Ενώ η κοινή γνώμη και τα συστημικά μέσα μαζικής ενημέρωσης επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην υπόθεση Novartis και στα εθνικά θέματα, είναι σαφές ότι η σκληρή πλευρά των δανειστών έχει αρχίσει να δημιουργεί προσκόμματα στην 4η αξιολόγηση που είναι μπροστά μας, όπως φάνηκε και στο τελευταίο eurogroup με τον έντονο διάλογο Ντράγκι-Τσακαλώτου.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό και υπό την ανελέητη πίεση των τραπεζών και της εφορίας, υπόγειες διεργασίες συντελούνται στους κόλπους της ελληνική κοινωνίας που βιώνει το «καθεστώς αυθαιρεσίας» σε μια γενικευμένη κατάσταση που τείνει να γίνει κανονικότητα.
Η αυθαιρεσία σε τέτοιες διαστάσεις οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε εκτροπή.
Η «κατάσταση αυθαιρεσίας» και η «αποπροσωποίηση» των μηχανισμών
Το «καθεστώς αυθαιρεσίας» είναι μια έκφανση της νεοελληνικής κοινωνίας που θα μπορούσε ιστορικά να δικαιολογηθεί και ως μια μορφή αντίδρασης σε ένα μη ανταποδοτικό και αναποτελεσματικό κράτος.
Αυτή η εξήγηση μπορεί με σχετική επάρκεια να καλύπτει την ιστορική διαδρομή μέχρι τη Μεταπολίτευση, όμως έκτοτε, σε συνθήκες δημοκρατικές και ευρωπαϊκές πλέον, η αυθαιρεσία έλαβε μια άλλη μορφή, εκείνη του «οργανωμένου» πελατειακού κράτους.
Στα οκτώ χρόνια των μνημονίων η «κατάσταση αυθαιρεσίας» απέκτησε θεσμική ισχύ με αποτέλεσμα, σήμερα πλέον, η βία της αυθαιρεσίας να έχει προσλάβει επικίνδυνες κοινωνικές διαστάσεις.
Αυθαιρετούν με πρωτοφανή βία εις βάρος των πολιτών πελατών τους οι τράπεζες, οι εταιρείες τηλεφωνίας, πολλοί άλλοι ιδιωτικοί φορείς (νομικές εταιρείες, call center κ.ά), αλλά και η εφορία, η δικαιοσύνη, το κράτος …
Η αποθράσυνση όλων αυτών εις βάρος των πολιτών οφείλεται σε βαρυσήμαντους πολιτικούς και θεσμικούς λόγους.
Κατ΄ αρχήν, η αντισυνταγματικότητα πολλών μνημονιακών μέτρων και η νομοθέτηση με προεδρικά διατάγματα αποτέλεσαν όχι μόνο ένα «καθεστώς εξαίρεσης», αλλά λειτούργησαν σαν μεταστατικό καρκίνωμα σε όλο το σώμα του συστήματος.
Κι αυτό με την ανοχή, αν όχι την συνδρομή των δύο κομμάτων του παλαιού δικομματισμού και μιας δικαιοσύνης αυτονομημένης, αλλά όχι ανεξάρτητης από τα παρασυστήματα άνομων ή και εγκληματικών συμφερόντων. Στο κάδρο μπαίνει εκ των πραγμάτων και η κυβέρνηση του 3ου Μνημονίου.
Μέσα σε αυτό το κλίμα εκκολάφθηκε η αυθαιρεσία των ισχυρών εταιρειών και των τραπεζών.
Εταιρείες τηλεφωνίας φορτώνουν με ρούτερ και ίντερνετ γέροντες που δεν έχουν κάτσει ποτέ μπροστά σε υπολογιστή, διότι έτσι μπορούν να τους παρέχουν μέσω διαδικτύου δήθεν φθηνή σταθερή (;) τηλεφωνία.
Εταιρείες «ενημέρωσης δανειοληπτών» απαιτούν να ανακοινώσει τα προσωπικά του στοιχεία ο δανειολήπτης, είτε χωρίς να δηλώνουν για ποια τράπεζα εργάζονται, και κυρίως, χωρίς ο πελάτης να έχει λάβει γραπτή ειδοποίηση από την τράπεζα πως η τάδε εταιρεία την εκπροσωπεί. Κι αυτά είναι πταίσματα!
Το κράτος και η δικαιοσύνη δεν θεωρούν άνεργο, ώστε να πάρει επίδομα ανεργίας, κάποιον που μετά από έξι και πλέον μήνες απλήρωτος καταγγέλλει τον εργοδότη με εξώδικο, και με αγωγή ζητά την αποζημίωση της απόλυσής του.
Τράπεζες αλλάζουν και ρυθμίζουν κατά το δοκούν δάνεια, τροποποιούν αυθαίρετα και ερήμην του πελάτη τους ασφάλειες δανείων, μειώνουν τον χρόνο ασφάλισης κλπ.
Όλοι αυτοί οι μηχανισμοί βίας, ιδιωτικοί και κρατικοί, κρύβονται πίσω από νέου τύπου πρωτόκολλα, «κώδικες δεοντολογίας», κατάργηση της άμεσης επικοινωνίας, επαφή μόνο μέσω διαδικτύου, με ψηφιοποίηση υπηρεσιών δήθεν για την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη-πελάτη και με απόσυρση του φορέα σε απόρθητα κάστρα.
Το νέο μεγάλο όπλο τους είναι η «αποπροσωποποίηση» των μηχανισμών τους.
Ο πολίτης-πελάτης είναι υποχρεωμένος να μιλάει με ένα ρομπότ στο τηλέφωνο και φυσικά να μην βρίσκει ποτέ έναν υπεύθυνο με εξουσιοδότηση να λύσει το πρόβλημά του.
Η προσφυγή στη δικαιοσύνη είναι υψηλού κόστους και αποτρεπτικού χρόνου απονομής της.
Σε ό,τι αφορά την παρέμβαση των Συνηγόρων του πολίτη, του πελάτη της τράπεζας, της ΕΕΕΤ κ.ο.κ. είναι επιεικώς για γέλια.
Το σκάνδαλο Novartis που αποκάλυψε τη νομότυπη υπεξαίρεση από τις φαρμακευτικές εταιρείες 23 δισ. ευρώ από τους Έλληνες ασθενείς, ήρθε να καταδείξει το μέγεθος της αυθαιρεσίας των ισχυρών.
Όλα είναι νομότυπα ή οριακά. Όμως, η διάχυση της αυθαιρεσίας, θεσμοθετημένης ή μη, έναντι των ανθρωπίνων και συνταγματικών δικαιωμάτων του πολίτη από τους κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς ισχύος θα έχει συνέπειες.
Είτε θα οδηγήσει την κοινωνία σε μια μοιρολατρική υποταγή στην αυθαιρεσία των ισχυρών που δεν θα υποβαθμίσει απλά κι άλλο την δημοκρατική νομιμότητα, αλλά θα τη μετατρέψει σε μια μεταμοντέρνα δικτατορία.
Είτε θα προκαλέσει μια τυφλή κοινωνική εξέγερση που δεν θα έχει προηγούμενο. Υπάρχει και το ενδεχόμενο ενός μίγματος των δύο προηγούμενων εκδοχών, δηλαδή, να εδραιωθεί ένα αυταρχικό καθεστώς που θα βρίσκεται σε ένα ιδιότυπο συνεχή πόλεμο με μεγάλα τμήματα της κοινωνίας… που είναι και το πιθανότερο, αν δεν συμβαίνει ήδη.
Μέλη της Βολφ-Γκανγκ τραβάνε το χαλί στην Ελλάδα
Λίγες μέρες πριν τελειώσει ο Ιανουάριος και πριν κλείσει το ζήτημα του σχηματισμού κυβέρνησης στη Γερμανία ο Πρόεδρος του γερμανικού οικονομικού ιδρύματος DIW (Deutsches Institut fuer Wirtschaftsordnung), Μάρτσελ Φράτσερ, κατηγόρησε τον πρώην υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για συνειδητή εξαπάτηση των ψηφοφόρων στο θέμα του κουρέματος του ελληνικού χρέους και ότι εκμαίευσε συμφωνία με τους άλλους πιστωτές να μη γίνεται αναφορά σε κούρεμα χρέους, επειδή αυτό θα είχε μεγάλο εκλογικό κόστος.
Διαβεβαίωσε δε πως το 2018 θα υπάρξει έμμεσο κούρεμα του ελληνικού χρέους.
Δέκα μέρες μετά, ο δήμαρχος του Αμβούργου, αντιπρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) και πιθανότατα επόμενος υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς, σε συνέντευξή του στο περιοδικό Der Spiegel, είπε ότι «δεν επιθυμούμε να υπαγορεύσουμε στα άλλα ευρωπαϊκά κράτη τον τρόπο με τον οποίο θα αναπτυχθούν, ενώ εκτιμά ότι σε αυτό το θέμα κατά το παρελθόν σίγουρα έγιναν σφάλματα».
Είναι σαφές ότι οι εχέφρονες στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο και στο Παρίσι θέλουν να κλείσουν το ελληνικό ζήτημα οριστικά και θετικά, με προοπτική.
Όμως, η σκληρή ομάδα περί τον Σόιμπλε έχει αφηνιάσει! Τρελαίνονται στην ιδέα μιας σοβαρής ρύθμισης του ελληνικού χρέους και μιας «καθαρής εξόδου» της Ελλάδας υπό την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες τους «κουρντίζουν» ορισμένοι πολιτικοί από την Αθήνα.
Σημειωτέον ότι το εξόφθαλμα προβοκατόρικο fake news του Τόμας Βίζερ για τα δήθεν 200 δισ. ευρώ που χάθηκαν στο α΄ εξάμηνο του 2015, ήρθε λίγες μέρες μετά την επιτυχή έξοδο της Ελλάδας στις αγορές, και μάλιστα εν μέσω μιας βδομάδας έντονης αναταραχής.
Έτσι, οι κύκλοι αυτοί επαναφέρουν από την πίσω πόρτα την «πιστοληπτική γραμμή ασφαλείας» που σημαίνει ένα 4ο μνημόνιο, άρα πολιτική διάψευση του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ που θα ισοδυναμεί με πολιτικό εξευτελισμό και ανατροπή όλου του πολιτικού του αφηγήματος.
Σημειωτέον ότι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας επανήλθε κι αυτός με συνέντευξή του στην θέση του για «προληπτική πιστοληπτική γραμμή».
Δεν είναι τυχαίο που ο Επίτροπος Οικονομίας, Πιερ Μοσκοβισί, σε συνέντευξή του στο euractiv χρειάστηκε λίγες μέρες μετά την επίσκεψή του στην Αθήνα να τονίσει πως δεν θα υπάρξει προληπτική πιστοληπτική γραμμή για την Ελλάδα, μετά τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος του ESM και ότι η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους θα είναι σημαντική. Υπογράμμισε δε ότι «τίποτα σε σχέση με την Ελλάδα δεν μπορεί να μοιάζει ξανά με υποχρεωτικό πρόγραμμα».
Στο μεταξύ παίζεται και ένα άλλο παιγνίδι από τους πατρικίους του Σόιμπλε. Επιδιώκουν το ΔΝΤ να έχει κάποιου είδους εμπλοκή στην εποπτεία της περιόδου μετά το τρίτο μνημόνιο.
Εκεί, κατατίθενται διάφορες ιδέες αποφυγής μιας τέτοιας εξέλιξης, όπως η πρόωρη αποπληρωμή των περίπου 10 δισ. ευρώ (σε τραβηχτικά δικαιώματα – SDRs) του ΔΝΤ. Το παιγνίδι παραμένει ανοικτό, αλλά μάλλον θα ξεπεραστεί κι αυτή τη τρικλοποδιά.
Είναι προφανές ότι η σταθερή πορεία προς την έξοδο από το 3ο Μνημόνιο, το επικείμενο σχέδιο ανάπτυξης για τη μεταμνημονιακή Ελλάδα που ετοιμάζει ο Ευ. Τσακαλώτος και το οποίο θα αλλάξει πολλά στους εσωτερικούς οικονομικούς συσχετισμούς, η ενδεχόμενη επίλυση του Μακεδονικού και η υπόθεση Novartis μπορούν να αποφέρουν σημαντικά πολιτικά οφέλη στον Αλέξη Τσίπρα και να οδηγήσουν στην διάλυση του παλιού κομματικού σκηνικού και των συστημάτων της διαπλοκής.
Η προοπτική αυτή έχει τρομοκρατήσει πολλές πλευρές, με αποτέλεσμα να υπάρχει τις τελευταίες ημέρες πολύπλευρη μόχλευση της λαϊκής δυσαρέσκειας από το τραπεζικό σύστημα που έχει πλέον υπερβεί τα εσκαμμένα έναντι των νοικοκυριών.
Διεργασίες ανατροπής στο εσώτερο Είναι της κοινωνίας μας
Μία σειρά νέων σοβαρών ενδείξεων υποδεικνύουν μεγάλες διεργασίες αλλαγής στο θυμικό και στη «νοοτροπία» της ελληνικής κοινωνίας, αλλαγές υποδόριες και εσωτερικές που προμηνύουν καταλυτικές ποιοτικές εξελίξεις που αναμφίβολα θα έχουν επιπτώσεις στο πολιτικό σκηνικό.
Διαφαίνεται ότι η μεταβατική φάση που ακολούθησε μετά το τέλος της Μεταπολίτευσης με το πρώτο μνημόνιο, θα ολοκληρωθεί με την περάτωση του τρίτου προγράμματος διάσωσης και τις εκλογές του 2019, οπότε η χώρα θα εισέλθει σε μια νέα δημιουργική και ελπιδοφόρα περίοδο.
Η κούρσα ταχύτατης προσαρμογής στα κεκτημένα της σύγχρονης Ευρώπης που έκανε η ελληνική κοινωνία στις δεκαετίες της μεταπολίτευσης, αφομοιώνοντας κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές εμπειρίες που στους λαούς της δυτικής Ευρώπης χρειάστηκαν τρεις αιώνες για να εμπεδωθούν, αποτελούν ένα ιδιαίτερο ιστορικό επίτευγμα.
Προφανώς η κούρσα αυτή έγινε με τίμημα την χρεοκοπία του 2009-2010 και την κατάρρευση όλων των αξιών. Σημειωτέον ότι από τις πυρκαγιές του 2007 και επί έντεκα συνεχή χρόνια, η ελληνική κοινωνία βομβαρδίζεται συστηματικά με αρνητικά μηνύματα από τα τηλεοπτικά κανάλια.
Καμία άλλη κοινωνία δεν θα είχε αντέξει κάτι τέτοιο και σε τέτοια ένταση. Στα οκτώ μνημονιακά χρόνια η ελληνική κοινωνία δεν έχασε ούτε την ψυχραιμία της, ούτε την ελπίδα για μια μεγάλη επιστροφή.
Από τις πάμπολλες ενδείξεις των διεργασιών που ανατρέπουν αταβισμούς και κοινωνικο-πολιτικά στερεότυπα στο κοινωνικό σώμα θα ανθολογήσουμε εδώ μερικές.
1. Η φετινή έξοδος των τρακτέρ των αγροτών στα μπλόκα των εθνικών δρόμων έγινε εξ αρχής σε χαμηλούς τόνους, sotto voce, όπως άλλωστε και η σταδιακή απόσυρσή τους μετά την συνάντηση των εκπροσώπων της πανελλαδικής επιτροπής των μπλόκων και του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βαγγέλη Αποστόλου. Η συνάντηση ήταν ουσιαστική και εποικοδομητική σε ότι αφορά τα διαρθρωτικά προβλήματα του αγροτικού τομέα και από πλευράς υπουργείου ανακοινώθηκε μια σειρά μέτρων που δίνουν κάποιες λύσεις σε αυτά. Αυτή η συνεννόηση υποδηλώνει αν μη τι άλλο ρεαλισμό.
2. Η υπόθεση Novartis, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα αποτελέσει καταλύτη κατά τις διαφθοράς του πολιτικού συστήματος, θα απαξιώσει όλους εκείνους που στο παρελθόν απολάμβαναν δικαστικής ασυλίας και θα περιορίσει δραστικά το πελατειακό κράτος που έχτισαν από κοινού ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Οι απειλές που εκτοξεύτηκαν κατά των προστατευόμενων μαρτύρων δείχνουν πως η υπόθεση θα συγκλονίσει και το πανελλήνιο. Το πελατειακό κράτος της δικαστικής εξουσίας πιθανότατα θα αποδομηθεί και αυτό μέσα από αυτή την υπόθεση που θα παρακολουθήσουν και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, καθώς δεν αφορά μόνο την χώρα μας, αλλά είναι διεθνές σκάνδαλο.
3. Το συλλαλητήριο για το Μακεδονικό, παρά το μέγεθός του (200.000 το πολύ) ήρθε επίσης να καταδείξει ότι η μεγάλη σιωπηρή πλειοψηφία δεν χειραγωγείται πλέον από την συστηματική προπαγάνδα ορισμένων καναλιών, ούτε από τις κραυγές των ακραίων. Η μεγάλη σιωπηρή πλειοψηφία σκέφτεται, πληροφορείται επί της ουσίας, συζητά στα κοινωνικά δίκτυα (πέρα από τους γραφικούς άσχετους δήθεν υπερπατριώτες) και αντιλαμβάνεται τις γεωπολιτικές συγκυρίες. Με δυο λόγια η μεγάλη πλειοψηφία έχει βγάλει το κεφάλι από την άμμο.
4. Αν προσθέσουμε την πρωτοφανή ενεργητική εξωτερική πολιτική που εφαρμόζει ο Ν. Κοτζιάς και κυρίως αν ευοδωθούν οι σχεδιασμοί του με Σκόπια και Αλβανία, θα έχουμε απαλλαγεί από δύο εθνικά προβλήματα που θα μας προσδώσουν ισχύ για την επίλυση του Κυπριακού και την χαλάρωση της τουρκικής πίεσης.
5. Μέσα σε ένα σκληρά δομημένο πελατειακό κράτος και σε ένα δικαστικό σύστημα που εξυπηρετούσε την διαπλοκή και τα μεγάλα συμφέροντα, η απόδοση εσόδων από την φοροδιαφυγή έχει αρχίσει να αποδίδει, ενώ οι μνημονιακοί κανόνες και διαδικασίες καθιστούν όλο και πιο δύσκολη την εξαπάτηση του κράτους από τους επιτήδειους. Αυτά συνειδητοποιούνται όλο και από περισσότερους πολίτες.
Ο αναστοχασμός που συντελείται στο εσωτερικό της κοινωνίας, άσχετα εάν δεν έχει βρει ακόμη έκφραση και αναζητεί τον Κανένα, είναι πολυεπίπεδος, βαθής και φυσικά ποικίλει ανάλογα με τη μόρφωση και την οικονομική κατάσταση του καθενός. Προφανώς υπάρχει ακόμη θυμός, όμως αυτός απορροφάται από την αδιανόητη δύναμη που έχει επιδείξει με την τεράστια υπομονή της η ελληνική κοινωνία.
Η νέα Ελλάδα που αναδύθηκε από την Επανάσταση του 1821 αποτελεί δομικό, αν όχι θεμελιακό, στοιχείο της ευρωπαϊκής νεοτερικότητας. Ο Βρετανός ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ στο περίφημο άρθρο που έγραψε στους New York Times -30/06/2011 για τη χώρα μας, επεσήμαινε ότι «η Ελλάδα έγινε ένα πρώιμο σύμβολο δραπέτευσης από τη φυλακή της αυτοκρατορίας.
Για τους φιλέλληνες, η παλιγγενεσία της αποτελούσε τον πιο ευγενή αγώνα. “Στο μεγάλο πρωινό του κόσμου”, έγραψε ο Σέλεϊ στο ποίημα του “Ελλάς”, “το μεγαλείο της Ελευθερίας τινάχθηκε και έλαμψε! “» και κατέληγε τονίζοντας ότι «ο κλήρος πέφτει και πάλι στην Ελλάδα ως χώρας η οποία θα προκαλέσει τους μανδαρίνους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα θέσει το ερώτημα: “ποιό θα είναι το μέλλον της ηπείρου;”». Η Ελλάδα θα το κάνει αυτό και θα το ζήσουμε.