


Η εκπρόσωπος της ιρανικής κυβέρνησης, Φατεμέ Μοχατζερανί, δήλωσε την Τρίτη: «Πάντα προσπαθήσαμε να είμαστε καλοί οικοδεσπότες, αλλά η εθνική ασφάλεια αποτελεί προτεραιότητα».
Ο 12ήμερος πόλεμος μεταξύ Ιράν και Ισραήλ πυροδότησε κύμα μαζικών απελάσεων Αφγανών προσφύγων από την Τεχεράνη, υπό την υποψία ότι πολλοί από αυτούς υπηρέτησαν ως κατάσκοποι για τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες.
Στοχευμένες επιθέσεις του ισραηλινού στρατού, με την υποστήριξη της Μοσάντ, οδήγησαν στη δολοφονία ανώτερων Ιρανών διοικητών κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Τις τελευταίες εβδομάδες, τα ιρανικά Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης κατακλύζονται από ισχυρισμούς ότι Αφγανοί συνεργάστηκαν σε ισραηλινές επιθέσεις, συμμετέχοντας στη μεταφορά και πλοήγηση drones, στη συλλογή ευαίσθητων πληροφοριών και στην τοποθέτηση βομβών.
Η κρατική τηλεόραση μετέδωσε αναφορές για συλληφθέντες Αφγανούς πολίτες που «ομολογούσαν» ότι ήταν πράκτορες του Ισραήλ.
Σε ένα τέτοιο ρεπορτάζ, που προβλήθηκε στις 26 Ιουνίου, παρουσιάστηκε η ανάκριση υπόπτων, κυρίως Αφγανών, οι οποίοι κατηγορήθηκαν για σχέδιο βομβιστικής επίθεσης σε σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στη νοτιοανατολική Τεχεράνη.
Σε μια πολυδιαφημισμένη υπόθεση, οι ιρανικές Αρχές στην πόλη Ρέι συνέλαβαν έναν Αφγανό φοιτητή πανεπιστημίου, κατηγορώντας τον για διασυνδέσεις με τη Μοσάντ και ισχυριζόμενες ότι βρέθηκε στην κατοχή του υλικό σχετικό με κατασκευή βομβών, μηχανική και επιχειρήσεις παρακολούθησης.
Ο αρχηγός της ιρανικής συνοριακής αστυνομίας, Ταξίαρχος Αχμάντ-Αλί Γκουνταρζί, προειδοποίησε τις γειτονικές χώρες, ιδιαίτερα το Αφγανιστάν, να μην επιτρέψουν τη χρήση του εδάφους τους για μυστικές επιχειρήσεις.
Μετά την εντολή της Τεχεράνης προς τους Αφγανούς χωρίς νόμιμα έγγραφα να αποχωρήσουν μέχρι τις 6 Ιουλίου, ο αριθμός των επιστρεφόντων από το Ιράν εκτοξεύτηκε.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες εκτιμά ότι το Ιράν απέλασε κατά μέσο όρο πάνω από 30.000 Αφγανούς ημερησίως κατά τη διάρκεια του πολέμου, αριθμός 15 φορές μεγαλύτερος από τους περίπου 2.000 που απελαύνονταν προηγουμένως.
Πάνω από 230.000 Αφγανοί αναχώρησαν μόνο τον Ιούνιο, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (IOM).
Από τον Ιανουάριο, περισσότεροι από 690.000 Αφγανοί έχουν εγκαταλείψει το Ιράν, «το 70% των οποίων απελάθηκε με τη βία», δήλωσε ο εκπρόσωπος του IOM, Αβάντ Αζίζ Άγκα.
Εθνική ασφάλεια
Η Φατεμέ Μοχατζερανί επανέλαβε την Τρίτη 01/07: «Πάντα προσπαθήσαμε να είμαστε καλοί οικοδεσπότες, αλλά η εθνική ασφάλεια αποτελεί προτεραιότητα, και φυσικά οι παράνομοι υπήκοοι πρέπει να επιστρέψουν».
Διευκρίνισε ότι δεν πρόκειται για εκδίωξη, αλλά για επιστροφή στην πατρίδα τους, χωρίς να αναφέρει την έρευνα για κατασκόπους.
Για λόγους εθνικής ασφάλειας, το Ιράν είχε ήδη εντείνει φέτος τις επιχειρήσεις κατά αλλοδαπών, συμπεριλαμβανομένων των Αφγανών, αλλά κλιμάκωσε τις προσπάθειες κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης.
Το 2022, οι ιρανικές Αρχές εκτιμούσαν ότι περίπου 2,6 εκατομμύρια Αφγανοί ζούσαν στη χώρα χωρίς νόμιμα έγγραφα, μετά την πτώση της Καμπούλ και την αποχώρηση των ξένων δυνάμεων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
«Μας έβλεπαν ως ύποπτους κατασκόπους και μας αντιμετώπιζαν με περιφρόνηση», δήλωσε ο Αφγανός Εναγιατουλάχ Ασγάρι.
«Από τους απλούς πολίτες μέχρι την Αστυνομία και την κυβέρνηση, έλεγαν συνεχώς ότι εμείς οι Αφγανοί είμαστε οι πρώτοι εχθροί τους, ότι τους καταστρέψαμε από μέσα».
Οργανώσεις για τους πρόσφυγες προειδοποιούν ότι οι μαζικές απελάσεις ενδέχεται να πυροδοτήσουν ανθρωπιστική κρίση στο γειτονικό Αφγανιστάν.
Ο Αραφάτ Τζαμάλ, εκπρόσωπος της UNHCR για το Αφγανιστάν, εξέφρασε ανησυχία για τις απελάσεις, καθώς ο θυμός από τις επιθέσεις μπορεί να ξεσπάσει στους Αφγανούς στο Ιράν.
«Έχουν περάσει από έναν πολύ τρομακτικό πόλεμο, το καταλαβαίνουμε, αλλά αισθανόμαστε ότι ίσως οι Αφγανοί χρησιμοποιούνται ως αποδιοπομπαίοι τράγοι και δέχονται μέρος της οργής», δήλωσε στο Reuters από την Καμπούλ.
Προειδοποίησε για τον κίνδυνο μιας «τέλειας καταιγίδας» στο Αφγανιστάν, καθώς και το γειτονικό Πακιστάν προωθεί την επαναπατρισμό Αφγανών σε μεγάλη κλίμακα από το 2023.
«Αυτό είναι συνταγή για μεγάλη αστάθεια στην περιοχή», είπε ο Τζαμάλ.
Πάνω από 1,2 εκατομμύρια Αφγανοί έχουν επιστρέψει από το Ιράν και το Πακιστάν φέτος, συχνά μόνο με τα ρούχα που φορούν και τα ελάχιστα υπάρχοντά τους.
Το Ιράν δηλώνει ότι θα συνεχίσει τις ενέργειες κατά των παράνομων μεταναστών.
Ο 28χρονος Αχμάντ Φαβάντ Ραχίμι, που διέθετε έγκυρη βίζα εργασίας στο Ιράν, αποφάσισε να επιστρέψει τον περασμένο μήνα λόγω της ανησυχίας της οικογένειάς του για τον πόλεμο.
Κατά τη διαδρομή, συνελήφθη και οδηγήθηκε σε κέντρο κράτησης, όπου είπε ότι οι κρατούμενοι λάμβαναν ελάχιστο φαγητό και νερό, τους αφαιρέθηκαν τα κινητά τηλέφωνα και χρεώθηκαν υψηλές τιμές για τη μεταφορά τους πέρα από τα σύνορα.
«Πριν από τον πόλεμο, τουλάχιστον την πρώτη φορά λάμβανες προειδοποίηση, και στη δεύτερη σύλληψη απελαυνόσουν», είπε.
«Τώρα όλοι μας αντιμετωπίζουν ως κατασκόπους. Λένε ότι οι Αφγανοί συντάχθηκαν με τους εχθρούς τους και πρέπει να επιστρέψουν».
Η αποστολή του ΟΗΕ για το Αφγανιστάν, UNAMA, προειδοποιεί ότι η εισροή απελαθέντων, πολλοί από τους οποίους φτάνουν «χωρίς περιουσία, περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες και χωρίς προοπτικές εργασίας», κινδυνεύει να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω τη χώρα που πλήττεται από κρίση.
Ο αριθμός των απελαθέντων από το Ιράν και το Πακιστάν αναμένεται να αυξηθεί, ενώ η ξένη βοήθεια μειώνεται και η κυβέρνηση των Ταλιμπάν αντιμετωπίζει έλλειψη πόρων και διεθνούς αναγνώρισης.
Ο IOM αναφέρει ότι μπορεί να υποστηρίξει μόνο ένα μικρό μέρος των επαναπατριζόμενων, με 4 εκατομμύρια Αφγανούς να επηρεάζονται πιθανώς από την προθεσμία του Ιράν.