Οι ΗΠΑ και η Τουρκία έχουν ξεκινήσει συνομιλίες για τη διευθέτηση μιας διαφωνίας σχετικά με το πρόγραμμα συμπαραγωγής μαχητικών αεροπλάνων F-35, από το οποίο η Άγκυρα αποβλήθηκε αφού αγόρασε το ρωσικό πυραυλικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400 και παρόλο που είχε ήδη ρίξει περίπου 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια για να αποκτήσει αμερικανικά μαχητικά νέας γενιάς.
Οι συζητήσεις, με επικεφαλής τον Andrew Winternitz του Πενταγώνου, κύριο διευθυντή για την Ευρώπη και ΝΑΤΟϊκή πολιτική, και τη Melissa Benkert, διευθύντρια σχεδιασμού, προγραμμάτων και ανάλυσης, κατέστησαν σαφές ότι η αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35 είναι πλέον οριστική, επισημαίνει η εμιρατιανή αγγλόγλωσση ιστοσελίδα The National.
«Οι συζητήσεις αφορούσαν την αντιμετώπιση των υπολοίπων ζητημάτων που προέκυψαν από την απομάκρυνση της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35, το οποίο οριστικοποιήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου», ανέφερε το Πεντάγωνο.
Η διαδικασία αποβολής της Τουρκίας από το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2019 μετά την απόκτηση του ρωσικού συστήματος S-400, με το Κογκρέσο να επιβάλλει κυρώσεις στην Άγκυρα τον επόμενο χρόνο.
Η Άγκυρα εντάχθηκε στην κοινοπραξία συμπαραγωγής F-35 το 2002 και η τουρκική κυβέρνηση είχε σχεδιάσει να αγοράσει σε βάθος χρόνου 100 μαχητικά F-35.
Τώρα οι δύο πλευρές προσπαθούν να βρουν τρόπους να επιλύσουν τη διαφορά πληρωμών χωρίς να επιστρέψει η Τουρκία στο πρόγραμμα. Η Άγκυρα ζητά αποζημίωση 1,4 δισ. δολαρίων.
«Είτε η Τουρκία πρέπει να επιστρέψει στο πρόγραμμα F-35 ή τα χρήματα που πληρώσαμε θα πρέπει να δοθούν πίσω ή να αποζημιωθούμε με άλλα προϊόντα», δήλωσε την Πέμπτη στο CNN Türk ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Ο υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν και ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν έθεσαν το θέμα σε συνομιλίες με τους ομολόγους τους Χουλουσί Ακάρ και Ιμπραήμ Καλίν αυτήν την εβδομάδα.
«Ο υπουργός επιβεβαίωσε εκ νέου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν τις ανάγκες στρατιωτικού εκσυγχρονισμού της Τουρκίας», αναφέρεται σε δήλωση του Πενταγώνου.
Μία από τις προτάσεις αποζημίωσης περιλαμβάνει την αναβάθμιση του στόλου των μαχητικών F-16 της Τουρκίας.
Η Τουρκία διατηρεί σήμερα έναν στόλο με περισσότερα από 200 F-16, περίπου 100 από τα οποία απαιτούν αναβάθμιση.
Αλλά σε μια επιστολή προς τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν αυτή την εβδομάδα, 11 μέλη του Κογκρέσου ανέφεραν «μια βαθιά αίσθηση ανησυχίας» σχετικά με την παραχώρηση στην Τουρκία περισσότερων αεροσκαφών.
«Δεν έχουμε την πολυτέλεια να θέσουμε σε κίνδυνο την εθνική μας ασφάλεια στέλνοντας αεροσκάφη αμερικανικής κατασκευής σε έναν σύμμαχο που συνεχίζει να συμπεριφέρεται σαν αντίπαλος», ανέφερε η επιστολή.
Ο κ. Μπάιντεν και ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι πιθανό να συναντηθούν στα τέλη του μήνα στο περιθώριο της διάσκεψης για το κλίμα Cop26 στη Γλασκώβη.
«Πιθανότατα, θα έχουμε μια συνάντηση στη Γλασκώβη αντί στη Ρώμη.
»Το πιο σημαντικό μας θέμα θα είναι τα F-35», είπε ο Ερντογάν στους δημοσιογράφους την Τετάρτη.
«Έχουμε μια πληρωμή 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τα F-35.
»Πρέπει να συζητήσουμε πώς θα είναι το σχέδιο αποπληρωμής».
Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν ότι φοβούνται ότι η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τους S-400 για να αποκτήσει πληροφορίες σχετικά με τα F-35 καθώς και τα αμυντικά συστήματα των μελών του ΝΑΤΟ.
Η απόκτηση των S-400 θεωρήθηκε επίσης παραβίαση του νόμου του Κογκρέσου για την αντιμετώπιση των αντιπάλων της Αμερικής μέσω κυρώσεων, ο οποίος ψηφίστηκε το 2017 και κυρώνει κάθε σημαντική συναλλαγή με τη Ρωσία.