Πρόκειται για ένα άγνωστο περιστατικό της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Η απόβαση – εισβολή του στρατηγού Βάσου Μαυροβουνιώτη στις 18 Μαρτίου του 1826 στη Βηρυτό για να διαδώσει την Επανάσταση στη Μέση Ανατολή μεταξύ του εκεί ελληνορωμαϊκού Ορθόδοξου πληθυσμού.
Με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, οι Ρωμηοί (Ορθόδοξοι) σε ολόκληρη την Οθωμανική Αυτοκρατορία έπεσαν θύματα διωγμών. Και οι Ρωμηοί της Συρίας κυνηγήθηκαν από τους Οθωμανούς.
Φοβούμενη η Υψηλή Πύλη (η Αυλή του Σουλτάνου) ότι οι Ρωμηοί της Συρίας βρίσκονταν σε συνεννόηση με τους Έλληνες επαναστάτες, διέταξε με φιρμάνι τον αφοπλισμό όλων των Ορθοδόξων σε Παλαιστίνη και Συρία.
Στα Ιεροσόλυμα που ο χριστιανικός πληθυσμός ήταν περίπου στο 20%, στην πλειονότητά τους Ρωμηοί, οι χριστιανοί αναγκάστηκαν να παραδώσουν τα όπλα τους, να φοράνε μαύρα (για να ξεχωρίζουν από τους μουσουλμάνους) και να εργαστούν σε καταναγκαστικά έργα για τη βελτίωση των οχυρώσεων της πόλης.
Η Υψηλή Πύλη διέταξε και την εκτέλεση του Πατριάρχη Αντιόχειας, αλλά οι τοπικοί Οθωμανοί αξιωματούχοι απέτυχαν να εφαρμόσουν την εντολή.
Στις 18 Μαρτίου 1826 ένας στολίσκος 15 ελληνικών πλοίων, υπό την ηγεσία του στρατηγού Βάσου Μαυροβουνιώτη, αποπειράθηκε να διαδώσει την Ελληνική Επανάσταση στο Λεβάντε (Μέση Ανατολή).
Σύμφωνα με τον Βρετανό πρόξενο στο Χαλέπι, Τζον Μπάρκερ, σε υπόμνημά του προς τον Βρετανό πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη, Στράτφορντ Κάνινγκ, οι Έλληνες Επαναστάτες αποβιβάστηκαν στη Βηρυτό αλλά εκεί συνάντησαν ισχυρή αντίσταση από έναν τοπικό μουφτή που ξεσήκωσε τους μουσουλμάνους να πολεμήσουν τους Έλληνες.
Αν και οι μουσουλμάνοι κατάφεραν να αποκρούσουν την ελληνική απόβαση, τα ελληνικά επαναστατικά στρατεύματα οχυρώθηκαν σε μια συνοικία της πόλης, κοντά στην παραλία, που ήταν ρωμαίικη.
Οι Έλληνες Επαναστάτες κάλεσαν τους Ρωμηούς να ξεσηκωθούν και να πολεμήσουν στο πλευρό τους, ενώ δεν παρέλειψαν να προσκαλέσουν και τον ηγέτη των Δρούζων να ενταχθεί στην Ελληνική Επανάσταση.
Στις 23 Μαρτίου του 1826, ο τοπικός Οθωμανός διοικητής, Αμπντουλάχ Πασά, έστειλε 500 Αλβανούς ατάκτους να εκδικηθούν τον ντόπιο πληθυσμό για την αποτυχημένη εξέγερση.
Ιστορικές σημειώσεις: Οι πρόγονοί μας Επαναστάτες θεώρησαν ότι οι Ορθόδοξοι πληθυσμοί της Συρίας είχαν συγγένεια με τους Έλληνες, για αυτό και εκστράτευσαν στον σημερινό Λίβανο, ενώ η πρόσκληση στους Δρούζους να συμπολεμήσουν, δείχνει ότι οι Έλληνες Επαναστάτες αναγνώριζαν σε αυτή την εθνοθρησκευτική μειονότητα της Μέσης Ανατολής μια εάν όχι “συγγενική”, σίγουρα συμμαχική κοινότητα.
Πριν το ξέσπασμα του πολέμου στη Συρία το 2011, ο ελληνορθόδοξος πληθυσμός στο Λεβάντε υπολογιζόταν στο 1.500.000 ανθρώπους.
Από αυτούς, 520.000 – 700.000 ζούσαν στη Συρία και 500.000 στον Λίβανο. Καμία ελληνική κυβέρνηση δεν είχε την ευαισθησία να “προστατέψει” αυτό τον πληθυσμό.
Οι Δρούζοι αποτελούν ιδιαίτερη εθνότητα που αριθμεί περίπου τα 2.000.000 πληθυσμό και κατοικεί σήμερα στη Συρία, τον Λίβανο και στη Γαλιλαία (Ισραήλ).
Ο λαός αυτός είναι αξιοσημείωτος αφενός λόγω της ιδιάζουσας θρησκείας του και της κοινωνικής του οργάνωσης και αφετέρου για την έντονη ανυποταξία του.
Η θρησκεία των Δρούζων είναι μονοθεϊστική. Αποτελεί ένα κράμα Ιουδαϊσμού, Χριστιανισμού, Ισλάμ και αρχαίας ελληνικής φυσιολατρείας.