«This is the end…» The Doors
Και τώρα τί κάνουμε; Ιδού το σημαντικό υπαρξιακό ερώτημα που θα πρέπει πλέον να απασχολεί τους ταγούς τόσο του Πατριαρχείου Μόσχας, όσο και του παραρτήματος αυτού στην Ουκρανία.
Διότι οιοσδήποτε σώφρων γνώστης των εκκλησιαστικών πραγμάτων θα συμφωνήσει ότι, η εμμονή στο επιχείρημα της δήθεν αντικανονικότητας της αυτοκεφάλου Εκκλησίας Ουκρανίας οδηγεί στο απόλυτο αδιέξοδο και οι βαρύγδουπες δηλώσεις ενός, άντε δυο το πολύ, ιεραρχών κάποιας Εκκλησίας κάθε άλλο παρά εκφράζουν την πλειοψηφία των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Είναι δε εκπληκτικό το γεγονός ότι, παρ’ όλες τις φιλότιμες προσπάθειες, χώρια δε τα έξοδα, που κατέβαλε ο πολυταξιδεμένος Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων της Ρωσικής Εκκλησίας μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας επισκεπτόμενος κάποιες εκ των κατά τόπους Εκκλησίες, και παρ’ όλες τις μεγαλόστομες διαβεβαιώσεις τόσο του ιδίου, όσο και των όπου γης ψιττακών φερέφωνων της «τρίτης Ρώμης» σχετικά με την πανορθόδοξη συμπαράσταση προς την δοκιμαζόμενη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία, ο θησαυρός απεδείχθη άνθρακες!
Και απεδείχθη «άνθρακες», φίλτατε αναγνώστη, διότι ευθύς εξ αρχής ήταν η Εκκλησία της Ρωσίας αυτή που σκόπιμα και συνειδητά πολιτικοποίησε την επίλυση του εκκλησιαστικού σχίσματος στην Ουκρανία, επιβάλλοντας στην εκκλησία του σε αυτήν την χώρα τον άχαρο ρόλο της εξωκοινοβουλευτικής αντιπολιτεύσεως κάθε φορά που οι προτιμήσεις των Ουκρανών ψηφοφόρων στρέφονταν προς έναν υποψήφιο, ο οποίος δεν προσανατόλιζε το μέλλον της χώρας αποκλειστικά προς τα ανατολικά της σύνορα.
Βεβαίως η Ρωσία, όπως άλλωστε και κάθε κράτος, έχει δικαίωμα να προσδιορίζει τα γεωπολιτικά της συμφέροντα προς κάθε συμφέρουσα αυτήν κατεύθυνση και για αυτό τον σκοπό έχει επίσης κάθε δικαίωμα να προσβλέπει στην αρωγή εκείνων των θεσμών, οι οποίοι θεωρεί ότι θα εξυπηρετήσουν αυτά τα συμφέροντα.
Όμως από την στιγμή που οι θεσμοί αυτοί αποδέχονται τον ρόλο του… «νεροκουβαλητή» αναλαμβάνουν ταυτόχρονα όχι μόνο τις άνωθεν επιβληθείσες υποχρεώσεις, αλλά και το μερίδιο της ευθύνης σε περίπτωση μιας αποτυχημένης εκβάσεως κάποιων εκ των γεωπολιτικών σχεδιασμών.
Ο συντάκτης του παρόντος σημειώματος κατανοεί πλήρως, φίλτατε αναγνώστη, ότι έχοντας επενδύσει σημαντικές πολιτικές προσδοκίες στην Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία, η ρωσική πολιτεία δεν θα απέφευγε να εκφράσει ή μάλλον να επαναλάβει με τον πλέον επίσημο τρόπο τα επιχειρήματα της ανίερης προπαγάνδας της Εκκλησίας της.
Έτσι, στην (20/12) καθιερωμένη ετήσια συνέντευξη Τύπου του προέδρου της Ρωσίας προς τα ΜΜΕ, ο Βλαδίμηρος Πούτιν σχολίασε με τις πλέον προσβλητικές για το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκφράσεις τη νέα εκκλησιαστική πραγματικότητα στην Ουκρανία.
Όπως μετέδωσε το πρακτορείο Interfax και αναμετάδωσε (χωρίς βεβαίως να υποδεικνύει την πηγή, όπως άλλωστε συνηθίζει) το γνωστό «παπαγαλάκι» της Εκκλησίας της Ρωσίας στην Ελλάδα, ο πρόεδρος Πούτιν σχολίασε τα γεγονότα λέγοντας ότι «ίδρυσαν αυτή την ενωμένη σχισματική εκκλησία της ενορίας Ιστανμπούλ (sic) (…) Δεν σας αρέσει η ενορία Μόσχας (και πάλι sic) θα έχετε την ενορία Ιστανμπούλ» (Βλ. εδώ).
«Κοιτάξτε πόσο εξαρτημένοι θα είναι από τον Τούρκο Πατριάρχη (για άλλη μια φορά sic) – και οι διορισμοί, και τα χρήματα που είναι και το σημαντικότερο.
Πιστεύω ότι το βασικότερο κίνητρο του Βαρθολομαίου είναι να υποτάξει αυτή την περιοχή και κατόπιν να αρχίσει να βγάζει χρήματα. Πιστεύω ότι αυτό ήταν το κίνητρο που τον ενθάρρυνε, εκτός, βεβαίως, από την υπόδειξη της Ουάσιγκτον» (Βλ. εδώ).
Ο γράφων θα ήθελε να εκφράσει την αισιόδοξη λόγω της εορταστικής ατμόσφαιρας προσωπική του άποψη ότι, ο πρόεδρος της Ρωσίας οφείλει να απολύσει πάραυτα τους συμβούλους του επί εκκλησιαστικών θεμάτων, διότι οι λανθασμένες πληροφορίες τους τον οδήγησαν σε αυτό το πολιτικό ολίσθημα, εφόσον αν μετέφραζαν σωστά στα ρωσικά το αυθεντικό Καταστατικό της Ορθοδόξου Εκκλησίας Ουκρανίας και όχι τις απομιμήσεις που κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα, θα καταλάβαινε ότι τα περί εξαρτήσεως από την Κωνσταντινούπολη μυθεύματα είναι αυτό που εκφράζει η λέξη – μυθεύματα πανικόβλητων συνειδήσεων.
Εκτός αυτού, μήπως και αυτός, όταν αναφέρθηκε στην επέμβαση της πολιτείας στις υποθέσεις της Εκκλησίας στην Ουκρανία, δεν έπραξε ακριβώς το ίδιο;
Δεν επεμβαίνει, δηλαδή, σε ένα αμιγώς εκκλησιαστικό ζήτημα προβαίνοντας σε εκτιμήσεις που απέχουν παρασάγγας από την πραγματικότητα;
Από την άποψη αυτή, μπορεί να θεωρηθεί ως απολύτως αναμενόμενη η ψήφιση από το Ουκρανικό Κοινοβούλιο του σχεδίου νόμου (το οποίο βρίσκει απολύτως αντίθετο τον γράφοντα!) που υποχρεώνει την Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας να αλλάξει την ονομασίας της από «Ορθόδοξη Εκκλησία Ουκρανίας – Πατριαρχείο Μόσχας» σε «Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία», υποδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο ότι υπάγεται στην δικαιοδοσία της Εκκλησίας, το κέντρο της οποίας ευρίσκεται στην «χώρα-εισβολέα».
Η άστοχη αυτή απόφαση του Ουκρανικού Κοινοβουλίου θα μπορούσε, τρόπον τινά, να βοηθήσει την υπό τον μητροπολίτη Ονούφριο Εκκλησία δημιουργώντας ένα κλίμα συμπάθειας και αλληλεγγύης, αν δεν έσπευδε ο υπεύθυνος τύπου της Εκκλησίας Vasili Anisimov να δηλώσει τα εξής:
«Είναι ολοφάνερο ότι έχουμε ενώπιον μας την επέμβαση του κράτους στις υποθέσεις της εκκλησίας, την υπέρβαση της δικαιοδοσίας του και την παραβίαση του συντάγματος. Μόνο η εκκλησία έχει το δικαίωμα να αλλάξει την ονομασία της και όχι το κράτος. Η Ορθόδοξη Εκκλησία Ουκρανίας θα χρησιμοποιήσει όλα τα νόμιμα μέσα για να αντιμετωπίσει την στρεφόμενη εναντίον της ανομία».
Όμως τις ανωτέρω ορθές δηλώσεις του υπεύθυνου Τύπου καταστρέφει ο ίδιος στην συνέχεια.
Όταν ρωτήθηκε κατά πόσον η ουκρανική πολιτεία διαθέτει τις αναγκαίες διοικητικές δυνατότητες για να επιβάλει αυτή την αλλαγή, ο Anisimov δήλωσε ότι «(Στη χώρα) είναι αλήθεια ότι κυριαρχεί γενικώς η ανομία. Όλα αυτά είναι μπαγαποντιές των τοπικών αρχών ενός χωριού κοντά στην Ευρώπη (Σ.τ.σ. της Ουκρανίας), αυτό είναι που συμβαίνει σήμερα σε σχέση με την Ουκρανική Εκκλησία».
Πιστεύει δε ότι, «αυτή που δεν έχει δικαίωμα να ονομάζεται ορθόδοξη είναι ιδρυθείσα το περασμένο σαββατοκύριακο νέα εκκλησία. (…) Δεν πρέπει να μπερδεύομε τους πιστούς. Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία υπάρχει και υπήρχε πάντα. Αυτοί δεν έχουν δικαίωμα να μιμούνται αυτό που δεν είναι» (Βλ. εδώ).
Με άλλα λόγια, ο υπεύθυνος Τύπου της «μοναδικής» Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία θεωρεί ότι στην χώρα του (;), ένα χωριουδάκι στο κατώφλι της Ευρώπης, επικρατεί η ανομία και ότι η εξουσία, την οποία πιθανώς ψήφισαν και κάποια μέλη της εκκλησίας που εκπροσωπεί, αντιμετωπίζει την εκκλησία του με μπαγαποντιές! Μήπως τελικά είχαν δίκαιο οι νομοθέτες;
Η ίδρυση της Ορθοδόξου Εκκλησίας Ουκρανίας σημαίνει το τέλος μιας ολόκληρης εποχής, μιας εποχής που χαρακτηριζόταν από την ύπαρξη εκκλησιαστικών θεσμών απομεινάρια του σοβιετικού καθεστώτος.
Έτσι, η νέα Εκκλησία θα πρέπει να αποδείξει ότι θα αφήσει πίσω της τις παλαιές και αποστεωμένες μορφές διακονίας σε αυτή την πολιτικά ασταθέστατη κοινωνία, προσελκύοντας με αυτόν τον τρόπο όσους αμφιβάλλουν για τις ειλικρινές της προθέσεις.
Ο δε εξ ανατολών γείτονας ας συνειδητοποιήσει επιτέλους ότι, η χίμαιρα του «ρωσικού κόσμου» ανήκει οριστικά στο παρελθόν και ότι σήμερα επείγει ένας ριζικός ανασχεδιασμός σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής του απέναντι στην Ουκρανία με γνώμονα τον σεβασμό στις επιλογές του ουκρανικού λαού, είτε του αρέσουν είτε όχι.
ΥΓ. Όπως είπε ο καλός Έλληνας φίλος: «Εδώ κοτζάμ οθωμανική αυτοκρατορία δεν κατάφερε να εξαλείψει από προσώπου γης την Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως και θα τα καταφέρουν οι λασπολόγοι;».