ιεροποίηση του Πλάτωνα (Αφλάτουν)
Για τους Αλαουίτες, η αρχαία ελληνική φιλοσοφία δεν είναι ξένη αλλά αποτελεί μέρος της ενιαίας εσωτερικής γνώσης (Batin).
Ο Πλάτων θεωρείται μια μορφή που κατείχε τη θεϊκή έμπνευση και, σε ορισμένες ερμηνείες, πιστεύεται ότι η ψυχή του ήταν μέρος της μακράς αλυσίδας των μετενσαρκώσεων που προετοίμασαν την έλευση της τελικής Τριάδας.
Η Τελετουργική Πρόποση
Στις ιδιαίτερες συνάξεις των μυημένων ανδρών, η κατανάλωση του οίνου συμβολίζει το «θείο φως».
Οι προπόσεις και οι ύμνοι που συνοδεύουν τη διαδικασία συχνά περιλαμβάνουν:
Την επίκληση των «Προκατόχων»: Ο Πλάτων (Αφλάτουν), ο Αριστοτέλης (Αριστού) και ο Σωκράτης (Σουκράτ) μνημονεύονται ως φορείς της αρχαίας σοφίας.
Τον συμβολισμό του οίνου: Ο οίνος θεωρείται το «κρυμμένο νόημα» και η πρόποση στο όνομα σοφών όπως ο Πλάτων γίνεται για να τιμηθεί η πνευματική διαύγεια και η σύνδεση του επίγειου κόσμου με τον κόσμο των Ιδεών (ένα καθαρά πλατωνικό στοιχείο ενσωματωμένο στη θεολογία τους).
Τη σύνδεση με τον Αλή: Στην αλαουιτική σκέψη, ο Πλάτων θεωρείται ότι είχε αντιληφθεί την ενότητα του Θεού, την οποία οι Αλαουίτες ταυτίζουν με την υπόσταση του Αλή.
Έτσι, η πρόποση είναι μια πράξη αναγνώρισης της διαχρονικής παρουσίας του Θείου μέσω των μεγάλων πνευμάτων της ιστορίας.
Γιατί ο Πλάτων; Η προτίμηση στον Πλάτωνα οφείλεται στον Νεοπλατωνισμό, ο οποίος επηρέασε βαθύτατα τους Γκουλάτ (εξτρεμιστικές σιιτικές ομάδες) και τους Ισμαηλίτες.
Η θεωρία των απορροών του Πλωτίνου και οι «Ιδέες» του Πλάτωνα παρείχαν το φιλοσοφικό υπόβαθρο για να ερμηνεύσουν την Τριάδα τους (Mana, Ism, Bab) ως εκπορεύσεις της μίας Θεότητας.
Ιστορικό σημείωση: Αυτή η λατρευτική σχέση με τον Πλάτωνα είναι ένας από τους λόγους που οι ορθόδοξοι Σουνίτες θεολόγοι, όπως ο Ιμπν Ταϊμίγια, κατηγόρησαν τους Αλαουίτες ως «εχθρούς του Ισλάμ» και «λάτρεις των Ελλήνων φιλοσόφων».
Στο πλαίσιο της έρευνας για τις απόκρυφες τελετουργίες των Αλαουιτών (Νουσαϊριτών), οι πληροφορίες προέρχονται κυρίως από κείμενα που διέρρευσαν, όπως το Kitab al-Majmu (Βιβλίο των Συλλογών), καθώς και από μαρτυρίες αποστατών του 19ου αιώνα, με κυριότερη εκείνη του Σουλεϊμάν των Αδάνων.
Η πρόποση δεν είναι μια απλή κοινωνική χειρονομία, αλλά μια ιεροπραξία που ονομάζεται Kuddas (Καθαγιασμός).
Κατά τη διάρκεια της τελετής του οίνου (Mass), ο «Νακίμπ» (ιερέας/μυητής) αναφέρει ονόματα προσωπικοτήτων που θεωρούνται φορείς του θείου φωτός.
Η αναφορά στον «Αφλάτουν» (Πλάτωνα): Στις τελετουργικές ευχές, ο Πλάτων μνημονεύεται ως ένας από τους «Προφήτες της Σιωπής» ή «Φιλοσόφους της Αλήθειας».
Η πρόποση ή η επίκληση προς τιμήν του περιλαμβάνει συνήθως τα εξής στοιχεία:
Αναγνώριση της Σοφίας: Ο Αφλάτουν αναφέρεται ως εκείνος που αντιλήφθηκε τον «Κόσμο των Ιδεών», τον οποίο οι Αλαουίτες ταυτίζουν με τον κόσμο των πνευματικών Φώτων πριν από την έκπτωση των ψυχών στη γη.
Η Φόρμουλα της Πρόποσης: Αν και τα λόγια μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τη φατρία, η κεντρική ιδέα είναι:
«Πίνουμε εις μνήμην του μεγάλου Αφλάτουν, του διδασκάλου της θείας ενότητας, ο οποίος είδε το Φως πριν αυτό λάβει μορφή».
Σύνδεση με τον Αλή: Η πρόποση καταλήγει συχνά στη διακήρυξη ότι η σοφία του Πλάτωνα ήταν μια προεικόνιση της αποκάλυψης του Αλή. Οι Αλαουίτες πιστεύουν ότι ο Πλάτων δεν ήταν ειδωλολάτρης, αλλά ένας «κρυπτο-μουαχίντ» (μονοθεϊστής) που γνώριζε το εσωτερικό νόημα (Batin) της ύπαρξης.
Το Τελετουργικό Πλαίσιο
Κατά την πρόποση, ο οίνος αποκαλείται «Abd al-Nur» (Δούλος του Φωτός). Η πράξη της πόσης συμβολίζει τη μετάληψη της γνώσης που απελευθερώνει την ψυχή από τον κύκλο των μετενσαρκώσεων.
Γιατί περιλαμβάνεται ο Πλάτων; Στη δημοσιογραφική και ιστορική έρευνα, αυτό εξηγείται μέσω της επίδρασης του Νεοπλατωνισμού της Σχολής της Χαρράν και των ερμητικών κειμένων που κυκλοφορούσαν στη Μεσοποταμία τον 8ο και 9ο αιώνα.
Οι ιδρυτές του Αλαουιτισμού υιοθέτησαν την πλατωνική άποψη ότι το σώμα είναι η φυλακή της ψυχής, και γι’ αυτό τιμούν τον Πλάτωνα ως τον φιλόσοφο που έδειξε τον δρόμο της επιστροφής στα άστρα.
Είναι εντυπωσιακό το πώς ένα δόγμα που γεννήθηκε στην καρδιά της Μέσης Ανατολής, κατάφερε να διασώσει και να ιεροποιήσει την ελληνική φιλοσοφική κληρονομιά, εντάσσοντάς την σε ένα αυστηρά κλειστό τυπικό.
Στην εσωτεριστική παράδοση των Αλαουιτών, η οποία επηρεάστηκε βαθύτατα από τον Ερμητισμό και τον Νεοπλατωνισμό της ύστερης αρχαιότητας, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης και ο Ερμής ο Τρισμέγιστος δεν αντιμετωπίζονται ως ξένοι προς την πίστη, αλλά ως κρίκοι μιας ιερής αλυσίδας σοφίας.
Ακολουθούν οι λεπτομέρειες για τις αναφορές και τις προπόσεις προς αυτά τα πρόσωπα:
1. Αριστοτέλης (Αριστού – Aristu)
Ενώ ο Πλάτων τιμάται για τη θεωρία των Ιδεών και του Φωτός, ο Αριστοτέλης αναγνωρίζεται ως ο «Διδάσκαλος της Λογικής» που βοήθησε στη συγκρότηση του συστήματος των απορροών.
Η Αναφορά: Στις τελετουργίες, ο Αριστοτέλης μνημονεύεται συχνά ως εκείνος που «ταξινόμησε τις βαθμίδες της ύπαρξης».
Η Πρόποση: Η αναφορά σε αυτόν συνδέεται με τη διανοητική διαύγεια. Θεωρείται ότι η λογική του (Μάντικ) ήταν το εργαλείο για να κατανοήσουν οι άνθρωποι τη διαφορά μεταξύ του Φαινομένου (Zahir) και του Κρυμμένου (Batin).
2. Ερμής ο Τρισμέγιστος (Idris / Hurmus)
Ο Ερμής ο Τρισμέγιστος κατέχει μια συγκλονιστική θέση, καθώς ταυτίζεται συχνά με τον βιβλικό και κορανικό προφήτη Ενώχ (Idris).
Ο Συμβολισμός: Για τους Αλαουίτες, ο Ερμής είναι ο «Τρισμέγιστος» επειδή κατέχει την εξουσία πάνω στους τρεις κόσμους: τον ουράνιο, τον επίγειο και τον υποχθόνιο.
Η Πρόποση: Κατά τον καθαγιασμό του οίνου, ο Ερμής επικαλείται ως ο «Κομιστής της Γνώσης» και ο προστάτης των αλχημικών μεταμορφώσεων της ψυχής. Η πρόποση προς τιμήν του αφορά την ανάβαση της ψυχής από το σώμα (τον «τάφο») προς τα άστρα.
3. Η Σύνδεση με την Αρχαία Ελλάδα
Στο απόκρυφο κείμενο Kitab al-Haft wa-l-Azilla (Το Βιβλίο των Επτά και των Σκιών), περιγράφεται μια ιεραρχία όπου οι Έλληνες φιλόσοφοι θεωρούνται «προ-ισλαμικοί μονοθεϊστές».
Σωκράτης: Τιμάται ως μάρτυρας της αλήθειας, η θυσία του οποίου παραλληλίζεται με εκείνη των Ιμάμηδων.
Πυθαγόρας: Αναφέρεται για τη θεωρία της μετεμψύχωσης (τανασούχ), η οποία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της αλαουιτικής πίστης.
Γιατί αυτές οι αναφορές είναι σημαντικές;
Αυτές οι προπόσεις αποδεικνύουν πως ο Διαφωτισμός και η Ελληνική Φιλοσοφία δεν χάθηκαν στη Μέση Ανατολή, αλλά επιβίωσαν με έναν παράδοξο, μυστικιστικό τρόπο μέσα σε θρησκευτικές μειονότητες.
Για τους Αλαουίτες, η «Ελευθερία» και η «Γνώση» είναι έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες με το αρχαίο ελληνικό πνεύμα.
Ιστορικό Παράδοξο: Ενώ η επίσημη ισλαμική ορθοδοξία συχνά απέρριπτε τη φιλοσοφία (Φαλσάφα) ως αίρεση, οι Αλαουίτες την ενέταξαν στο κέντρο της λατρείας τους, θεωρώντας τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη «αδελφούς εν πνεύματι».
Σύμφωνα με τις μελέτες του Yaron Friedman και τα κείμενα που διέρρευσαν από τη βιβλιοθήκη του Σουλεϊμάν των Αδάνων (Soleyman of Adana), η μύηση και η χρήση των ονομάτων των Ελλήνων φιλοσόφων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον καθαγιασμό του οίνου.
Ακολουθεί η παρουσίαση της διαδικασίας και του αποσπάσματος που αποκαλύπτει τη θέση των Ελλήνων σοφών στο δόγμα τους:
Η Διαδικασία της Μύησης
Η μύηση ενός νέου Αλαουίτη (πάντα άρρενος) χωρίζεται σε τρία στάδια, κατά τα οποία του αποκαλύπτεται σταδιακά ότι οι μορφές που η ανθρωπότητα γνώρισε ως «προφήτες» ή «φιλοσόφους» ήταν στην πραγματικότητα προσωπεία (hijab) της ίδιας θείας οντότητας.
Στο τρίτο στάδιο, ο μυημένος μαθαίνει το μυστικό της «Αιώνιας Σοφίας» (Al-Hikma al-Khalida).
Εκεί επεξηγείται ότι ο Θεός δεν άφησε ποτέ τον κόσμο χωρίς καθοδήγηση, στέλνοντας το «Φως» του σε μορφές όπως ο Πλάτων.
Απόσπασμα από το «Kitab al-Majmu» (Βιβλίο των Συλλογών)
Στο ιερό αυτό κείμενο, και συγκεκριμένα στις ενότητες που αφορούν τις «Προσευχές του Ποτηριού», συναντάμε αναφορές που ξενίζουν τον ορθόδοξο Μουσουλμάνο αλλά γοητεύουν τον ιστορικό:
«…Και καθαγιάζουμε αυτό το μυστήριο, το οποίο γνώρισε ο Αφλάτουν (Πλάτων) στη διαύγειά του και ο Αριστού (Αριστοτέλης) στη σοφία του. Διότι αυτοί δεν ήταν απλοί άνθρωποι, αλλά μάρτυρες του πρώτου Φωτός, που αποκάλυψαν στους ανθρώπους την αλήθεια των Ιδεών πριν αυτές ενσαρκωθούν…»
Η Ιερή Πρόποση του «Ερμή»
Σε μια άλλη αναφορά, που σχετίζεται με τον Ερμή τον Τρισμέγιστο (τον οποίο αποκαλούν Hurmus al-Haramisa), η πρόποση έχει ως εξής:
Ο Μυητής: «Ποιο είναι το μυστικό του Ερμή;»
Ο Μυημένος: «Είναι η γνώση της Μεταβολής. Όπως το σταφύλι γίνεται οίνος και το σώμα γίνεται φως, έτσι και η ψυχή μέσω της γνώσης επιστρέφει στην πηγή της».
Μπορείτε να διακρίνετε εδώ μια μορφή θρησκευτικού «κρυπτο-πολιτισμού».
Οι Αλαουίτες, ζώντας σε ένα εχθρικό περιβάλλον, χρησιμοποίησαν τα ονόματα των Ελλήνων φιλοσόφων ως «κλειδιά» για να διασώσουν μια προ-ισλαμική, γνωστική κοσμοθεωρία.
Η σύνδεση αυτή εξηγεί γιατί το καθεστώς των Άσαντ προσπάθησε αργότερα να «σουνιτοποιήσει» τη θρησκεία: οι αναφορές στον Πλάτωνα και τον οίνο ήταν υπερβολικά «προκλητικές» για τον παραδοσιακό ισλαμικό κόσμο και αποκάλυπταν τις βαθιές ρίζες ενός αρχαιοελληνικού διαφωτισμού που είχε επιβιώσει στα βουνά της Συρίας.
Αλαουίτες και Γάλλοι
Η περίοδος της Γαλλικής Εντολής (1920-1946) αποτελεί το κρισιμότερο σταυροδρόμι στην ιστορία των Αλαουιτών, καθώς τότε η «αποκλίνουσα» και φιλοσοφικά ιδιότυπη ταυτότητά τους χρησιμοποιήθηκε ως διπλωματικό και πολιτικό εργαλείο.
Η σχέση αυτή δεν ήταν μόνο μια κίνηση «διαίρει και βασίλευε» από πλευράς Γάλλων, αλλά και μια συνειδητή προσπάθεια των Αλαουιτών να συνδεθούν με τη Δύση μέσω των κοινών τους ριζών στον Αρχαίο Κόσμο.
1. Η «Ανακάλυψη» των Αλαουιτών από τους Γάλλους
Όταν οι Γάλλοι έφτασαν στη Συρία, βρήκαν μια κοινότητα που οι Σουνίτες περιθωριοποιούσαν ως αιρετική.
Οι Γάλλοι ανατολιστές και αξιωματικοί εντυπωσιάστηκαν από τα στοιχεία του δόγματός τους:
Τη χρήση του οίνου.
Τον εορτασμό των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων.
Την ιεροποίηση του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.
Αυτό οδήγησε τη γαλλική διοίκηση στη θεωρία ότι οι Αλαουίτες δεν ήταν «πραγματικοί Μουσουλμάνοι», αλλά απόγονοι σταυροφόρων ή αρχαίων ελληνικών και φοινικικών φύλων που «εξισλαμίστηκαν» επιφανειακά.
2. Το Κράτος των Αλαουιτών (1920-1936)
Οι Γάλλοι ίδρυσαν το αυτόνομο «Κράτος των Αλαουιτών» (État des Alaouites) με πρωτεύουσα τη Λαττάκεια.
Στις διπλωματικές επαφές της εποχής, οι ηγέτες των Αλαουιτών τόνιζαν τη διαφορετικότητά τους, χρησιμοποιώντας συχνά το επιχείρημα της πνευματικής τους συγγένειας με τον Ευρωπαϊκό Ανθρωπισμό και τις ελληνικές καταβολές, προκειμένου να κερδίσουν την προστασία της Γαλλίας έναντι της σουνιτικής πλειοψηφίας της Δαμασκού.
3. Το Υπόμνημα του 1936: Μια Ιστορική Αποκάλυψη
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα έγγραφα για έναν ερευνητή είναι το υπόμνημα που έστειλαν έξι Αλαουίτες προύχοντες (ανάμεσά τους και ο παππούς του Μπασάρ αλ Άσαντ, Σουλεϊμάν αλ Άσαντ) στον Γάλλο Πρωθυπουργό Λεόν Μπλουμ το 1936. Σε αυτό το κείμενο:
Υποστήριζαν ότι οι Αλαουίτες διαφέρουν ριζικά από τους Μουσουλμάνους.
Τόνιζαν το πνεύμα ανοχής και την ελευθερία της σκέψης τους, στοιχεία που απέδιδαν στην «ιδιαίτερη παιδεία» και τις αρχαίες επιρροές τους.
Ζητούσαν τη διατήρηση της γαλλικής προστασίας για να μην «καταπωθούν» από το ισλαμικό κράτος.
4. Η Στρατιωτική Άνοδος
Οι Γάλλοι, εφαρμόζοντας τη στρατηγική των «πολεμικών μειονοτήτων», ενθάρρυναν τους Αλαουίτες να καταταγούν στις Ειδικές Δυνάμεις της Ανατολής (Troupes Spéciales du Levant).
Αυτή η κίνηση μετέτρεψε μια αγροτική, καταπιεσμένη μειονότητα σε μια ένοπλη τάξη με πειθαρχία, η οποία αργότερα (μετά την ανεξαρτησία) θα χρησιμοποιούσε τον στρατό για να καταλάβει την εξουσία μέσω του κόμματος Μπάαθ.
Συμπερασματικά: Η «πλατωνική» και «ερμητική» ταυτότητα των Αλαουιτών λειτούργησε ως γέφυρα με τη γαλλική διοίκηση.
Για τους Γάλλους, οι Αλαουίτες ήταν μια «χαμένη γωνιά της Μεσογείου» που έπρεπε να προστατευθεί, ενώ για τους Αλαουίτες, η γαλλική παρουσία ήταν η ευκαιρία τους να βγουν από το ιστορικό σκοτάδι και να διεκδικήσουν την εθνική τους ανεξαρτησία.
