ΔΕΙΤΕ ΠΡΩΤΟΙ ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ TRIBUNE ΣΤΟ GOOGLE NEWS 
Στο σύντομο κείμενο που ακολουθεί θα γίνει προσπάθεια να εμπλουτιστούν προγενέστερες παρεμβάσεις με αφορμή την εκλογή του Προέδρου Τράμπ στις ΗΠΑ.
Θα σταθώ κυρίως σε ζητήματα σχεδιασμού στρατηγικής και συγκρότησης εναλλακτικών αποφάσεων σύμφωνα με τις προϋποθέσεις εντός των προσανατολισμών που θα επιλέξει ο νέος πρόεδρος.
Όσον αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο θα τονιστεί ότι το πως θα κινηθεί και αποφασίσει η νέα προεδρική φρουρά συναρτάται με πιο πάγια χαρακτηριστικά και σχετίζονται πρωτίστως α) τις ανακατανομές ισχύος και τα στρατηγικά παίγνια, β) το πόσο επιδέξια θα διαχειριστεί τις σχέσεις με τις ΗΠΑ η Τουρκία και γ) το κατά πόσο εν μέσω καταιγιστικών στρατηγικών εξελίξεων οι ηγεσίες της Κύπρου και της Ελλάδας θα συνεχίσουν να δίνουν την εικόνα ότι είμαστε αναξιόπιστα και αναλώσιμα κράτη και κοινωνίες.
Αναπόδραστα αυτή η εικόνα δόθηκε όταν μυστηριωδώς και ανεξιχνίαστα Κύπρος και Ελλάδα όδευσαν στην Ελβετία λίγο αποχωρήσει ο προηγούμενος πρόεδρος και αναλάβει την εξουσία ο πρόεδρος Τράμπ.
Θα ολοκληρώσω με απόσπασμα του Παναγιώτη Κονδύλη από το επίμετρο της «Θεωρίας του Πολέμου».
Οι προειδοποιήσεις του είναι επίκαιρες όσο ποτέ άλλοτε.
Κατ’ αρχάς καλά κάνουμε να συνοψίσουμε δύο ζητήματα τα οποία απαιτείται να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και με τρόπο απαλλαγμένο ιδεοληπτικών και συναισθηματικών κριτηρίων:
Πρώτον, ότι αυτό που μετράει όσον αφορά την νέα προεδρική φρουρά των ΗΠΑ είναι κατά πόσο όπως όλα δείχνουν θα υιοθετηθούν νέοι προσανατολισμοί που θα επιδιωχθεί διαχείριση των ανακατανομών ισχύος με πρόσημο την ισορροπία στο πλανητικό επίπεδο.
Τονίζουμε διαρκώς πως δεν πρόκειται να δημιουργηθεί ένα ανθόσπαρτο περιβάλλον αλλά ότι από την υπερεξάπλωση των ΗΠΑ ένα τέταρτο του αιώνα μετά τον Ψυχρό Πόλεμο ενδέχεται η ισορροπία στο σύστημα και κατ’ επέκταση η σταθερότητα να συναρτάται πλέον όχι με στρατηγικές ασυγκράτητης απόκτησης ισχύος άνευ ορίων αλλά στο πλαίσιο μιας πιο συγκρατημένης προσέγγισης διαφύλαξης της κεκτημένης επιρροής (και κυρίως αποφυγής πυρηνικού πολέμου).
Οι ΗΠΑ είτε επειδή αποτελεί στρατηγική του νέου προέδρου είτε επειδή υπάρχουν καταναγκασμοί λόγω αναδυόμενου πολυπολικού διεθνούς συστήματος, ενδέχεται να συνεκτιμά περισσότερο, πλέον τις εναλλακτικές αποφάσεις με σκοπό την επίτευξη ισορροπίας.
Δεύτερον, εντός αυτών των προσανατολισμών οι εναλλακτικές αποφάσεις ναι μεν επιλέγονται από τον εκάστοτε πρόεδρο πλην προηγείται ανάλυση, εκτίμηση, στάθμιση και χάραξη πολλαπλών επιλογών για κάθε ζήτημα και κάθε πιθανή περίπτωση.
Παγίως και ελάχιστα αλλάζουν όταν αλλάξει ο πρόεδρος, αυτό είναι έργο του Πενταγώνου.
Για να κατανοήσουμε τις σχέσεις Αμερικής – Τουρκίας και το πώς θα μπορούσαν να εξελιχθούν απαιτείται να κατανοήσουμε ότι οι αποφάσεις συναρτώνται λιγότερο με συναισθηματισμό και περισσότερο με την θέση και τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή όπως ήταν, όπως είναι και όπως εκτιμάται ότι εξελίσσεται.
Με διαφορετικά λόγια, όσον αφορά την στρατηγική μιας μεγάλης δύναμης στις περιφέρειες απαιτείται να αποφεύγονται τα συνομωσιολογικά σενάρια και οι απλουστευτικοί αφορισμοί και να εκτιμώνται τα πράγματα όχι γραμμικά και μονοσήμαντα αλλά σύμφωνα με τις προϋποθέσεις τους όπως είναι και όπως εξελίσσονται.
Κύριο ζήτημα είναι κατά πόσο ο Τράμπ θα προσανατολιστεί προς ισορροπία δυνάμεων ή κατά πόσο θα συνεχίσει την πεπατημένη των προέδρων μετά το 1990.
Όπως και να έχουν τα πράγματα, απαιτείται να έχουμε κατά νου τρεις ανελέητες προειδοποιήσεις αξιωματικού χαρακτήρα.
Πρώτον, Θουκυδίδης: «δίκαιο έχει όποιος έχει ίση δύναμη και όταν αυτό δεν συμβαίνει τότε ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί και προσαρμόζεται».
Στον αθέσμιστο διεθνή χώρο από τον οποίο απουσιάζει μια κοινωνία και ένα κοινωνικοπολιτικό σύστημα, λοιπόν, «η ισχύς είναι το κυριότερο νόμισμα της διεθνούς πολιτικής», μας λέει ο μεγάλος σύγχρονος Θουκυδίδειος Δάσκαλος της διεθνούς πολιτικής K. Waltz.
Δεύτερον, κάποια αξιώματα της Κονδύλειας χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής:
«Η έσχατη πραγματικότητα συνίσταται από υπάρξεις, άτομα ή ομάδες που αγωνίζονται για την αυτοσυντήρησή τους και μαζί αναγκαστικά, για τη διεύρυνση της ισχύος τους.
»Γι’ αυτό συναντώνται ως φίλοι ή ως εχθροί και αλλάζουν φίλους και εχθρούς ανάλογα με τις ανάγκες του αγώνα για την αυτοσυντήρησή τους και τη διεύρυνση της ισχύος τους» (Κονδύλης, Ισχύς και απόφαση, Εκδόσεις Θεμέλιο, 1991, σ. 213).
Εάν αυτό ισχύει μια φορά σε όλα τα επίπεδα συζήτησης ισχύει εκατό φορές στην διεθνή πολιτική, κάτι, εξάλλου, το οποίο καταμαρτυρείται καθημερινά με γυμνό οφθαλμό και χωρίς την ανάγκη μεγεθυντικών φακών.
Τρίτον, με κάθε λογικό και ορθολογιστικό κριτήριο στην διεθνή πολιτική από την οποία απουσιάζει μια παγκόσμια κοινωνία, ένα παγκόσμιο κοινωνικοπολιτικό σύστημα, μια παγκόσμια κυβέρνηση, μια παγκόσμια κυβέρνηση των κυβερνήσεων ή τουλάχιστον ένα αποτελεσματικό σύστημα συλλογικής ασφάλειας, η πολιτική ηθική είναι μηδενική [βλ. ΗΘΙΚΗ και ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η μη θεσπισμένη ισχύς στην διεθνή πολιτική. Πολιτική θεολογία versus πολιτική θεωρία και η σημασία της αξιολογικά ελεύθερης περιγραφής και ερμηνείας των διεθνών φαινομένων και Οντολογική θεμελίωση του Πολιτικού και ο ρόλος της ισχύος στην αθέσπιστη διεθνή πολιτική: Πολιτικός στοχασμός versus Πολιτική Θεολογία].
Το ότι άλλα πίστευαν οι Έλληνες τις τελευταίες δεκαετίες είναι και κύριο αίτιο παραμέλησης της πατρίδας-κράτους, της κυριαρχίας ανυπόστατων εθνομηδενιστικών ιδεογογημάτων, της απουσίας εθνικής στρατηγικής εντός ενός διαρκώς εξελισσόμενου μεταψυχροπολεμικού περιβάλλοντος όπου τους ανταγωνισμούς και τις συγκρούσεις μόνο πολιτικά και πνευματικά τυφλοί δεν τα έβλεπαν.
Μια μεγάλη δύναμη, όπως θεμελιώνει η καλή θεωρία διεθνών σχέσεων έχει ως άξονες της στρατηγικής της κάποια κεντρικά ζητήματα (βλ. John Mearsheimer, Η τραγωδία της πολιτικής των μεγάλων δυνάμεων. Επίσης, βλ. παρέμβαση για την κρίση της Συρίας όπου και με βάση αυτή την θεώρηση εξετάζονται τα συντρέχοντα γεγονότα: Η σύρραξη στη Συρία και ο ανελέητος ηγεμονικός ανταγωνισμός ως καθοριστικός παράγων των περιφερειακών διενέξεων).
Μεταξύ άλλων,
την παρεμπόδιση μιας περιφερειακής δύναμης να καταστεί περιφερειακός ηγεμόνας,
την ρύθμιση της κατανομής ισχύος πλανητικά και περιφερειακά σύμφωνα με τις ιεραρχίες εθνικής ασφάλειας που ορίζουν οι κρατικοί θεσμοί,
στην προσπάθεια αυτή χρησιμοποιεί μέσα όπως soft power, κατατριβή τρίτων, μεταφορά βαρών, πρόκληση πολέμων, πρόκληση εσωτερικών αναταραχών, και
την προσαρμογή αυτών και πολλών άλλων τακτικών ενεργημάτων ανάλογα με την εξέλιξη των στρατηγικών άλλων δυνάμεων ή και τοπικών δυνάμεων και τους αστάθμητους παράγοντες και κριτήρια.
Με απλά λόγια και έχοντας κατά νου τις αμερικανικές στρατηγικές και τακτικές προσεγγίσεις, ένα οποιοδήποτε στρατηγικό μοντέλο των ΗΠΑ εδράζεται πάνω σε στρατηγικό σχεδιασμό και οι αποφάσεις.
Όλα είναι πάντα ρευστά, υπό διαρκή αναθεώρηση και συνεχή προσαρμογή σύμφωνα με τα περιβάλλοντα ενδιαφέροντος.
Στην σχετική ορολογία αυτό ονομάζονται «contingency plans», σε ελεύθερη μετάφραση «εναλλακτικά σενάρια δράσης ανάλογα με τις περιστάσεις όπως αυτές συγκροτούνται και εξελίσσονται».
Ένα απλό σχέδιο στρατηγικών και τακτικών σχεδιασμών όταν προσπαθεί να εκπληρώσει τα εθνικά συμφέροντα λαμβάνει υπόψη μόνο το άμεσο περιβάλλον (βλ. πίνακα μια γνωστή σχηματική απεικόνιση των στρατηγικών προσεγγίσεων των ΗΠΑ που χρησιμοποιείται ευρέως στη στρατηγική θεωρία).
Ένα πιο σύνθετο στρατηγικό σχέδιο λαμβάνει υπόψη όλα τα περιβάλλοντα και τις ισχύουσες ή και τις υπό συνεχή εξέλιξη προϋποθέσεις τους ακόμη και τα πιο απομακρυσμένα.
Ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο εκτιμά και ιεραρχεί τις κρατούσες και εξελισσόμενες συνθήκες στον πυρήνα των περιβαλλόντων ενδιαφέροντος και επιπλέον κάνει μια μεγάλη προσπάθεια εκτίμησης των απρόβλεπτων μεταβλητών (με σκοπό να χρησιμοποιήσει διάφορα μέσα για να τις επηρεάσει).
Τα πολύ καλά στρατηγικά σχέδια και πάντοτε στο πλαίσιο των αξονικών εθνικών συμφερόντων αναπτύσσουν μια στρατηγική διαρκούς επηρεασμού των περιβαλλόντων προς κατευθύνσεις που συμφέρουν και κυρίως διαρκώς επιχειρούν να συντηρούν προϋποθέσεις μείωσης των απειλών και κινδύνων από απρόβλεπτες καταστάσεις.
Η μελέτη της αμερικανικής εθνικής στρατηγικής μετά το 1945, για παράδειγμα, δείχνει ότι οι κρατικοί της θεσμοί ανά πάσα στιγμή παρακολουθούν, πληροφορούνται, σταθμίζουν, εκτιμούν και υιοθετούν ανάλογες στάσεις ανάλογα και αντίστοιχα με τις προϋποθέσεις πλανητικά, περιφερειακά και τοπικά (όπως είναι και όπως εξελίσσονται).
Τουτέστιν, άπειροι συνδυασμοί στην βάση των οποίων τα εναλλακτικά σενάρια αναφέρονται σε στάσεις και ενεργήματα που συνδέουν τις στρατηγικές με τις τακτικές στάσεις σε κάθε πιθανή περίπτωση ανάλογα με την εξέλιξη των πραγμάτων.
Σκοπός είναι όπως η πλάστιγγα κόστους και οφέλους πρέπει να ισορροπεί ή να γέρνει επωφελώς.
Ας μην περιμένουμε δηλαδή από οποιοδήποτε Πρόεδρο των ΗΠΑ να κινείται γραμμικά αλλά σύμφωνα, όπως ήδη αναφέρθηκε, με το εθνικό συμφέρον και τον τρόπο που αυτό επηρεάζεται από τις διαρκείς ανακατανομές ισχύος, στρατηγικών των κρατών, συμμαχιών και εξισορροπήσεων.
Το πώς θα κινηθούν οι αποφάσεις όσον αφορά την Τουρκία και τον περιβάλλοντα χώρο θα εξαρτηθεί από τέτοιους παράγοντες αλλά και από το κατά πόσο η Άγκυρα θα ελιχθεί σωστά, θα συνάψει πελατειακές σχέσεις σύμφωνα με συγκεκριμένα κριτήρια και το πώς θα εξελιχθούν οι συναλλαγές και συνεννοήσεις των ΗΠΑ με άλλες δυνάμεις, εδώ πρωτίστως με τη Ρωσία και το Ισραήλ.
Ανάλογα λοιπόν με την περίπτωση και όπως για παράδειγμα τα πράγματα εξελίσσονται, «ανασύρουν» το εναλλακτικό σενάριο το οποίο οι θεσμοί διαχείρισης της στρατηγικής τους εκτιμούν ως το πλέον συμφέρον.
Στην περίπτωση της εισβολής της Κύπρου το 1974, για παράδειγμα, άλλαζαν διαρκώς στάση ανάλογα με την εξέλιξη των πραγμάτων και κυρίως με κριτήριο το αναπάντεχο γεγονός της σταθερής αντίστασης των Ελλήνων της Κύπρου.
Άλλαζαν λοιπόν ενίοτε με τρόπο που συνέφερε την μια πλευρά και άλλοτε την αντίθετη.
Είναι σημαντικό να τονιστεί, για παράδειγμα, ότι σημαντική εισροή στις εκτιμήσεις τους ήταν η απρόσμενη αντίσταση των διαιρεμένων και διχασμένων Ελλήνων που εν μέσω Ψυχρού Πολέμου κόντευε να ρεζιλέψει τον δεύτερο ισχυρότερο στρατό της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Αυτές οι στάσεις επαναλαμβάνονται διαρκώς και εντάσσονται στην λογική των αξιωμάτων που προαναφέρθηκαν και επηρεάζονται ασταμάτητα από τον άναρχο χαρακτήρα του διεθνούς συστήματος.
Αυτή είναι μια ανελέητη και διαρκής κατάσταση στα πεδία της διεθνούς πολιτικής και όποιος δεν μεριμνά για την ασφάλειά του ή όποιος δεν γνωρίζει να διαπραγματεύεται πελατειακά, παθαίνει ζημιές ενίοτε θανάσιμες.
Οι μεγάλες δυνάμεις δεν λειτουργούν συναισθηματικά, δεν γνωρίζουν φίλους και εχθρούς.
Γνωρίζουν τα συμφέροντά τους, τα προβάλλουν στο μέλλον, εκτιμούν την εξέλιξη των σχέσεων ισχύος και εφαρμόζουν σχέδια που συχνά πρέπει να περάσουν δεκαετίες για να κατανοήσουμε τι ακριβώς έκαναν.
Πολύ σημαντικό για την Ελλάδα και την Κύπρο, πάντως, είναι το κατά πόσο οι ηγεσίες τους και η κοινωνία τους δίνουν την εικόνα αναλώσιμων κρατών οπότε οδηγούνται χωρίς δεύτερη σκέψη στις πολλές Κλίνες του Προκρούστη των στρατηγικών παιγνίων.
Κανείς δεν πρέπει να εφησυχάζει και αυτή είναι η διεθνής πολιτική.
Ο Κονδύλης με νόημα έγραψε στο κορυφαίο του κείμενο Από τον 20 στον 21 αιώνα ότι όταν οι ΗΠΑ σχεδιάζουν την στρατηγική τους βαθιά στον 21 αιώνα δεν ερωτούν τον Ρώλς ή τον Χάμπερμανς για το τι θα κάνουν.
Στην Ελλάδα, βέβαια, όχι μόνο τους ρωτούσαμε αλλά και η πορεία μας επηρεάστηκε από αναλύσεις τσαρλατάνων της ανάλυσης διεθνούς πολιτικής εκατοστής εθνομηδενιστικής τάξης.
Εξ ου και οι ασυναρτησίες περί παγκοσμιοποίησης και της έλευσης, δήθεν, μιας ανθόσπαρτης μεταψυχροπολεμικής ζωής.
Ας δούμε, όμως, κάποια πράγματα με πιο συγκεκριμένο τρόπο αναφορικά με την Τουρκία
Πρώτον, κύρια εισροή στην Αμερικανική διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι η ανθεκτικότητα της νέο-ισλαμικής εξουσίας όπως εξελίσσεται μετά το πραξικόπημα και τους ελιγμούς του Ερντογάν.
Ποια είναι τα ερείσματα, ποια τα λάθη και ποιες οι επιτυχίες της ίδιας της Τουρκίας.
Από κάποιο σημείο και μετά, βέβαια, εάν λάβουμε υπόψη την εξαιρετικά τεκμηριωμένη τυπολογία του John Mearsheimer στην οποία αναφερθήκαμε πιο πάνω, εάν διαφαινόταν η δυνατότητα η Τουρκία να εξελιχθεί σε περιφερειακό ηγεμόνα, άλλα εναλλακτικά σενάρια (και μάλιστα πολλά με πολλούς άλλους περιφερειακούς παίχτες) θα στόχευαν στην αποδυνάμωση της Τουρκίας με κατατριβή ή μεταφορά βαρών ή πρόκληση εσωτερικών αναταραχών και ασφαλώς με αναπροσαρμογή στάσεων απέναντι στο κουρδικό.
Το ίδιο ισχύει, λογικά, αν η προσέγγιση της Τουρκίας με την Ρωσία δυνατό να ανατρέψει τις γεωπολιτικές ισορροπίες μεταξύ ναυτικών και ηπειρωτικών δυνάμεων.
Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι αναφερόμαστε σε τυπολογία όπου αναρίθμητοι και ρευστοί παράγοντες καθώς και μικρά και συμπλεκόμενα μικρά και μεγάλα κύματα αναπροσαρμόζουν διαρκώς μια τέτοια στρατηγική.
Μετράνε πρωτίστως τα στρατηγικού χαρακτήρα κριτήρια και οι τακτικές που μπορεί προς στιγμή οι αποφάσεις να φαίνονται ως αλλοπρόσαλλες ή παράλογες πλην στην πραγματικότητα θα υπηρετούν κάποιο υπόγειο και αθέατο πρωτεύον μακροχρόνιο στρατηγικό συμφέρον.
Δεύτερον, οι στρατηγικές των άλλων μεγάλων δυνάμεων και συγκεκριμένες τακτικές τους επιλογές που επηρεάζουν την εξέλιξη των πραγμάτων.
Για παράδειγμα, ο πλέον ανεξάρτητος περιφερειακών δρών, το Ισραήλ, όσο και να συνεργάζεται με τις ΗΠΑ συχνά λειτουργεί ανεξάρτητα «σέρνοντας από την μύτη» την τελευταία (αυτό ήταν και κεντρικό επιχείρημα του πολύκροτου βιβλίου των Mearsheimer/Walt, The Israeli lobby πριν από λίγα χρόνια).
Ακόμη, γεγονότα όπως της Ουκρανίας αλλά και την Μέση Ανατολή όπου οι στρατηγικές εξελίξεις είναι καταιγιστικές, επηρεάζουν την περιφερειακή κατανομή ισχύος και συμφερόντων και ανά πάσα στιγμή προκαλούν αναπροσαρμογή των σεναρίων δράσης ανάλογα και αντίστοιχα με τις βαθμίδες επηρεασμού των κεντρικών στρατηγικών σκοπών.
Σημαντική επίδραση επίσης ασκούν γεγονότα όπως για παράδειγμα η «υπόθεση Ιράν», οι αξιώσεις ανεξαρτησίας των Κούρδων σε συνάρτηση με την έκβαση του πολέμου στα πεδία της μάχης και ασφαλώς η πορεία πιθανής οριστικής κατάτμησης του Ιράκ και της Συρίας.
Τέλος αλλά όχι το τελευταίο μπορεί να αναφερθεί αφορά την Κύπρο
Πολλοί γνωρίζουν ότι στις ΗΠΑ αναπτύσσονταν δύο σχολές και δύο σενάρια.
Το ένα ήταν ένα συμμαχικό και ενεργειακό τόξο Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας, Ευρώπης που θα μείωνε την εξάρτηση της τελευταίας και ιδιαίτερα της Γερμανίας από την Ρωσία και το άλλο μια επαναπροσέγγιση Ισραήλ-Τουρκίας με παντελώς διαφορετικά σενάρια όσον αφορά τις ροές και τους αγωγούς ενέργειας.
Τονίζω και υπογραμμίζω ότι μερικοί Έλληνες της Διασποράς που βρίσκονται πολύ κοντά στον Τράμπ από καιρό ευνοούν μια τέτοια κατάσταση πραγμάτων.
Με τα απίστευτα επιπόλαια και μυστήρια ταξίδια στην Ελβετία που έγιναν με πρωτοβουλία του ασυγκράτητου κατευναστή προέδρου Αναστασιάδη, δίνεται το σήμα στους παλαιούς και νέους αναλυτές της στρατηγικής των ΗΠΑ, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα καταλυθεί και θα εισέλθει σε τροχιά ένταξης στην Τουρκική σφαίρα απόλυτης επιρροής και ελέγχου.
Το λογικό και αναμενόμενο είναι οι ΗΠΑ αλλά και το Ισραήλ να αναπροσαρμόζουν τα σενάριά τους ανάλογα και αντίστοιχα.
Τόσο απλά: Η από καιρό στρατηγικά ανύπαρκτη Ελλάδα και η υποψήφια για τουρκοποίηση Κύπρος εάν η «οδοιπορία προς τα βουνά της Ελβετίας» οδηγηθεί στην λογική της απόληξη, Κύπρος και Ελλάδα θα παύσουν να είναι συνομιλητές και θα συρθούν στις πολλές κλίνες του Προκρούστη που οι μεγάλες δυνάμεις θα στήνουν εν μέσω καταιγιστικών στρατηγικών παιγνίων.
Πολλά θα δούμε ακόμη, δυστυχώς όπως φαίνεται αναπόδραστα.
Εκτός και εάν η αλλαγή προεδρικής φρουράς στις ΗΠΑ και η Τουρκική αδιαλλαξία βοηθήσουν σε μια ριζική επανατοποθέτηση των Ελλήνων όσον αφορά το Κυπριακό ζήτημα αλλά και την αποτρεπτική στρατηγική της Ελλάδας στο κεντρικό μέτωπο.
Κανείς δεν μπορεί να είναι βασιλικότερος του Βασιλέως και κυρίως οι κρατικοί λειτουργοί μιας μεγάλης δύναμης –ακόμη και οι Ελληνικής καταγωγής σύμβουλοι του νέου Προέδρου οι οποίοι είναι πρωτίστως Αμερικανοί πολίτες και τίποτα άλλο δεν μπορεί να ισχύει σε ένα μεγάλο ηγεμονικό κράτος– που χαράσσουν την στρατηγική της για τις επόμενες δεκαετίες όπως προχωράμε στον πολυτάραχο 21ο αιώνα.
Ένα είναι σχεδόν πλήρως σίγουρο. Ο μελλοντικός χάρτης της περιοχής μας δεν θα είναι ο ίδιος και οτιδήποτε είναι πιθανό.
Για το πώς εξελίσσονται τα πράγματα ας μου επιτραπεί να παραθέσω ένα εκτενές απόσπασμα του αείμνηστου Κονδύλη από το πολυσυζητημένο «Επίμετρο» στο βιβλίο του Θεωρία του Πολέμου (Εκδόσεις Θεμέλιο).
Ενέχει μεγάλη σημασία γιατί αυτή και άλλες ανάλογες ανεκτίμητες αναλύσεις και εκτιμήσεις αποτέλεσαν αφορμή για μύριες δολοφονικές επιθέσεις.
Τα είκοσι τελευταία χρόνια μιλούσε στην Ελλάδα για μια αξιόπιστη αποτρεπτική εθνική στρατηγική δεχόταν καταιγισμό δολοφονικών πυροβολισμών από ένα πολύμορφο όχλο.
Παραθέτουμε λοιπόν ένα εκτενές απόσπασμα του μεγάλου αναλυτή υπογραμμίζοντας ότι η καλή θεωρία και η καλή ανάλυση είναι αθάνατη και αλάνθαστη, πλην στην Ελλάδα διώκεται.
Το εδάφιο του Κονδύλη με νόημα τελειώνει με την γνωστή ρήση «όπως στρώνει ο καθένας, έτσι και κοιμάται»:
«Φυσικά, οι ελπίδες δεν ισοδυναμούν με βεβαιότητες.
»Ας υπογραμμίσουμε ακόμα μια φορά ότι η βαθύτερη αιτία της αύξουσας τουρκικής πίεσης πάνω στην Ελλάδα δεν είναι ούτε πολιτισμική ούτε στενά πολιτική και παροδική, αλλά έγκειται στη συνεχή διεύρυνση της διαφοράς ανάμεσα στο γεωπολιτικό δυναμικό των δύο χωρών.
»Σε ορισμένους κρίσιμους τομείς, όπως ο δημογραφικός, ξέρουμε από τώρα ότι το παιχνίδι είναι χαμένο.
»Αν θέλουμε να παραμείνουμε νηφάλιοι, έστω και με αντίτιμο την απαισιοδοξία, οφείλουμε να πούμε ότι και σε άλλα πεδία στρατηγικής σημασίας αρχίζουν να παγιώνονται αναντίστροφες εξελίξεις.
»Η Ελλάδα μεταβάλλεται σταθερά σε χώρα με περιορισμένα κυριαρχικά δικαιώματα, δηλαδή δικαιώματα των οποίων η κυρίαρχη άσκηση εξαρτάται από τη βούληση και τις αντιδράσεις τρίτων, ενώ παράλληλα η στάση της γίνεται όλο και περισσότερο παθητική ή αντιφατική.
»Η διακήρυξη «δεν παραχωρούμε τίποτε» δεν έχει έμπρακτο αντίκρυσμα όταν η χώρα εκλιπαρεί σε κρίσιμες ώρες τις μεσολαβητικές προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών ξέροντας εκ των προτέρων ότι αυτές θα πληρωθούν με παραχωρήσεις ή όταν αποσύρει χωρίς χειροπιαστά ανταλλάγματα το βέτο της για την τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με την Ε.Ε. αποδεικνύοντας έτσι άθελά της πόσο είναι πιθανό να μετατραπεί σε δορυφόρο της Τουρκίας ακριβώς μέσω του «ευρωπαϊκού δρόμου» και της επιρροής των «Ευρωπαίων εταίρων».
»Τέτοιες ενέργειες δεν είναι απλώς εσφαλμένοι ή έστω συζητήσιμοι χειρισμοί.
»Συνιστούν τα εύγλωττα επιφαινόμενα μιας βαθύτερης ιστορικής κόπωσης, μιας προϊούσας, ηδονικής μάλιστα παράλυσης.
»Στο βαθμό όπου η Ελλάδα θα καθίσταται ανεπαίσθητα γεωπολιτικός δορυφόρος της Τουρκίας, ο κίνδυνος πολέμου θα απομακρύνεται, οι ψευδαισθήσεις θα αβγατίζουν και η παράλυση θα γίνεται ακόμα ηδονικότερη, εφόσον η υποχωρητικότητα θα αμείβεται με αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς επαίνους, που τους χρειάζεται κατεπειγόντως ο εκσυγχρονιζόμενος Βαλκάνιος, και επίσης με δάνεια και δώρα για να χρηματοδοτείται ο παρασιτικός καταναλωτισμός.
»Υπ’ αυτές τις συνθήκες ό,τι στην πραγματικότητα θα συνιστά κάμψη της ελληνικής αντίστασης κάτω από την πίεση του υπέρτερου τουρκικού δυναμικού, οι Έλληνες θα συνηθίσουν σιγά-σιγά να το ονομάζουν «πολιτισμένη συμπεριφορά», «υπέρβαση του εθνικισμού» και «εξευρωπαϊσμό».
»Πράγματι, το σημερινό δίλημμα είναι αντικειμενικά τρομακτικό και ψυχολογικά αφόρητο: η ειρήνη σημαίνει για την Ελλάδα δορυφοροποίηση και ο πόλεμος σημαίνει συντριβή.
»Η υπέρβαση του διλήμματος αυτού, η ανατροπή των σημερινών γεωπολιτικών και στρατηγικών συσχετισμών απαιτεί ούτε λίγο ούτε πολύ την επιτέλεση ενός ηράκλειου άθλου, για τον οποίο η ελληνική κοινωνία, έτσι όπως είναι, δεν διαθέτει τα κότσια.
»Οι μετριότητες, υπομετριότητες και ανθυπομετριότητες, που συναπαρτίζουν τον ελληνικό πολιτικό και παραπολιτικό κόσμο, δεν έχουν το ανάστημα να θέσουν και να λύσουν ιστορικά προβλήματα τέτοιας έκτασης και τέτοιου βάθους –ίσως να καταρρεύσουν ακόμα και στην περίπτωση όπου θα βρεθούν μπροστά στη μεγάλη απόφαση να διεξαγάγουν έναν πόλεμο˙ γιατί, αν ο πόλεμος είναι συνέχεια της πολιτικής, ποιος πόλεμος θα συνεχίσει μια σπασμωδική πολιτική;
»Οι ευρύτερες μάζες, καθοδηγούμενες από το ίδιο ένστικτο της βραχυπρόθεσμης αυτοσυντήρησης, έχουν βρει τη δική τους ψυχολογικά βολική λύση: το έθνος το υπηρετούν ανέξοδα περιβαλλόμενες γαλανόλευκα ράκη, όποτε το καλεί η περίσταση, και έχοντας κατόπιν ήσυχη συνείδηση το κλέβουν μόνιμα με παντοειδείς τρόπους: από τη φοροδιαφυγή, την αισχροκέρδεια και τα «αυθαίρετα» ίσαμε τα ευκολοαπόκτητα πτυχία, τη χαμηλή παραγωγικότητα εργασίας (ούτε το 50% του μέσου όρου της Ε.Ε.!) και την κραυγαλέα ανισότητα ανάμεσα σ’ ό,τι παράγεται και σ’ ό,τι καταναλώνεται, με αποτέλεσμα την καταχρέωση και την πολιτική εξάρτηση του τόπου.
»Αν λάβουμε υπ ‘όψιν μας μόνον όσα πράττονται και αφήσουμε εντελώς στην άκρη την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους οι πράττοντες, τότε φαίνεται να βρισκόμαστε σε συλλογική αναζήτηση της ιστορικής ευθανασίας, υπό τον όρο να σκηνοθετηθούν έτσι τα πράγματα, ώστε κανείς να μην έχει την άμεση ευθύνη, και επίσης υπό τον όρο να τεχνουργηθούν απροσμάχητες ανακουφιστικές εκλογικεύσεις («ελληνοκεντρικές» ή «εξευρωπαϊστικές», αδιάφορο).
»Τις τραγωδίες ή τις κωμωδίες, που μπορούν να περιγράψουν με τις αρμόζουσες αποχρώσεις αυτήν την ιδιαίτερη κοινωνική και ψυχολογική κατάσταση, θα τις γράψουν ίσως άλλοι.
»Εμένα μου έρχεται στον νου η τετριμμένη, αλλά πάντοτε ευθύβολη θυμοσοφία: όπως στρώνει ο καθένας, έτσι και κοιμάται».
