


Μια συναρπαστική ματιά στο πώς η φύση ενισχύει τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν στη δίνη της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή.
Νέα ανάλυση αποκαλύπτει ότι η πραγματική δύναμη πίσω από την ισχυρά οχυρωμένη πυρηνική εγκατάσταση του Φορντόου δεν έγκειται μόνο στο βάθος των 90 μέτρων κάτω από το έδαφος, αλλά στη σκληρή γεωλογία των Ορέων Ζάγκρος.
Καθώς οι εντάσεις κλιμακώνονται μετά τις αεροπορικές επιδρομές της επιχείρησης «Ανατέλλον Λέων» του Ισραήλ στις 13 Ιουνίου 2025, οι ειδικοί αποκαλύπτουν γιατί το Φορντόου παραμένει ένας δύσκολος στόχος.
Η εγκατάσταση, λαξευμένη στην καρδιά της οροσειράς Ζάγκρος, προστατεύεται από στρώματα σκληρών ιζηματογενών πετρωμάτων, όπως ασβεστόλιθος και δολομίτης, που λειτουργούν ως φυσικό καταφύγιο έναντι βομβαρδισμών, με πάχος δεκάδων μέτρων.
Σε αντίθεση με το μαλακότερο αλλουβιακό έδαφος κάτω από το Νατάνζ, η βραχώδης βάση του Φορντόου απορροφά την ενέργεια των βομβών διάτρησης οχυρώσεων, μειώνοντας την αποτελεσματικότητά τους, σύμφωνα με τον γεωλόγο Τόμι Μπορενστάιν.
Ο Μπορενστάιν, σε ανάρτησή του στο «X» στις 17 Ιουνίου, υπογράμμισε τις τεκτονικές πιέσεις της περιοχής, που έχουν δημιουργήσει μια πολύπλοκη, διπλωμένη και κατακερματισμένη δομή πετρωμάτων.
Αυτός ο «λαβύρινθος» από ανώμαλα στρώματα δυσχεραίνει την ακριβή χαρτογράφηση και τη διείσδυση, αποτελώντας σημαντική πρόκληση για οποιαδήποτε αεροπορική επιχείρηση.
«Κάθε βόμβα θα πρέπει να πλοηγηθεί σε αυτό το φυσικό οχυρό», σημείωσε.
Η στρατηγική επιλογή της τοποθεσίας υποδεικνύει τον προσεκτικό στρατιωτικό σχεδιασμό του Ιράν.
Ενώ το Νατάνζ, που είναι εν μέρει χτισμένο σε μαλακότερο έδαφος, είναι πιο ευάλωτο, η γεωλογία εκατομμυρίων ετών του Φορντόου προσφέρει απαράμιλλη προστασία.
Δορυφορικές εικόνες, που κυκλοφορούν ευρέως στο διαδίκτυο, δείχνουν την επιφανειακή δομή, αλλά η πραγματική άμυνα βρίσκεται 90 μέτρα κάτω, μέσα στο ίδιο το βουνό.
Καθώς η αεροπορική εκστρατεία του Ισραήλ συνεχίζει να στοχεύει ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, το γεωλογικό πλεονέκτημα του Φορντόου μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικό.
Το Φορντόου (ή Φορντώ, όπως μπορεί να αποδοθεί φωνητικά στα Ελληνικά) είναι μια υπόγεια πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν, γνωστή για τον υψηλό βαθμό οχύρωσής της.
Βρίσκεται κοντά στην πόλη Κομ, στην οροσειρά Ζάγκρος, και αποτελεί κρίσιμο στοιχείο του πυρηνικού προγράμματος της χώρας. Ακολουθούν οι βασικές πληροφορίες με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα:
Τοποθεσία και Γεωλογία: Η εγκατάσταση είναι χτισμένη 90 μέτρα κάτω από την επιφάνεια, μέσα σε σκληρά ιζηματογενή πετρώματα (ασβεστόλιθος και δολομίτης) των Ορέων Ζάγκρος.
Η γεωλογία της περιοχής, με διπλωμένα και κατακερματισμένα πετρώματα λόγω τεκτονικών πιέσεων, την καθιστά φυσικό «οχυρό», δυσχεραίνοντας επιθέσεις με βόμβες διάτρησης οχυρώσεων.
Λειτουργία: Το Φορντόου χρησιμοποιείται κυρίως για τον εμπλουτισμό ουρανίου, με φυγοκεντρητές που παράγουν υλικό για πυρηνικούς σκοπούς.
Αναφέρεται ότι έχει τη δυνατότητα να παράγει ουράνιο εμπλουτισμένο σε υψηλά επίπεδα, αν και το Ιράν ισχυρίζεται ότι το πρόγραμμά του είναι για ειρηνικούς σκοπούς.
Ιστορικό: Η ύπαρξη του Φορντόου αποκαλύφθηκε το 2009 από δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, προκαλώντας διεθνή ανησυχία λόγω της μυστικότητας και της οχύρωσής του.
Από τότε, έχει τεθεί στο επίκεντρο διπλωματικών διαπραγματεύσεων και επιθεωρήσεων από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA).
Ανθεκτικότητα: Σε αντίθεση με άλλες ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, όπως το Νατάνζ, που είναι πιο ευάλωτο λόγω μαλακότερου εδάφους, το Φορντόου θεωρείται σχεδόν απρόσβλητο από συμβατικές αεροπορικές επιθέσεις.
Η γεωλογική του δομή απορροφά την ενέργεια των βομβαρδισμών, ενώ η υπόγεια θέση του δυσχεραίνει την ακριβή στόχευση.
Πολιτικός Ρόλος: Το Φορντόου αποτελεί διαπραγματευτικό «χαρτί» για το Ιράν στις συνομιλίες για το πυρηνικό του πρόγραμμα, ενώ παράλληλα ενισχύει τη θέση του έναντι περιφερειακών αντιπάλων, όπως το Ισραήλ.
Πρόσφατες εξελίξεις
Μετά τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές της επιχείρησης «Ανατέλλον Λέων» στις 13 Ιουνίου 2025, το Φορντόου παραμένει στο επίκεντρο, καθώς θεωρείται βασικός στόχος αλλά δύσκολος να πλήξεις.
Ειδικοί, όπως ο γεωλόγος Τόμι Μπορενστάιν, έχουν επισημάνει ότι η πολύπλοκη γεωλογία της περιοχής λειτουργεί ως «λαβύρινθος», καθιστώντας κάθε απόπειρα διείσδυσης εξαιρετικά δύσκολη.
Δορυφορικές εικόνες δείχνουν την επιφανειακή δομή, αλλά η κύρια προστασία βρίσκεται στο υπόγειο τμήμα, που παραμένει απρόσιτο.
Διεθνής Αντίδραση
Το Φορντόου έχει προκαλέσει ανησυχίες σε ΗΠΑ, Ισραήλ και ευρωπαϊκές χώρες, που το βλέπουν ως ένδειξη στρατιωτικών πυρηνικών φιλοδοξιών.
Η εγκατάσταση έχει αναφερθεί σε συζητήσεις για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 (JCPOA), με το Ιράν να χρησιμοποιεί το Φορντόου ως μοχλό πίεσης.
Το Φορντόου ξεχωρίζει όχι μόνο για τις πυρηνικές του δυνατότητες αλλά και για την απαράμιλλη φυσική του προστασία, χάρη στη γεωλογία των Ζάγκρος.
Η στρατηγική του θέση και η ανθεκτικότητά του το καθιστούν κεντρικό στοιχείο τόσο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος όσο και των γεωπολιτικών εντάσεων στην περιοχή.