ΔΕΙΤΕ ΠΡΩΤΟΙ ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ TRIBUNE ΣΤΟ GOOGLE NEWS 
Ένα τεράστιο σκάνδαλο συγκέντρωσης χρημάτων κλονίζει τους ισλαμιστικούς κύκλους από την Κωνσταντινούπολη έως το Αμμάν, μετά από ισχυρισμούς ότι σχεδόν $500 εκατομμύρια που συλλέχθηκαν στο όνομα της Γάζας δεν έφτασαν ποτέ στη Λωρίδα.
Τα χρήματα φέρεται να κατέληξαν στον έλεγχο δικτύων που συνδέονται με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και λειτουργούν στην Τουρκία και την Ιορδανία, προκαλώντας μια ασυνήθιστα δημόσια ρήξη με τη Χαμάς.
Η Ρεχάμ Όουντα (Reham Owda), Παλαιστίνια πολιτική αναλύτρια με έδρα την Κωνσταντινούπολη, εκτιμά πως τα σκάνδαλα «διαβρώνουν την εμπιστοσύνη του κοινού στο γνήσιο φιλανθρωπικό έργο και στους οργανισμούς της κοινωνίας των πολιτών που όντως παρέχουν βοήθεια».
Η Χαμάς αποκηρύσσει φιλανθρωπικές οργανώσεις
Η Χαμάς αποστασιοποιήθηκε ξαφνικά από μια ομάδα μακροχρόνιων φιλανθρωπικών οργανώσεων υπέρ της Γάζας, κατηγορώντας τες ότι δρουν χωρίς εξουσιοδότηση, εκμεταλλεύονται παρωχημένες εγκρίσεις και διοχετεύουν δωρεές μέσω αδιαφανών δομών που παρακάμπτουν την εποπτεία του κινήματος.
Η ανακοίνωση προκάλεσε σοκ στο ευρύτερο ισλαμιστικό οικοσύστημα, όπου η συγκέντρωση χρημάτων για τη Γάζα αποτελούσε ανέκαθεν τόσο πολιτικό σχέδιο όσο και ηθικό κάλεσμα συσπείρωσης.
Ο Μανσούρ Άμπο Καρίμ (Mansour Abo Kareem), πολιτικός ερευνητής με έδρα τη Γάζα, δήλωσε στο The Media Line:
«Κατά τη διάρκεια των μηνών του πολέμου, οι άνθρωποι στη Γάζα ανέπτυξαν μια βαθιά αρνητική άποψη για όποιον συγκεντρώνει χρήματα στο όνομά τους.
»Έχουν δει περιπτώσεις ξαφνικού, ακραίου πλουτισμού που χτίστηκε πάνω στα βάσανα των κατοίκων της Γάζας».
Η ένταση κλιμακώνεται σε ψηφιακό και πολιτικό επίπεδο
Το σκάνδαλο ξεκίνησε όταν ένας νεαρός Παλαιστίνιος ακτιβιστής δημοσίευσε διαδικτυακούς ισχυρισμούς ότι μια εξέχουσα φιλανθρωπική οργάνωση με έδρα την Κωνσταντινούπολη είχε καταχραστεί δωρεές που προορίζονταν για τη Γάζα. Οι ισχυρισμοί πυροδότησαν άμεσα μια περιφερειακή αναταραχή.
Υποστηρικτές της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ενός διεθνούς ισλαμιστικού κινήματος που έχει απαγορευτεί στην Αίγυπτο αλλά διατηρεί επιρροή στη Μέση Ανατολή, υπερασπίστηκαν τη φιλανθρωπική οργάνωση.
Οι επικριτές ενίσχυσαν τις υποψίες για οικονομική κακοδιαχείριση, με τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης να μετατρέπονται σε πεδία μάχης αντικρουόμενων αφηγήσεων.
Η διαμάχη κλιμακώθηκε ραγδαία, με διαρροές μηνυμάτων και ανταγωνιστικές καταγγελίες να διαδίδονται στους αραβικούς και τουρκικούς ψηφιακούς χώρους.
Όταν εξέχουσες ισλαμιστικές προσωπικότητες άρχισαν να παρεμβαίνουν στα παρασκήνια, η διαμάχη ξέφυγε από τους κύκλους των ακτιβιστών και εισήλθε στην κυρίαρχη πολιτική συζήτηση.
Τον Ιανουάριο του 2024, η Χαμάς εξέδωσε ανακοίνωση αποκηρύσσοντας τρεις οργανισμούς -τις Waqf Al Umma, Minbar al-Aqsa και Kulna Maryam- καθώς και επτά από τους διαχειριστές τους: τους Σαΐντ Άμπου αλ-Άμπντ (Saeed Abu al-Abd), Φουάντ αλ-Ζουμπαϊντί (Fouad al-Zubaidi), Σαμίρ Σαΐντ (Samir Said), Αμπντουλάχ Σαμίρ (Abdullah Samir), Χαλντούν Χιτζάζι (Khaldoun Hijazi), Αχμέντ αλ-Ομάρι (Ahmed al-Omari) και Ζαΐντ αλ-Άις (Zaid al-Ais).
Η Χαμάς υποστήριξε ότι αυτοί οι θεσμοί είχαν γίνει μη ρυθμιζόμενοι, καταληφθέντες από άτομα που εκμεταλλεύονταν παρωχημένες εγκρίσεις για τη συλλογή δωρεών με τρόπο επιζήμιο για τους λαούς της Γάζας και της Ιερουσαλήμ.
Η «Waqf Al Umma» και το χρηματοδοτικό της μοντέλο
Η Waqf Al Umma, που ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 2013, παρουσιάζεται ως ευσεβές ίδρυμα (waqf, βακούφι) αφιερωμένο στην υποστήριξη της Ιερουσαλήμ, της Γάζας και των ευάλωτων παλαιστινιακών κοινοτήτων.
Ενώ τα περισσότερα waqfs [βακούφια] λειτουργούν νόμιμα υπό κρατική εποπτεία, ο οργανισμός στην Τουρκία φέρεται να λειτουργούσε σε μια νομική γκρίζα ζώνη.
Στην Τουρκία, η Waqf Al Umma έχτισε μεγάλο δημόσιο προφίλ μέσω μαζικών εκστρατειών συγκέντρωσης χρημάτων και εκκλήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Λειτουργώντας από την Κωνσταντινούπολη -κόμβο για εξόριστους της Αδελφότητας- δημιούργησε μια μηχανή συγκέντρωσης χρημάτων που συνδύαζε θρησκευτικά μηνύματα, ζωντανές εκκλήσεις και συγκινητικό υλικό από τη Γάζα.
Εκτιμήσεις αναλυτών αναφέρουν ότι οι πρόσφατες εκστρατείες διαχειρίστηκαν ποσά που άγγιζαν τα εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.
Το αν το ποσό έφτασε τα φημολογούμενα $500 εκατομμύρια παραμένει ανεπιβεβαίωτο, καθώς δεν έχουν εμφανιστεί ελεγμένες καταστάσεις.
Κυρώσεις των ΗΠΑ και κατάρρευση εμπιστοσύνης
Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ προχώρησε τον Ιούνιο του 2025 σε κυρώσεις κατά της Filistin Vakfi, μιας άλλης τουρκικής φιλανθρωπικής οργάνωσης, κατηγορώντας την ότι συγκέντρωνε χρήματα για το στρατιωτικό σκέλος της Χαμάς μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Το Υπουργείο ανέφερε ότι ο πρόεδρος της φιλανθρωπικής οργάνωσης «ενορχήστρωσε αυτές τις προσπάθειες συγκέντρωσης χρημάτων, εκμεταλλευόμενος τη θέση της Τουρκίας ως κόμβου για τις κρυφές οικονομικές επιχειρήσεις της Χαμάς».
Το σκάνδαλο συγκέντρωσης χρημάτων ενισχύει μια ήδη βαθιά απογοήτευση εντός της Γάζας.
Ο Άμπο Καρίμ τονίζει ότι η εμπιστοσύνη στους ξένους οργανισμούς συγκέντρωσης χρημάτων έχει καταρρεύσει, οδηγώντας σε ευρεία δυσπιστία προς κάθε φιλανθρωπική πρωτοβουλία.
Ο Άμπο Καρίμ εκτιμά ότι η δήλωση της Χαμάς ήταν πιο στρατηγική παρά ηθική, καθώς το κίνημα επιθυμούσε να αποστασιοποιηθεί από την ευθύνη, επειδή πολλά από τα εμπλεκόμενα πρόσωπα συνδέονται με τη Χαμάς ή το ευρύτερο ισλαμιστικό ρεύμα, επιδιώκοντας να αποφύγει τις συνέπειες ενός σκανδάλου που θα μπορούσε να πλήξει την εικόνα του.
Μαρτυρίες για αδιαφανείς διαδικασίες
Μια ανώνυμη μαρτυρία από έναν Παλαιστίνιο επιχειρηματία που εργάστηκε στην Waqf Al Umma πριν από επτά χρόνια, έριξε νέο φως στη διαμάχη.
Ο επιχειρηματίας, υπό τον φόβο νομικών αντιποίνων στην Τουρκία, δήλωσε στο The Media Line ότι:
Οι εσωτερικές πρακτικές του ιδρύματος έρχονταν σε έντονη αντίθεση με τη φιλανθρωπική του εικόνα.
Τα έργα που ανακοίνωνε το waqf «απλώς δεν υπήρχαν επί τόπου».
Μεγάλο μέρος των δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων που συγκεντρώθηκαν στο όνομα της Ιερουσαλήμ κατέληξε σε προσωπικούς λογαριασμούς ατόμων του ομίλου.
Περιγράφηκαν κανάλια σκόπιμης νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (money-laundering), με τη δημιουργία εταιρειών ως βιτρίνες και μεταγενέστερη κήρυξη ορισμένων σε πτώχευση για να κρυφτεί η πραγματική ροή των κεφαλαίων.
Τα κεφάλαια φέρεται να μεταφέρθηκαν για αγοραπωλησία ακινήτων για προσωπικό όφελος, με προμήθειες σε κάθε συναλλαγή.
Το ευρύτερο οικοσύστημα χρηματοδότησης και η πολιτική διάσταση
Για τους αναλυτές, το σκάνδαλο εκτείνεται πέρα από έναν μόνο θεσμό, εκθέτοντας το ευρύτερο οικοσύστημα της διακρατικής ισλαμιστικής συγκέντρωσης χρημάτων.
Η Ρεχάμ Όουντα τονίζει ότι η παγκόσμια συμπάθεια και τα άτυπα κανάλια δωρεών δημιούργησαν ιδανικές συνθήκες για κατάχρηση, καθώς οι δωρεές γίνονται συχνά χωρίς αποδείξεις ή τεκμηρίωση.
Τα άτυπα δίκτυα μεταφοράς χρημάτων, συνηθισμένα στη Μέση Ανατολή, επιτρέπουν στις δωρεές να κινούνται εκτός του επίσημου τραπεζικού συστήματος, καθιστώντας τον εντοπισμό σχεδόν αδύνατο.
Η απόφαση της Χαμάς να αποσύρει δημόσια την κάλυψή της από τους αμφισβητούμενους οργανισμούς σηματοδοτεί την αυξανόμενη ένταση μεταξύ της Χαμάς και των ευρύτερων δικτύων της Μουσουλμανικής Αδελφότητας σε Τουρκία και Ιορδανία, ομάδες που μοιράζονται ιδεολογική συγγένεια αλλά ανταγωνίζονται για επιρροή και χρηματοδότες.
Ο πόλεμος στη Γάζα ενέτεινε αυτές τις αντιπαλότητες, καθιστώντας τον έλεγχο των χρηματοροών πηγή πολιτικής μόχλευσης.
Μη ελεγχόμενη διαμάχη
Η Χαμάς έχει σχηματίσει εσωτερικές επιτροπές για να ανακτήσει την εποπτεία των αμφισβητούμενων οργανισμών, αν και η ικανότητά της να επηρεάσει οντότητες που εδρεύουν στο εξωτερικό παραμένει αβέβαιη.
Η Waqf Al Umma συνεχίζει να αρνείται την οποιαδήποτε παράβαση και έχει ξεκινήσει νέες εκστρατείες παρά το σκάνδαλο.
Χωρίς διαφανή λογιστικά στοιχεία, επίσημες έρευνες ή ανεξάρτητους ελέγχους, η διαμάχη παραμένει θολή από φήμες, ιδεολογία και πολιτική αντιπαλότητα.
Η Όουντα καταλήγει: «Αυτά τα σκάνδαλα δεν δυσφημούν απλώς τους εμπλεκόμενους θεσμούς. Διαβρώνουν την εμπιστοσύνη του κοινού στο γνήσιο φιλανθρωπικό έργο… Αυτό καθιστά δυσκολότερο για τις ΜΚΟ να συγκεντρώσουν κεφάλαια, αποδυναμώνει την κοινοτική συνεργασία και τελικά βλάπτει τους πιο ευάλωτους».
