Το εκκρεμές Ανατολικό Ζήτημα -δηλαδή το τουρκικό πρόβλημα, η Τουρκία– όπως εξελίσσεται δεν αφήνει και πολλά περιθώρια διευθέτησής του με τους όρους που θα επιθυμούσε η διπλωματία.
Η ισλαμική Άγκυρα επέλεξε να περάσει την κόκκινη γραμμή της Ουάσιγκτον.
Εάν τον Ιούλιο του 2019 η Τουρκία παραλάβει τους ρωσικούς S-400 τότε πρέπει να ξεχάσουμε όσα ξέραμε εδώ κι ένα αιώνα και να πάμε πιο πίσω, όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, αδυνατώντας να θεραπεύσουν τον «Μεγάλο Ασθενή», αποφάσισαν τον διαμελισμό του.
Η ιστορία θα επαναλαμβάνεται για όσους δεν διδάσκονται από αυτήν.
Η ημέρα της κρίσεως για την Τουρκία πλησιάζει και θα είναι μέσα στον Ιούλιο.
Όταν η Άγκυρα παραλάβει από τη Μόσχα το πρώτο αντιαεροπορικό σύστημα S-400.
Σύμφωνα με την Ουάσιγκτον, η παραλαβή αυτού του οπλικού συστήματος αποτελεί «κόκκινη γραμμή».
Για κάποιους το καθεστώς Ερντογάν ήδη την έχει περάσει.
Την Τρίτη 5 Μαρτίου δύο απεσταλμένοι των ΗΠΑ, ο ειδικός αντιπρόσωπος του Αμερικανού Προέδρου Τζέημς Τζέφρι και ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάθιου Πάλμερ, έφτασαν στην τουρκική πρωτεύουσα με δύο αιτήματα.
Τη μη περαιτέρω εισβολή της Τουρκίας στη βόρεια Συρία, δηλαδή στο συριακό Κουρδιστάν (Ροζάβα) και την ακύρωση της αγοράς των S-400.
Και στα δύο απέτυχαν να μεταπείσουν την ισλαμική κυβέρνηση.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατέστησε σαφές πως, εφόσον προχωρήσουν με την αγορά των S-400, οι ΗΠΑ θα πρέπει να επαναξιολογήσουν τη συμμετοχή της Άγκυρας στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35.
Την επομένη, Τετάρτη 6 Μαρτίου, οι ισλαμιστές απάντησαν με τη γνωστή πια νεο-οθωμανική τους αλαζονεία.
Ο υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δήλωσε ότι οι σύμμαχοι της Τουρκίας δεν πρέπει να παρεμβαίνουν στην αγορά αμυντικών συστημάτων από την Άγκυρα από χώρες μη μέλη του ΝΑΤΟ.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με σουλτανική μεγαλοπρέπεια, παραχώρησε δίωρη συνέντευξη στον τηλεοπτικό σταθμό «24TV», όπου δήλωσε σχετικά:
«Δεν θα υπάρξει καμία υποχώρηση στο θέμα της αγοράς του από τη Ρωσία.
»Συμφωνήσαμε με τους Ρώσους, θα ξεκινήσουμε συμπαραγωγή, μπορεί μετά τους S-400 να προχωρήσουμε με τους S-500», για να συμπληρώσει:
«Κάναμε τη συμφωνία για τους S-400 σε πάρα πολύ κατάλληλες συνθήκες.
»Επίσπευσαν την ημερομηνία αποστολής στον Ιούλιο. Με το καλό τον Ιούλιο θα παραλάβουμε την πρώτη παρτίδα».
Μέχρι σήμερα η «γραμμή» των ΗΠΑ ήταν -και ίσως είναι για λίγο καιρό ακόμα- «να κρατήσουμε την Τουρκία προσανατολισμένη στη Δύση».
Την ίδια γραμμή έχει και η Ελλάδα, για τους δικούς της λόγους.
Εάν δηλαδή για τις ΗΠΑ η Τουρκία είναι ένα πολύτιμο γεωπολιτικό οικόπεδο, για αυτό τη θέλουν κοντά τους, για την Ελλάδα ο δυτικός προσανατολισμός της Τουρκίας και συγκεκριμένα η ενταξιακή της πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει να κάνει με τη -φρούδα- ελπίδα ότι μια ευρωπαϊκή Τουρκία ίσως γίνει μια κανονική χώρα που θα σέβεται το διεθνές δίκαιο και δεν θα δημιουργεί πολεμικές εντάσεις.
Πρόκειται για μια θεωρητικά ορθή άποψη της Αθήνας, η οποία ιστορικά αποδείχτηκε ανεφάρμοστη.
Η Τουρκία δεν μπόρεσε -ή μάλλον δεν θέλησε- να εξημερωθεί με τους δυτικότροπους κεμαλιστές που την κυβέρνησαν με σιδερένια πυγμή επί 80 χρόνια. Θα το κάνει με τους ανατολίτες ισλαμιστές;
Ας τα δούμε με τη σειρά. Δεν σεβάστηκε τη Συνθήκη της Λωζάνης και την καταπάτησε σε κάθε ευκαιρία.
Το 1941 και ενώ η Ελλάδα τελούσε υπό την κατοχή των δυνάμεων του Άξονα, στρατολόγησαν είκοσι κλάσεις Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, ηλικίας 25 – 45 ετών, και τους έστειλαν σε νέα «τάγματα εργασίας» (amele taburlarι) προς πραγματοποίηση εκχιονισμών, εκβραχισμών και έργων οδοποιίας στα βάθη της Τουρκίας, υπό άθλιες καιρικές συνθήκες.
Το 1955 προκάλεσαν τα «Σεπτεμβριανά», ένα ανθελληνικό πογκρόμ, στην Κωνσταντινούπολη.
Το 1964-65 απέλασαν τους Έλληνες υπηκόους από την Κωνσταντινούπολη και εξανάγκασαν σε προσφυγιά τον ελληνικό πληθυσμό των νησιών Ίμβρου και Τενέδου.
Το 1964 βομβάρδισαν την Κύπρο, στην οποία εισέβαλαν τελικά το 1974 καταλαμβάνοντας το βόρειο μέρος του νησιού.
Να σημειωθεί ότι ήταν σύμμαχος με την Ελλάδα στο ΝΑΤΟ από τις 18 Φεβρουαρίου 1952.
Σίγουρα κάποιοι θεωρούσαν -το 1952- ότι η Τουρκία εντασσόμενη στο ΝΑΤΟ θα ηρεμούσε, όπως αφελώς νομίζουμε και σήμερα για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το 1987 η Τουρκία προκάλεσε την κρίση του Μαρτίου και στις αρχές του 1996 την κρίση των Ιμίων.
Τα προαναφερθέντα είναι έργα της κεμαλικής, κοσμικής, δυτικότροπης Τουρκίας, της δεμένης στο άρμα της Δύσης.
Αντιθέτως, με τους ισλαμιστές του Ερντογάν, από το 2003 έως και σήμερα, έχουμε σχετική ηρεμία.
Η ηρεμία όμως αυτή δεν οφειλόταν στην ειρηνόφιλη διάθεση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αλλά στον χρόνο που χρειαζόταν για να «καθαρίσει» το εσωτερικό της χώρας του, να στήσει το δικό του σύστημα και όταν θα αισθανόταν ισχυρός -όπως αισθάνεται σήμερα- να προχωρήσει στην υλοποίηση του οράματός του, στην ανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα σύνορα του «Όρκου του Έθνους» (Misak-ı Millî) του 1920 και στην επέκταση της γεωπολιτικής της επιρροής έως «τα σύνορα της καρδιάς».
Η «Άνοιξη» της Μουσουλμανικής Αδελφότητας το 2011 στάθηκε η αρχή για να πέσουν οι μάσκες.
Η ισλαμική Τουρκία υποστήριξε -και συνεχίζει να υποστηρίζει- τους ισλαμιστές σε Λιβύη και Αίγυπτο.
Επαναλαμβάνοντας το σενάριο της Κύπρου έχει εισβάλει στη βορειοδυτική Συρία.
Έχει εξοπλίσει παραστρατιωτικές δυνάμεις Τουρκμένων στο βορειοδυτικό Ιράκ και στη βορειοδυτική Συρία.
Παράλληλα, αποδεδειγμένα, υποστήριξε το Ισλαμικό Κράτος, τις παραφυάδες της Αλ Κάιντα στη Συρία και μια σειρά από ένοπλες ισλαμιστικές οργανώσεις του λεγόμενου Ελεύθερου Συριακού Στρατού.
Γνωρίζοντας ότι μια στρατιωτική αναμέτρηση με την Ελλάδα θα την οδηγούσε σε συντριπτική ήττα, μιας και δεν υπερτερεί σε πολεμική αεροπορία, τανκς ή πολεμικό ναυτικό, παρά μόνο σε πεζικό, επέλεξε να εκτονώσει την επιθετικότητά της στη Μέση Ανατολή.
Συγκρούστηκε ανοιχτά και άγρια με το Ισραήλ, υποστηρίζοντας τους ισλαμιστές της Χαμάς στη Γάζα και επιχειρώντας να αποκτήσει ρόλο εγγυήτριας δύναμης στα μουσουλμανικά προσκυνήματα στα Ιεροσόλυμα.
Τέλος, οι έρευνες υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο την εξώθησαν να φανερώσει τα πραγματικά της αισθήματα προς τους Έλληνες, που μετά από τόσα πανηγύρια ελληνοτουρκικής φιλίας και κουμπαριές -και παρά την αλλαγή πολιτικού συστήματος από τους κεμαλικούς στους ισλαμιστές- παραμένουν τα ίδια.
Και το συμπέρασμα είναι ένα: Η Τουρκία δεν θέλει να αλλάξει, γιατί η Τουρκία έχει σχέδιο.
Την τήρηση του «Όρκου του Έθνους». Που προβλέπει κατάληψη ολόκληρης της Κύπρου, των Δωδεκανήσων, της Θράκης, των νησιών του βορειοανατολικού Αιγαίου, της βόρειας Συρίας, του βόρειου Ιράκ (δηλαδή συριακού και ιρακινού Κουρδιστάν).
Ό,τι δηλαδή συμβαίνει στην περιοχή μας, που είναι η υλοποίησή του με συνέπεια.
Το 2023 η Τουρκία συμπληρώνει 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας και θέλει να είναι μέχρι τότε μεγαλοπρεπής.
Το 2021 συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και η Ελλάδα θέλει μέχρι τότε να στέκεται στο ύψος της ως γενέτειρα του δυτικού πολιτισμού και ηγέτιδα δύναμη των Βαλκανίων (σχέδιο του Ελληνικού Διαφωτισμού).
Ανάμεσα σε αυτές τις δύο επετείους μεσολαβεί ένα κρίσιμο έτος. Το 2022.
Τότε συμπληρώνεται ένας αιώνας από τη Μικρασιατική Καταστροφή των Ελλήνων ή του Πολέμου της Ανεξαρτησίας για την Τουρκία.
Η Τουρκία επιδιώκοντας να εκπληρώσει τους νεο-οθωμανικούς σχεδιασμούς της στη Συρία και στο Ιράκ έκανε ένα μοιραίο λάθος.
Μετέτρεψε τη διεθνή εντολή που είχε σε εθνική.
Αυτός είναι και ο λόγος που από τα μέσα του 2015 οι Αμερικανοί στράφηκαν στους Κούρδους, στους οποίους βρήκαν τους αξιόπιστους κοσμικούς συμμάχους στον πόλεμο ενάντια στους τζιχαντιστές που αναζητούσαν.
Αυτή τη στρατηγική επιλογή υποστήριξε από την πρώτη στιγμή και το Ισραήλ, που επίσης αναγνώρισε στους Κούρδους ένα σύμμαχο.
Προσηλωμένη στην ίδια εθνική (νεο-οθωμανική) γραμμή, η Τουρκία μπήκε επιθετικά και στην Ανατολική Μεσόγειο, διεκδικώντας πειρατικά μερίδιο από υδρογονάνθρακες σε θάλασσες που δεν της ανήκουν και προσπαθώντας με κάθε τρόπο να υπονομεύσει τον υποθαλάσσιο αγωγό EastMed.
Το μόνο που κατάφερε ήταν να καταστεί «μειοψηφία του ενός», όπως τη χαρακτήρισε ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Γουές Μίτσελ σε συνέντευξή του τον περασμένο Δεκέμβριο.
Η Ανατολική Μεσόγειος, το Λεβάντε (Ισραήλ, Λίβανος, Συρία) και η Αίγυπτος είναι μια ενιαία περιοχή.
Η Τουρκία το γνωρίζει καλά.
Στο έδαφος της Συρίας έχει καταφέρει να συστήσει μια τρόικα με τη Ρωσία και το Ιράν και έχουν αυτοανακηρυχθεί εγγυήτριες δυνάμεις της Συρίας, αν και το 1/3 της χώρας ελέγχεται από τους Κούρδους και τους Αμερικανούς.
Από εκεί όμως που ξεκινά η θάλασσα, η Μεσόγειος, η Τουρκία είναι μόνη της.
Διότι εκεί κυριαρχούν οι ναυτικές δυνάμεις της Δύσης, παρά την παρουσία και ρωσικού στόλου στην περιοχή, ο οποίος είναι αμφίβολο εάν θα προβεί στο ιστορικό ατόπημα να ναυμαχήσει με δυτικά έθνη για χατήρι της Τουρκίας.
Επειδή λοιπόν στη θάλασσα είναι μόνη της, θα ηττηθεί και στη στεριά.
Η Τουρκία ασφυκτιά. Παρά την έκταση των ακτών της δεν έχει νησιά. Δεν έχει θάλασσα.
Στη Συνθήκη της Λωζάνης υπέγραψε ότι παραιτείται από κάθε εδαφική κυριαρχία πέρα των τριών μιλίων από τις ακτές της.
Ακόμα και μια ΑΟΖ που ίσως είχε, μεταξύ Ρόδου και Κύπρου, δεν μπορεί να την έχει διότι εκεί υπάρχει «σφήνα» το Καστελόριζο.
Η Τουρκία αρνείται ότι το Καστελόριζο έχει επήρεια (ΑΟΖ), η Ελλάδα επικαλούμενη το Δίκαιο της Θάλασσας (1982) λέει ότι έχει.
Η Τουρκία -μην αναγνωρίζοντας την επήρεια του Καστελόριζου- θέλει να φτάσει την ΑΟΖ της μέχρι την Αίγυπτο, για να εμποδίσει να συναντηθούν οι ΑΟΖ Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου.
Όλα αυτά τα κάνει ενώ γνωρίζει ότι Ελλάδα, Κύπρος, Αίγυπτος και Ισραήλ έχουν συνεννοηθεί και συμμαχήσει μέσω των τριμερών, άρα είναι μόνη της.
Επιμένει και πασχίζει η Τουρκία να μην κατασκευαστεί ο EastMed, που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου υποθαλάσσια και μέσω Ελλάδας και Ιταλίας στην Ευρώπη, ενώ οι ιδιοκτήτες των κοιτασμάτων έχουν συμφωνήσει να τον κατασκευάσουν με την υποστήριξη Αμερικανών και Ευρωπαίων.
Η Τουρκία θέλει άλλο αγωγό. Από την Ανατολική Μεσόγειο να πηγαίνει στην Ευρώπη μέσω του εδάφους της.
Είναι, λέει η Τουρκία, η πιο οικονομική λύση. Πράγματι είναι.
Ωστόσο, οι Ισραηλινοί είναι κάθετα αντίθετοι.
Ποτέ δεν θα αφήσουν στον Ερντογάν -ή στον κάθε Τούρκο- να ελέγχει τις στρόφιγγες.
Την ίδια άποψη έχει και η Αίγυπτος του προέδρου Σίσι, αλλά και η Κύπρος που βιώνει τουρκική κατοχή στο έδαφός της.
«Όμοιος ομοίω αεί πελάζει», λέει το ρητό. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι άνθρωπος της Δύσης.
Η χώρα του δεν είναι και δεν θα γίνει ποτέ δυτική.
Διότι όπως η Ελλάδα είναι η μήτρα του δυτικού πολιτισμού, η Τουρκία είναι -ως συνέχεια των Οθωμανών- το φλάμπουρο της Ανατολικής Δεσποτείας.
Εξάλλου εδώ, σε αυτό τον χώρο, σε αυτή τη θάλασσα, τραβήχτηκαν για πρώτη φορά στην αρχαιότητα τα σύνορα μεταξύ Δύσης και Ανατολής, με την Ελλάδα να είναι το σύνορο.
Ως άνθρωπος της Ανατολής και της Δεσποτείας της στράφηκε στους ομοίους του να συμμαχήσει.
Με το Ιράν και τη Ρωσία η Τουρκία δεν υπήρξε ποτέ ιστορικά σύμμαχος.
Ήταν τρεις αυτοκρατορίες με συνοριακές διαφορές που κατέληγαν σε άγριους πολέμους.
Τώρα όμως φαίνεται ότι σχηματίζουν ένα στρατόπεδο.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αφού απέτυχε να δημιουργήσει σοβαρή πολεμική βιομηχανία -αυτή δεν φτιάχνεται σε μια πενταετία, ούτε πολεμική βιομηχανία είναι η κατασκευή των σασί- στρέφεται στη Ρωσία για όπλα.
Και δεν αγοράζει όπλα από τη Ρωσία επειδή δεν του δίνει δήθεν η Δύση.
Αγοράζει από τη Ρωσία για να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τη Δύση.
Οι ρωσικοί S-400 αλήθεια ποια αμυντική του ανάγκη καλύπτουν;
Η Ελλάδα δεν πρόκειται να του επιτεθεί ποτέ.
Οι υπόλοιποι που συνορεύει δεν μπορούν να τον απειλήσουν και τους «κανονίζει» ακόμα και με την υποστελεχωμένη και «ατσούμπαλη» πολεμική αεροπορία του.
Από ποιον λοιπόν κινδυνεύει και αγοράζει S-400;
Αυτό το ερώτημα δεν έχει καταφέρει να απαντήσει στους Αμερικανούς, για αυτό και θεωρούν την απόκτηση αυτών των οπλικών συστημάτων κόκκινη γραμμή.
Για αυτό και δεν θα του δώσουν τελικά τα F-35. Αν και αρχικά το ζήτημα προέκυψε επειδή το Ισραήλ, που ήδη διαθέτει F-35, είχε διαμηνύσει να μην τα αποκτήσει η Τουρκία.
Η Τουρκία με τους S-400 αλλάζει στρατόπεδο.
Και το κάνει δίχως να έχει εξασφαλίσει την υποστήριξη των νέων της φίλων σε μια πιθανή ανάφλεξη, σε μια πιθανή αποσταθεροποίηση, σε ένα πιθανό εσωτερικό ξέσπασμα, ή ξεσηκωμό, που θα απελευθερώσει τις καταπιεσμένες δυνάμεις στο εσωτερικό της που θα ζητούν είτε εκδίκηση είτε ελευθερία.
Την Τουρκία δεν θα μπορέσει να την κρατήσει ποτέ η Δύση ολόκληρη. Αλλά ούτε και θα τη χάσει.
Μια ευρωπαϊκή Τουρκία, της ανατολικής Θράκης και των παραλίων, θα μπορούσε να μείνει να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μια άλλη, νοτιοανατολική, εκεί που θα αναδυθεί το Κουρδιστάν, το οποίο θα εκτείνεται από τα σύνορα του Ιράν μέχρι τη Μεσόγειο.
Το Κουρδιστάν, το βλέπουμε από τα σπάργανά του, ήδη είναι μια δυτική χώρα, σύμμαχος των ΗΠΑ, του Ισραήλ, της Ελλάδας και των σοβαρών Αράβων.
Θα απομείνει και μια Ανατολία ανάμεσα, μια ειδική οικονομική ζώνη, για να φτιάχνονται εκεί όσα τώρα φτιάχνονται φτηνά αλλού, που θα γειτνιάζει με την Ευρώπη για να έχουν και μικρότερο κόστος τα μεταφορικά.
Μια περιοχή σουνιτικής απλοϊκότητας, για να ζουν οι Τούρκοι, ήρεμα και απλά.
Κάπως έτσι λέγεται ότι θα διευθετηθεί για τον επόμενο αιώνα το Ανατολικό Ζήτημα.