ΔΕΙΤΕ ΠΡΩΤΟΙ ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ TRIBUNE ΣΤΟ GOOGLE NEWS 
Ο έμπειρος δημοσιογράφος Νεχέμια Στράσλερ εξαπολύει δριμεία επίθεση κατά της υπερορθόδοξης κοινότητας, δηλώνοντας ότι δεν είναι Εβραίοι:
«Πρόκειται για μια αίρεση που έχει σκοπό να εξασφαλίσει άνετη ζωή στα μέλη της».
Ο βετεράνος οικονομικός σχολιαστής Νεχέμια Στράσλερ έχει προβεί σε πολλές δηλώσεις κατά της υπερορθόδοξης κοινότητας στο παρελθόν.
Την Παρασκευή 06/06 το πρωί, σε νέο άρθρο του στην ιστοσελίδα της εφημερίδας Haaretz, υποστηρίζει ότι οι υπερορθόδοξοι δεν είναι Εβραίοι, αλλά μια αίρεση.
Το υπόβαθρο των δηλώσεων του Στράσλερ σχετίζεται με την άρνηση των υπερορθόδοξων να συμμετάσχουν στη στρατιωτική θητεία, την ώρα που μαχητές πέφτουν στη Γάζα μετά από εκατοντάδες ημέρες εφεδρικής υπηρεσίας.
Μεταξύ άλλων, ο Στράσλερ έγραψε ότι σοκαρίστηκε βλέποντας ότι, μετά τον θάνατο τριών Ισραηλινών μαχητών της Ταξιαρχίας Γκιβάτι, οι υπερορθόδοξοι συνέχισαν να ασχολούνται με το νόμο περί στρατολογίας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό συνέβη και μετά τον θάνατο του Λοχία Α’ Άλον Πέρκας, ο οποίος υπηρέτησε 300 ημέρες ως έφεδρος:
«Δεν τους ένοιαξε ότι ήταν φοιτητής νευροεπιστημών, που οι φίλοι του αποκαλούσαν “ιδιοφυΐα” και “καθηγητή”.
»Φανταστείτε το τεράστιο όφελος που θα μπορούσε να προσφέρει αυτό το παιδί-θαύμα στην επιστήμη και την κοινωνία, σε αντίθεση με έναν νεαρό της ιερατικής σχολής που αποφεύγει τη στράτευση, ο οποίος μουρμουρίζει μερικούς στίχους του Ταλμούδ, είναι εντελώς αδαής για τα εγκόσμια, δεν εργάζεται, δεν παράγει, δεν υπηρετεί και δεν συνεισφέρει τίποτα».
Ο Στράσλερ συνέχισε, γράφοντας: «Δεν είναι τίποτα άλλο παρά το ότι οι υπερορθόδοξοι δεν είναι Εβραίοι.
»Είναι μια αίρεση με έναν μόνο σκοπό: να εξασφαλίζει καλή ζωή στα μέλη της, ώστε να απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα χωρίς να επωμίζονται τις υποχρεώσεις.
»Εξάλλου, ο Ιουδαϊσμός είναι η αμοιβαία ευθύνη που χτίστηκε επί χιλιάδες χρόνια, και αυτοί δεν συμμετέχουν σε αυτήν.
»Αν ήταν Εβραίοι, θα είχαν εγκαταλείψει τις ιερατικές σχολές μαζικά το πρωί της 7ης Οκτωβρίου και θα είχαν καταταγεί στον ισραηλινό στρατό για να βοηθήσουν στην αναχαίτιση του εχθρού που ήθελε να μας καταστρέψει».
Στο τέλος του γραπτού του, ο Στράσλερ σημείωσε: «Αν ήταν Εβραίοι, θα είχαν ακούσει τον υπερορθόδοξο ραβίνο Νταβίντ Λάιμπελ, ο οποίος είπε ότι η αποφυγή στράτευσης στον ισραηλινό στρατό αντίκειται στη γνώμη της Τορά.
»Το πρόβλημα είναι ότι, μετά από αυτά τα λόγια, δέχτηκε πολλαπλές επιθέσεις στο σπίτι του και ξυλοκοπήθηκε σοβαρά, μέχρι που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Μπνέι Μπρακ».
Η κριτική του Στράσλερ εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο έντασης στο Ισραήλ σχετικά με την απαλλαγή των υπερορθόδοξων Εβραίων (Χαρεδί) -στην Ελλάδα τους αποκαλούμε και «μπουκλάκηδες»- από τη στρατιωτική θητεία, ένα ζήτημα που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, ιδιαίτερα μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της The Jerusalem Post, η τρέχουσα διαδικασία στρατολογίας των Χαρεδί από τον ισραηλινό στρατό (IDF) έχει επικριθεί ως μη ισότιμη, καθώς στοχεύει μόνο σε όσους εργάζονται ή είναι παντρεμένοι, αποκλείοντας τους πλήρους φοίτησης φοιτητές των ιερατικών σχολών (yeshiva).
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ισραήλ, που έκρινε ότι όλοι οι Χαρεδί πρέπει να στρατολογούνται, με οικονομικές κυρώσεις για όσους δεν συμμορφώνονται.
Επιπλέον, οι The Times of Israel έχουν αναφέρει ότι ο πρώην Σεφαραδίτης Αρχιραβίνος Γιτζάκ Γιόσεφ απείλησε με μαζική έξοδο των υπερορθόδοξων από το Ισραήλ, εάν οι φοιτητές των ιερατικών σχολών συλληφθούν για αποφυγή στράτευσης.
Υποστήριξε ότι η μελέτη της Τορά «προστατεύει» τους στρατιώτες, μια άποψη που έχει προκαλέσει έντονο σκεπτικισμό και αντιδράσεις από άλλους πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς.
Παράλληλα, η βίαιη αντίδραση κατά του Ραβίνου Νταβίντ Λάιμπελ, που αναφέρει ο Στράσλερ, επιβεβαιώνεται από ρεπορτάζ της ynetnews, όπου περιγράφεται η επίθεση από εξτρεμιστές Χαρεδί εναντίον ανώτερων αξιωματικών των IDF και του ίδιου του Λάιμπελ κατά τη διάρκεια συνάντησης στην Μπνέι Μπρακ για τη στρατολογία.
Η θέση του Λάιμπελ, όπως περιγράφεται από το Israel Democracy Institute, είναι αξιοσημείωτη, καθώς προωθεί μια πιο σύγχρονη εκδοχή του υπερορθόδοξου Ιουδαϊσμού, που συνδυάζει τη θρησκευτική πίστη με την κοινωνική και εθνική συμμετοχή.
Ωστόσο, η αντίδραση από την παραδοσιακή υπερορθόδοξη κοινότητα, που θεωρεί τη στρατιωτική θητεία ασυμβίβαστη με τον τρόπο ζωής της, υπογραμμίζει το βαθύ χάσμα εντός της ισραηλινής κοινωνίας.
Οι δηλώσεις του Στράσλερ αντικατοπτρίζουν την οργή και την απογοήτευση ενός σημαντικού τμήματος της ισραηλινής κοινωνίας για την άνιση κατανομή των στρατιωτικών υποχρεώσεων, ιδιαίτερα σε καιρό πολέμου.
Η αναφορά του στον Άλον Πέρκας, έναν πολλά υποσχόμενο επιστήμονα που έχασε τη ζωή του, ενισχύει το επιχείρημά του για την ανάγκη κοινής ευθύνης.
Παράλληλα, η βίαιη αντίδραση κατά του Ραβίνου Λάιμπελ καταδεικνύει τις εντάσεις εντός της ίδιας της υπερορθόδοξης κοινότητας, όπου οι απόψεις για τη στρατιωτική θητεία παραμένουν βαθιά διχαστικές.
Το ζήτημα της στρατολογίας των Χαρεδί συνεχίζει να αποτελεί ένα από τα πιο ακανθώδη προβλήματα της ισραηλινής κοινωνίας, με πολιτικές, θρησκευτικές και κοινωνικές διαστάσεις που απαιτούν λεπτή ισορροπία.
«Χαρεδί»
Η σωστή απόδοση στα Ελληνικά για τον όρο που αναφέρεται στους υπερορθόδοξους Εβραίους είναι «Χαρεδί». Ο όρος προέρχεται από την εβραϊκή λέξη «Haredi» (חרדי), που σημαίνει «ο φόβος του Θεού» ή «ευσεβής», και χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις υπερορθόδοξες εβραϊκές κοινότητες.
Οι Χαρεδί προέκυψαν ως αντίδραση στον Διαφωτισμό και τον Χασιδισμό στην Ανατολική Ευρώπη, εστιάζοντας στην αυστηρή τήρηση της Τορά και την απομόνωση από τον κοσμικό κόσμο.
Μετά το Ολοκαύτωμα, ανασυγκροτήθηκαν στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ, διατηρώντας την ταυτότητά τους μέσω κλειστών κοινοτήτων και πολιτικής επιρροής.
Η αύξηση του πληθυσμού τους και τα προνόμιά τους, όπως η απαλλαγή από τη στρατιωτική θητεία, έχουν καταστήσει τους Χαρεδί κεντρικό θέμα συζήτησης στην ισραηλινή κοινωνία, με εντάσεις που συνεχίζουν να διαμορφώνουν τη σύγχρονη πολιτική και κοινωνική δυναμική.
Η προέλευσή τους εντοπίζεται κυρίως στην Ανατολική Ευρώπη του 18ου και 19ου αιώνα, ως αντίδραση στις κοινωνικές και θρησκευτικές αλλαγές της εποχής.
Ιστορικό υπόβαθρο
Οι ρίζες των Χαρεδί βρίσκονται στον ευρωπαϊκό Ιουδαϊσμό, ιδιαίτερα στις εβραϊκές κοινότητες της Ανατολικής Ευρώπης (Πολωνία, Λιθουανία, Ρωσία).
Τον 18ο αιώνα, ο Ιουδαϊσμός αντιμετώπισε σημαντικές προκλήσεις από δύο κύρια κινήματα:
Διαφωτισμός (Haskalah): Το εβραϊκό κίνημα του Διαφωτισμού, που ξεκίνησε στη Δυτική Ευρώπη και εξαπλώθηκε ανατολικά, προωθούσε την ένταξη των Εβραίων στην ευρύτερη κοινωνία μέσω εκπαίδευσης σε κοσμικά θέματα και υιοθέτησης σύγχρονων αξιών. Αυτό θεωρήθηκε απειλή για την παραδοσιακή εβραϊκή ταυτότητα.
Χασιδισμός: Ένα μυστικιστικό κίνημα που ιδρύθηκε από τον Ραβίνο Ισραήλ Μπαάλ Σεμ Τοβ (1700–1760) στην Ουκρανία, εστίαζε στη συναισθηματική πνευματικότητα και την προσωπική σχέση με τον Θεό, αντί για την αποκλειστική έμφαση στην ακαδημαϊκή μελέτη της Τορά.
Οι Χαρεδί προέκυψαν κυρίως από την αντίδραση των παραδοσιακών Εβραίων, γνωστών ως Μιτναγκντίμ («αντιπάλων» του Χασιδισμού), που ηγούνταν από τον Ραβίνο Ελιγιάχου μπεν Σλόμο Ζαλμάν (Γκαόν του Βίλνα, 1720–1797).
Οι Μιτναγκντίμ επέμεναν στην αυστηρή τήρηση της Τορά και του Ταλμούδ μέσω εντατικής μελέτης, θεωρώντας τον Χασιδισμό υπερβολικά μυστικιστικό και τον Διαφωτισμό επικίνδυνο για την εβραϊκή πίστη.
Εξέλιξη τον 19ο και 20ό αιώνα
Κατά τον 19ο αιώνα, καθώς ο Διαφωτισμός και η εκκοσμίκευση κέρδιζαν έδαφος, οι παραδοσιακές εβραϊκές κοινότητες στην Ανατολική Ευρώπη ενίσχυσαν την απομόνωσή τους για να προστατευθούν.
Οι ιερατικές σχολές (yeshivot), όπως αυτές στο Βόλοζιν και στη Μιρ, έγιναν κέντρα μελέτης της Τορά και διαμόρφωσαν τη βάση της Χαρεδί ταυτότητας.
Παράλληλα, ορισμένες χασιδικές ομάδες, όπως οι Σατμάρ και οι Λούμπαβιτς, υιοθέτησαν πιο συντηρητικές πρακτικές, ευθυγραμμιζόμενες με την υπερορθόδοξη ιδεολογία.
Το 1864, ο Ραβίνος Μοσές Σόφερ (Chatam Sofer) στην Ουγγαρία διατύπωσε το δόγμα «το νέο είναι απαγορευμένο από την Τορά» (hadash asur min haTorah), το οποίο έγινε καθοδηγητικό για τους Χαρεδί.
Αυτό το δόγμα απέρριπτε κάθε καινοτομία που θα μπορούσε να υπονομεύσει την παραδοσιακή εβραϊκή πρακτική, ενισχύοντας την αντίσταση στην εκκοσμίκευση.
Οι Χαρεδί προέκυψαν ως αντίδραση στον Διαφωτισμό και τον Χασιδισμό στην Ανατολική Ευρώπη, εστιάζοντας στην αυστηρή τήρηση της Τορά και την απομόνωση από τον κοσμικό κόσμο.
Μετά το Ολοκαύτωμα, ανασυγκροτήθηκαν στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ, διατηρώντας την ταυτότητά τους μέσω κλειστών κοινοτήτων και πολιτικής επιρροής.
Η αύξηση του πληθυσμού τους και τα προνόμιά τους, όπως η απαλλαγή από τη στρατιωτική θητεία, έχουν καταστήσει τους Χαρεδί κεντρικό θέμα συζήτησης στην ισραηλινή κοινωνία, με εντάσεις που συνεχίζουν να διαμορφώνουν τη σύγχρονη πολιτική και κοινωνική δυναμική.
Οι Χαρεδί (υπερορθόδοξοι Εβραίοι) στο Ισραήλ, σε μεγάλο βαθμό, αποφεύγουν τη στρατιωτική θητεία λόγω θρησκευτικών, πολιτισμικών και ιστορικών λόγων.
Η κύρια αιτία είναι η πεποίθησή τους ότι η μελέτη της Τορά (ιερά κείμενα του Ιουδαϊσμού) αποτελεί ύψιστο καθήκον και συμβάλλει στην πνευματική προστασία του ισραηλινού έθνους, εξίσου ή και περισσότερο από τη στρατιωτική υπηρεσία.
Οι Χαρεδί θεωρούν ότι η συνεχής ενασχόληση με τη θρησκευτική μελέτη στις ιερατικές σχολές (yeshivot) είναι μια μορφή εθνικής συνεισφοράς, καθώς πιστεύουν ότι διατηρεί τη θεϊκή εύνοια για το Ισραήλ.
Ιστορικά, η εξαίρεση των Χαρεδί από τη στρατιωτική θητεία ξεκίνησε το 1948, κατά τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ, με τη συμφωνία «Status Quo» μεταξύ του πρώτου πρωθυπουργού, του σοσιαλιστή και πλατωνιστή Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν και των θρησκευτικών ηγετών.
Τότε, ο αριθμός των Χαρεδί ήταν μικρός (περίπου 400 φοιτητές yeshiva), και η εξαίρεση θεωρήθηκε συμβολική για τη διατήρηση της θρησκευτικής παράδοσης μετά το Ολοκαύτωμα.
Ωστόσο, με την αύξηση του πληθυσμού των Χαρεδί (σήμερα περίπου 13% του πληθυσμού του Ισραήλ, δηλαδή πάνω από 1,2 εκατομμύρια), η εξαίρεση αυτή έχει γίνει σημείο έντονης αντιπαράθεσης.
Επιπλέον, οι Χαρεδί επικαλούνται πρακτικούς λόγους για την αποφυγή στράτευσης:
Θρησκευτική ασυμβατότητα: Ο τρόπος ζωής στον στρατό (μικτή εκπαίδευση ανδρών-γυναικών, μη τήρηση αυστηρών θρησκευτικών κανόνων, όπως η τήρηση του Σαββάτου ή οι διατροφικοί νόμοι kosher) θεωρείται από πολλούς Χαρεδί αντίθετος με τις θρησκευτικές τους αρχές.
Κοινωνική απομόνωση: Η στρατιωτική θητεία μπορεί να απομακρύνει τους νέους από την κλειστή κοινότητα των Χαρεδί, εκθέτοντάς τους σε κοσμικές επιρροές που θεωρούνται απειλή για την ταυτότητά τους.
Πολιτική επιρροή: Τα υπερορθόδοξα κόμματα, όπως το Shas και το United Torah Judaism, ασκούν σημαντική πολιτική πίεση για τη διατήρηση των εξαιρέσεων, καθώς αποτελούν βασικούς εταίρους σε κυβερνητικούς συνασπισμούς, όπως φαίνεται και από πρόσφατες αναφορές για την κυβέρνηση Νετανιάχου.
Ποια είναι τα προνόμιά τους;
Οι Χαρεδί απολαμβάνουν συγκεκριμένα προνόμια που συνδέονται με την εξαίρεσή τους από τη στρατιωτική θητεία, τα οποία προκαλούν δυσαρέσκεια σε άλλα τμήματα της ισραηλινής κοινωνίας:
Απαλλαγή από τη στρατιωτική θητεία: Οι φοιτητές των ιερατικών σχολών (yeshiva) μπορούν να λάβουν αναβολή ή πλήρη απαλλαγή από τη στρατιωτική θητεία, ενόσω δηλώνουν ότι μελετούν την Τορά πλήρους απασχόλησης. Αυτό τους επιτρέπει να αποφύγουν την υποχρεωτική τριετή θητεία για άνδρες και διετή για γυναίκες.
Οικονομικές επιδοτήσεις: Οι φοιτητές των yeshiva λαμβάνουν κρατικές επιδοτήσεις για τη συντήρησή τους, καθώς η μελέτη της Τορά θεωρείται «εργασία». Επιπλέον, οι οικογένειες των Χαρεδί, που συχνά είναι πολυμελείς, λαμβάνουν κρατική οικονομική στήριξη, κάτι που επικρίνεται από όσους θεωρούν ότι δεν συνεισφέρουν ισότιμα στην κοινωνία.
Εκπαιδευτική αυτονομία: Οι Χαρεδί διατηρούν ξεχωριστό εκπαιδευτικό σύστημα, με έμφαση στη θρησκευτική μελέτη αντί για μαθήματα όπως μαθηματικά, επιστήμες ή αγγλικά, τα οποία θεωρούνται απαραίτητα για την ένταξη στην αγορά εργασίας ή τον στρατό. Αυτό το σύστημα χρηματοδοτείται εν μέρει από το κράτος.
Πολιτική επιρροή: Τα κόμματα των Χαρεδί έχουν εξασφαλίσει προνόμια μέσω της συμμετοχής τους σε κυβερνητικούς συνασπισμούς, όπως η προστασία της εξαίρεσης από τη στράτευση και η χρηματοδότηση των θρησκευτικών τους ιδρυμάτων. Πρόσφατες αναφορές δείχνουν ότι η άρνηση στράτευσης των Χαρεδί έχει προκαλέσει κρίση στην κυβέρνηση Νετανιάχου, με απειλές για κατάρρευση του συνασπισμού.
Πρόσφατες εξελίξεις
Το ζήτημα της στρατολογίας των Χαρεδί έχει ενταθεί μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία οδήγησε σε μαζική κινητοποίηση εφέδρων (περίπου 300.000) και σημαντικές απώλειες.
Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ισραήλ το 2024 να καταργήσει τις εξαιρέσεις των Χαρεδί από τη στρατιωτική θητεία έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, με ηγέτες όπως ο πρώην Αρχιραβίνος Γιτζάκ Γιόσεφ να απειλούν με μαζική έξοδο των Χαρεδί από το Ισραήλ αν επιβληθεί η στράτευση.
Παράλληλα, ο ισραηλινός στρατός αντιμετωπίζει ελλείψεις 10.000 στρατιωτών, με 6.000 να απαιτούνται για μάχιμες μονάδες, γεγονός που καθιστά την ένταξη των Χαρεδί επείγουσα ανάγκη.
Κριτική και κοινωνικές εντάσεις
Η εξαίρεση των Χαρεδί από τη στρατιωτική θητεία θεωρείται από πολλούς Ισραηλινούς ως αδικία, ιδιαίτερα σε περιόδους πολέμου, όπως ο τρέχων στη Γάζα.
Η κριτική, όπως αυτή του Νεχέμια Στράσλερ, εστιάζει στο ότι οι Χαρεδί απολαμβάνουν κρατικά προνόμια χωρίς να επωμίζονται τις υποχρεώσεις της στρατιωτικής υπηρεσίας, που θεωρείται κεντρική για την εθνική ταυτότητα του Ισραήλ.
Η σιωπηλή άρνηση στράτευσης από εφέδρους και η επιμονή των Χαρεδί στην εξαίρεση δημιουργούν ιδεολογικό ρήγμα στην ισραηλινή κοινωνία.
Η αποφυγή της στρατιωτικής θητείας από τους Χαρεδί πηγάζει από τη θρησκευτική τους πεποίθηση ότι η μελέτη της Τορά υπερτερεί έναντι της στρατιωτικής υπηρεσίας, σε συνδυασμό με ιστορικές συμφωνίες και πολιτική επιρροή.
Τα προνόμιά τους, όπως η απαλλαγή από τη θητεία και οι οικονομικές επιδοτήσεις, εντείνουν τις κοινωνικές εντάσεις, ιδιαίτερα σε περιόδους πολέμου.
Οι πρόσφατες νομικές και πολιτικές εξελίξεις δείχνουν ότι το ζήτημα παραμένει εκρηκτικό, με πιθανές επιπτώσεις στη σταθερότητα της ισραηλινής κυβέρνησης και την κοινωνική συνοχή.
