Η κρίση στο δυτικό Ιράν (ιρανικό Κουρδιστάν) εντείνεται. Καθώς το Σαναντάτζ και άλλες πόλεις καίγονται, το σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) το περασμένο Σαββατοκύριακο εξέδωσε μια περίεργη ανακοίνωση απειλώντας με στρατιωτική εισβολή στο κουρδικό βόρειο Ιράκ.
Η ανακοίνωση αναφέρει: «Σε περίπτωση αδυναμίας ορισμένων γειτόνων να εκδιώξουν στοιχεία αυτονομιστών τρομοκρατών και υποκριτών που σταθμεύουν στις συνοριακές περιοχές… οι μονάδες τεθωρακισμένων και ειδικών δυνάμεων των ενόπλων δυνάμεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν είναι έτοιμες να αναπτυχθούν για να απελευθερώσουν αυτό περιοχή από αυτά τα κακά για πάντα».
Εν τω μεταξύ, ένα ρεπορτάζ στη «Φωνή της Αμερικής» στις 4 Οκτωβρίου, επικαλέστηκε έναν ανώτερο αξιωματούχο της Κουρδικής Περιφέρειας του Ιράκ, ο οποίος σημείωσε συγκέντρωση ιρανικών δυνάμεων στα σύνορα και είπε ότι το ιρανικό καθεστώς είχε στείλει μήνυμα στο ιρακινό Κουρδιστάν επιβεβαιώνοντας ότι το Ιράν μπορεί να ξεκινήσει μια χερσαία επιχείρηση στο βόρειο Ιράκ, εάν οι κουρδικές δυνάμεις από το Ιράν δεν αποσυρθούν από τη συνοριακή περιοχή.
Σε απάντηση, σύμφωνα με τον αξιωματούχο, οι ιρακινές κουρδικές Αρχές ζήτησαν από τους μαχητές Κούρδους από το Ιράν να αποσυρθούν από τις θέσεις τους κατά μήκος των συνόρων.
Αυτές οι απειλές έρχονται μετά από ορισμένες επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν από δυνάμεις του ιρανικού καθεστώτος σε εγκαταστάσεις που ανήκουν σε κόμματα της κουρδικής ιρανικής αντιπολίτευσης στο ιρακινό έδαφος στις 28 Σεπτεμβρίου.
Δεκαέξι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε αυτές τις επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός Αμερικανού υπηκόου.
Όλα αυτά έρχονται εν μέσω του αυξανόμενου αριθμού των νεκρών στις περισσότερες κουρδικές επαρχίες του δυτικού Ιράν, καθώς η Τεχεράνη προσπαθεί να συντρίψει τις διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος.
Γιατί η οργή εναντίον των Κούρδων του Ιράν που έχουν καταφύγει στο Ιράκ;
Γιατί το Ιράν επιλέγει να βάλει στο στόχαστρο μικρές, εξόριστες κουρδοϊρανικές αντιπολιτευτικές οργανώσεις στο βόρειο Ιράκ, τη στιγμή που οι αναταραχές εντός του ίδιου του Ιράν είναι συνεχείς;
Οι Κούρδοι του Ιράν υποπτεύονται ότι το καθεστώς σκοπεύει να επαναλάβει τα γεγονότα που έλαβαν χώρα λίγο μετά την επανάσταση του 1979, όταν οι περισσότερες κουρδικές περιοχές απομονώθηκαν και στη συνέχεια υπέστησαν σφαγές.
Η στόχευση κουρδικών οργανώσεων θα αποτελούσε μέρος μιας προσπάθειας να «χαρακτηριστούν» οι διαδηλώσεις ως αυτονομιστική κουρδική εξέγερση, η οποία στη συνέχεια θα συντριβεί χρησιμοποιώντας τη μέγιστη ισχύ.
Οι εν λόγω κουρδικές οργανώσεις του Ιράν –το Δημοκρατικό Κόμμα του Κουρδιστάν του Ιράν, το Κόμμα Ελευθερίας του Κουρδιστάν, το Κόμμα Ελεύθερης Ζωής του Κουρδιστάν και η Κομάλα– δεν συμμετέχουν σε ενεργό εξέγερση κατά του ιρανικού καθεστώτος.
Αυτά τα κόμματα διατηρούν ένοπλες πτέρυγες, αλλά οι μικρές και ελαφρά οπλισμένες δυνάμεις τους συμμετέχουν μόνο σε εκπαίδευση και ορισμένες περιπολίες κατά μήκος των συνόρων.
Τους απαγορεύεται από τις κουρδικές Αρχές του ιρακινού Κουρδιστάν να πραγματοποιήσουν ένοπλες ενέργειες πέρα από τα σύνορα. Οι Κούρδοι του Ιράκ γνωρίζουν τους κινδύνους πρόκλησης του Ιράν.
Ο Άρας Σαλέχ, ανώτερος ακτιβιστής του Κουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος Ιράν (KDPI), είπε στην «The Jerusalem Post» ότι «το καθεστώς θέλει να αποσπάσει την προσοχή της διεθνούς προσοχής από αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο Ιράν μεταφέροντας την κρίση του στις γειτονικές χώρες.
»Για χρόνια, η λύση αυτού του καθεστώτος στην κάθε κρίση που αντιμετώπιζε ήταν η δημιουργία νέων κρίσεων και συγκεκριμένα με διεθνή διάσταση».
Μια πηγή από την ιρανική κουρδική πόλη Σαναντάτζ, επίκεντρο των τρεχουσών διαδηλώσεων, υποστήριξε ότι, «το καθεστώς ισχυρίζεται ότι η ιρανική κουρδική αντιπολίτευση στο ιρακινό Κουρδιστάν τροφοδοτεί τις διαδηλώσεις στο Ιράν και συγκεκριμένα στο Ιρανικό Κουρδιστάν και σχεδιάζουν απόσχιση.
»Με αυτόν τον τρόπο, θέλουν να αναγκάσουν τους διαδηλωτές σε άλλες επαρχίες να σταματήσουν τις διαμαρτυρίες εξαιτίας του κινδύνου απόσχισης της επαρχίας του Κουρδιστάν από το Ιράν».
Η τρέχουσα αναταραχή στο Ιράν έχει εξαπλωθεί και στις 31 επαρχίες της χώρας, αλλά η προέλευσή της βρίσκεται στην επαρχία του Κουρδιστάν, όπου κατοικεί η πλειοψηφία των Κούρδων του Ιράν.
Ο είκοσι δύο ετών Μαχσά Αμινί (Mahsa [Zhina] Amini), της οποίας η δολοφονία στα χέρια του καθεστώτος πυροδότησε την τρέχουσα αναταραχή, ήταν Κούρδισσα και καταγόταν από την πόλη Σακέζ, στο ιρανικό Κουρδιστάν.
Το σύνθημα που έχει γίνει το σύμβολο των σημερινών διαδηλώσεων, «Jin, jiyan, azadi» –κουρδικά για «Γυναίκες, ζωή, ελευθερία»– επινοήθηκε από τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ιδρυτή του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK).
Η επαρχία Κουρδιστάν είναι από τις πιο φτωχές και υπανάπτυκτες του Ιράν.
Ο κουρδικός πληθυσμός του Ιράν, που αριθμεί εννέα έως 10 εκατομμύρια σε μια χώρα 84 εκατομμυρίων και συγκεντρώνεται στο δυτικό τμήμα της χώρας, καταπιέζεται διπλά.
Εκτός από την αντιμετώπιση των ταλαιπωριών, που είναι κοινές σε όλους τους Ιρανούς, που ζουν υπό την ασφυκτική και κατασταλτική κυριαρχία του ισλαμικού καθεστώτος, οι Κούρδοι του Ιράν αποτελούν αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής του καθεστώτος ως εθνική μειονότητα ύποπτη για αποσχιστικές τάσεις.
Την περίοδο αμέσως μετά την επανάσταση του 1979, οι τότε νεοσύστατοι Φρουροί της Επανάστασης (IRGC), εξαπέλυσαν μια αιματηρή εκστρατεία στην επαρχία του Κουρδιστάν ενάντια στους Κούρδους αντάρτες που ζητούσαν μεγαλύτερη αυτονομία.
Οι μάχες έφτασαν στο αποκορύφωμά τους στα μέσα του 1980, με μια μαζική επίθεση από τις ένοπλες δυνάμεις του καθεστώτος, που συνοδεύτηκε από τις συνοπτικές εκτελέσεις χιλιάδων Ιρανών Κούρδων.
Τα κύρια κουρδικά κινήματα που συμμετείχαν εκείνη την εποχή κατά του καθεστώτος ήταν το KDPI και το αριστερό κόμμα Komala.
Μετά την καταστολή, αυτά τα κινήματα κατέφυγαν πέρα από τα σύνορα στο βόρειο Ιράκ.
Κούρδισσες αντάρτισσες από το Ιράν
Και οι δύο αυτές κινήσεις εξακολουθούν να υφίστανται και οι εγκαταστάσεις τους ήταν μεταξύ των στόχων των ιρανικών επιθέσεων τις τελευταίες ημέρες.
Το ιρανικό καθεστώς, από τη δεκαετία του 1980, κρατά σφιχτά και κατασταλτικά την επαρχία.
Η φυλάκιση ή ακόμα χειρότερα παραμένει η κοινή μοίρα όσων επιδιώκουν να οργανωθούν ενάντια στο καθεστώς.
Η Τεχεράνη τα τελευταία χρόνια εφάρμοσε επίσης συχνά την εκτέλεση με απαγχονισμό ως μέσο επιβολής της εξουσίας της.
Από την 1η Ιανουαρίου έως τις 30 Ιουνίου φέτος, 251 άνθρωποι απαγχονίστηκαν στο Ιράν, σε σύγκριση με 117 το πρώτο εξάμηνο του περασμένου έτους, σύμφωνα με το Iran Human Rights, μια ΜΚΟ με έδρα τη Νορβηγία.
Οι Κούρδοι και οι Μπαλότσι (ή Βαλούχι) του Ιράν εκπροσωπούνται δυσανάλογα μεταξύ των εκτελεσθέντων.
Ο κατάλογος περιλαμβάνει Κούρδους πολιτικούς ακτιβιστές που καταδικάστηκαν για συμμετοχή σε μία ή την άλλη από τις κουρδικές πολιτικές οργανώσεις που αναφέρονται παραπάνω, τις οποίες το ιρανικό καθεστώς θεωρεί «τρομοκρατικές» οργανώσεις.
Το πολυεθνικό Ιράν: Η πλειονότητα του ιρανικού πληθυσμού ομιλούν μία από τις ιρανικές γλώσσες, παρότι η περσική είναι η επίσημη. Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, εκτιμάται ότι οι σημαντικότερες εθνοφυλετικές ομάδες είναι οι Πέρσες (61%), οι Αζέροι (16%), οι Κούρδοι (10%), οι Λουρ (6%), οι Άραβες (2%), οι Βαλούχι (2%), οι Τουρκομάνοι (2%), και άλλοι (1% μεταξύ των οποίων Κασκάι, Αρμένιοι, Εβραίοι και Ασσύριοι). Σύμφωνα με το World Factbook, η περσική είναι η κύρια γλώσσα του 53% του πληθυσμού, η Αζερική γλώσσα και άλλες τουρκικές διάλεκτοι ομιλούνται σε ποσοστό 18%, τα Κουρδικά 10%, η γλώσσα των Γκιλάκι και Μαζανταρανί 7%, Λουρ διάλεκτοι 6%, Βαλόχι 2%, αραβικά 2%, και άλλες γλώσσες σε ποσοστό 2%.
Ως τώρα, η επαρχία Κουρδιστάν και ιδιαίτερα η κεντρική πόλη Σαναντάτζ, μαζί με τμήματα της Τεχεράνης και του Μαχαμπάντ, παραμένουν το επίκεντρο των διαδηλώσεων.
Οι έντονες διαδηλώσεις το περασμένο Σαββατοκύριακο οδήγησαν στη χρήση πραγματικών πυρομαχικών εναντίον διαδηλωτών για πρώτη φορά στο Σαναντάτζ.
Άγνωστος αριθμός ανθρώπων έχει σκοτωθεί και τραυματιστεί στην πόλη, όπου συνεχίζονται οι διαδηλώσεις.
Απροθυμία να επιτεθούν σε διαδηλωτές στο Σαναντάτζ
Στο Σαναντάτζ, προκύπτουν ορισμένα στοιχεία που δείχνουν απροθυμία από την πλευρά των Κούρδων μελών των δυνάμεων ασφαλείας να συμμετάσχουν στη καταστολή.
Πηγή από το Σαναντάτζ, που βρίσκεται σε συνεχή επαφή με διαδηλωτές στην πόλη, είπε στην «Τζερούσαλεμ Ποστ» ότι «μάρτυρες λένε ότι [το καθεστώς] ανέπτυξε κουρδικές δυνάμεις καταστολής από την επαρχία Κερμανσάχ, αλλά αρνήθηκαν να επιτεθούν σε ανθρώπους.
»Οι κάτοικοι του Κερμανσάχ είναι κυρίως Σιίτες Κούρδοι.
»Έτσι τείνουν να είναι πιο κοντά στο καθεστώς και το καθεστώς τους εμπιστεύεται περισσότερο.
»Το καθεστώς είχε προσπαθήσει να τους αναπτύξει για να καταστείλει τις διαδηλώσεις.
»Στη συνέχεια, τις τελευταίες νύχτες, ανέπτυξαν 15 λεωφορεία ειδικών φρουρών από το Γιαζντ.
»Το Γιαζντ βρίσκεται μακριά από το Σαναντάτζ, στο κεντρικό Ιράν.
»Οι άνθρωποι εκεί είναι Πέρσες, θρησκευόμενοι και συνδεδεμένοι με το καθεστώς».
Έκτοτε εμφανίστηκαν βίντεο που υποδηλώνουν ότι οι ιρανικές Αρχές άρχισαν, τις τελευταίες ημέρες, να χρησιμοποιούν πραγματικά πυρά εναντίον διαδηλωτών στο Σαναντάτζ.
Τα βίντεο περιελάμβαναν κάτι που φαινόταν ότι ήταν αποδεικτικά ότι από τεθωρακισμένα έριχναν πυροβολούσαν ιδιωτικές κατοικίες με σφαίρες μεγάλου διαμετρήματος.
Οι Κούρδοι του Ιράν φοβούνται μια επανάληψη της σφαγής πριν από 40 χρόνια, με τη διεθνή κοινότητα να κοιτάζει και να μην αντιδρά.
Δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο μιας ιρανικής διασυνοριακής επιχείρησης παράλληλα με τη σφαγή.
Οι διαδηλώσεις είναι, σύμφωνα με την πηγή στο Σαναντάτζ, «οι πιο έντονες από το 1980».
Το ιρανικό καθεστώς φαίνεται να προετοιμάζει το έδαφος για να καταπνίξει την εξέγερση με παρόμοιο τρόπο με το παρελθόν.