Στα νεοελληνικά ιδεολογικά και πολιτικά πεδία ο Νίκος Κοτζιάς δεν είναι τυχαίο πρόσωπο.
Είχε μια μεγάλη διαδρομή στο ιδεολογικοπολιτικό σύστημα του νεοελληνικού κοινωνικοπολιτικού συστήματος.
Με θέσεις, όπως είναι λογικό υπό τις περιστάσεις του Ψυχρού Πολέμου, συχνά αμφίπλευρα αμφιλεγόμενες.
Παρά το ότι συγκριτικά με τα άλλα μέλη του κοινωνικοπολιτικού συστήματος η ευφυΐα του και η μόρφωσή του ήταν εξόφθαλμα πολύ μεγαλύτερη, είναι αξιοσημείωτο πώς δεν ανέβηκε στα ανώτερα και ανώτατα κλιμάκια της πολιτικής εξουσίας.
Αυτό συνέβη πολύ τελευταία εν μέσω πολιτειακού χάους, έξωθεν εξαρτήσεων και καταναγκασμών.
Πριν λίγα χρόνια λίγοι θα φαντάζονταν ότι θα γινόταν υπουργός σε μια υποψήφια «αποικία χρέους».
Παραμένει γεγονός ότι αυτό διευκολύνθηκε από την κατά κάποιο τρόπο «απομονωμένη» θέση κάθε υπουργού που βρίσκεται επικεφαλής της διπλωματίας.
Ιδιαίτερα όταν όλοι οι άλλοι είναι διπλωματικά άπειροι ή και πολύ μπερδεμένοι (και δεν αναφέρομαι μόνο στους κυβερνώντες μετά το 2015).
Αν και ολοφάνερα δεν συμφωνώ με όλα μαζί του, στην τελευταία φάση της πολυκύμαντης διαδρομής του, και πριν τεθεί επικεφαλής της Ελληνικής διπλωματίας, εκτιμώ, όσον με αφορά, ότι ο Νίκος Κοτζιάς έκανε μια αλματώδη ανοδική του κίνηση στα εφαρμοστικά πεδία του πολιτικού στοχασμού.
Ένας τόσο ώριμος και ευφυής άνθρωπος σε κρίσιμες ιστορικές καμπές, όταν το δίλημμα είναι πατρίδα/ελευθερία versus αντίπαλοί τους, δεν χάνει καιρό και αποφασίζει δεόντως.
Σε μια κρίσιμη καμπή του νεοελληνικού κράτους, όταν ήταν να γράψει για την «αποικία χρέους» και την υπεράσπιση του κράτους και της πατρίδας, οι δημόσιες τοποθετήσεις του σαφώς αποκρυσταλλώνουν πατριωτικές και φιλοπάτριδες παραδοχές.
Ως υπουργός Εξωτερικών, στην συνέχεια βασικά κινούμενος μόνος εν μέσω ενός ανύπαρκτου πολιτικού συστήματος και ανυπόστατων πολιτικάντιδων όλων των παρατάξεων, αυτές οι παραδοχές και θέσεις καταμαρτυρούνται καθημερινά σε πολλά ζητήματα.
Σημαντικό παράδειγμα είναι η στάση του στο θέμα των Εγγυήσεων και των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο.
Οι θέσεις που υιοθέτησε αποτέλεσαν μια μεγάλη έκπληξη και έστειλε στα ράφια της ιστορίας τους «μεγάλους» ηγέτες του δόγματος «ενάμιση εκατομμύριο Έλληνες της Μεγαλονήσου Κύπρου είναι μακριά».
Είναι γνωστό πως όσον με αφορά, όπως εξάλλου συχνά γράφω, αυτό είναι η μια όψη του νομίσματος, και, κατά κάποιο τρόπο, διαφωνώ μαζί του, επειδή το μητροπολιτικό κράτος δεν υιοθετεί μια ρητή, ανένδοτη και ακλόνητη θέση για την άλλη όψη, δηλαδή την μορφή, την δομή και την λειτουργία του κυπριακού κράτους, πιο συγκεκριμένα την πολιτική και πολιτική διαστροφή που ονομάζεται ΔΔΟ (Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία).
Αναμφίβολα, μια τόσο δραστική αλλαγή πορείας δεν είναι υπόθεση ενός μόνο προσώπου.
Επί της ουσίας, όπως εξάλλου έχουμε συχνά εξηγήσει εκτεταμένα, ακόμη και αν καταργηθούν οι Εγγυήσεις και φύγουν τα στρατεύματα μια μη βιώσιμη, μη λειτουργική και μη δημοκρατική δομή εντός της οποίας το άλλο «συνιστών κρατίδιο» θα ελέγχεται από εποίκους και εγκάθετους της Άγκυρας (γιατί μόνο αυτοί έμειναν καθότι οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι μετανάστευσαν) η Τουρκία θα είναι πανταχού παρούσα, εποπτεύουσα και την κατάλληλη στιγμή ξανά εισβάλλουσα.
Για αυτό το Ελληνικό κράτος έχει συμφέρον και θεμιτό/νομιμοποιημένο/νόμιμο ενδιαφέρον να υπάρξει βιώσιμο κράτος, διαφορετικά το νεοελληνικό κράτος θα παγιδευτεί στρατηγικά άνευ προηγουμένου.
Εξάλλου, ενόψει εντατικοποίησης των καταιγιστικών μεταψυχροπολεμικών στρατηγικών ανακατατάξεων, η αμέλειά μας να απορρίψουμε την ΔΔΟ κάνει τις μεγάλες δυνάμεις να εντάξουν στον τουρκικό χώρο επικυριαρχίας την Μεγαλόνησο στα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα στρατηγικά τους σχέδια.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στο νεοελληνικό κράτος δεν υπάρχει συντελεστική τάση για ορθολογιστικές στρατηγικές αποφάσεις.
Γνωρίζοντας το πείσμα, την δύναμη και την αντιληπτικότητα του Νίκου Κοτζιά εάν έτσι κινηθεί θα επιτύχει.
Μέχρι τότε πολλοί θα διαφωνούμε “κατά το ήμισυ” των προσεγγίσεων του υπουργείου Εξωτερικών και θα θεωρούμε το έτερο ήμισυ επισφαλές και ενδεχομένως ακραία επικίνδυνο εάν τελικά ο κ. Αναστασιάδης ή κάποιος άλλος σπρώξει την Κυπριακή Δημοκρατική στην τουρκική αυλή.
Τέλος, και για άλλα ζητήματα εθνικής στρατηγικής οι θέσεις του Νίκου Κοτζιά είναι προχωρημένες και για τα δεδομένα του νεοελληνικού κράτους πρωτόγνωρες.
Για να υπάρξει εθνική στρατηγική, όμως, απαιτούνται πολύ περισσότερα, ένα δηλαδή διαφορετικό κράτος που θα διαθέτει σιδερένιες επιτελικές δομές παρακολούθησης, ανάλυσης, στάθμισης και εκτίμησης και που θα προτείνει ανά πάσα στιγμή εναλλακτικές προτάσεις αποφάσεων και στάσεων που θα εκπληρώνουν τα ιεραρχημένα εθνικά συμφέροντα.
Τα έχουμε γράψει αυτά συχνά και τα έχουμε πει πολλές φορές γι’ αυτό δεν χρειάζεται να επανερχόμαστε αναλυτικά.
Τώρα, υπάρχει το παράδοξο ότι ένας υπουργός ο οποίος σε πολλά μείζονα θέματα πρωτοπορεί συνευρίσκεται με κωλοτούμπες πολιτικούς των οποίων η κύρια έγνοια είναι να υπηρετούν τους ξένους όσο χρειάζεται για να παραμένουν στις καρέκλες εξουσίας.
Μέχρι και την Νήσο Φλέβα, την περιβαλλοντική τιμή και αξιοπρέπεια της Αττικής, μηχανεύονται να εκποιήσουν («μισθώσουν») για να καταπλακωθεί με καζίνα, σπίτια Εμίρηδων και ξέρω τι άλλο.
Αναφέρω αυτή την περίπτωση γιατί την θεωρώ παραδειγματική για την κατάντια των εγχώριων εντολοδόχων της τρόικας που βλέπουν «ανάπτυξη» με βιασμό των νεοελλήνων, φτάνει να διασφαλίζει την παραμονή τους στην καρέκλα (και δεν ξέρω τι άλλο!!).
Γιατί είδος βιασμού είναι η καταπλάκωση του τελευταίου προπυργίου της φυσικής μας και πολιτισμικής κληρονομιάς κόντρα στις πρόνοιες του Συντάγματος και των διεθνών συμβατικών δεσμεύσεων για Αειφόρο ανάπτυξη.
Αναμφίβολα υπάρχουν πολλές άλλες ανάλογες και αντίστοιχες περιπτώσεις που πλήττουν το μέλλον των νεοελλήνων.
Ολοκληρώνω το σύντομο σχόλιο υπογραμμίζοντας ότι ενώ οι πολύ σημαντικές θέσεις και αποφάσεις του Νίκου Κοτζιά σε πολλά διπλωματικά πεδία απαιτείται να ενθαρρύνονται, πολιτικά πρόσωπα όπως ο νυν ΥΠΕΞ θα κυριαρχήσουν και το κράτος θα σταθεί όρθιο εάν έχουμε μια δραστική ΜΗ ΕΜΦΥΛΙΑ πολιτική επανάσταση που θα προσανατολίσει την πολιτεία προς περισσότερη δημοκρατία και που θα αλλάξει –οτιδήποτε και αν σημαίνει αυτό στο επίπεδο θυσιών– την σχέση με τα άλλα κράτη.
Η εθνική ανεξαρτησία είναι έσχατη λογική και όλα υποτάσσονται σε αυτή.
Όλα τα άλλα είναι επαίσχυντη ιδιωτεία και θανατηφόρα παρακμή.
Υπογραμμίζω με κεφαλαία το «ΜΗ ΕΜΦΥΛΙΑ πολιτική επανάσταση» γιατί ο εμφύλιος είναι κατάρα που προκαλεί διάρρηξη των κοινωνικών δεσμών και που προκαλεί διαιρέσεις, εξαρτήσεις και έλλειμμα κοινωνικής συνοχής ή και πολιτειακό θάνατο.
Η θέση, οι αποφάσεις και οι δηλώσεις του Νίκου Κοτζιά με ενδιαφέρουν άμεσα και ζωτικά ως Οδυσσέα των πεδίων του πολιτικού στοχασμού και της στρατηγικής.
Εδώ είμαστε να συνηγορούμε όταν πρέπει και να διαφοροποιούμαστε και να διαφωνούμε αν χρειαστεί.
Η προσωπική μου εκτίμηση για τον Νίκο Κοτζιά, βέβαια, ως συνάδελφο και ως φίλο, είναι μεγάλη.