Ενας σπουδαίος έλληνας επιστήμονας που έγινε στα 29του χρόνια ο νεώτερος καθηγητής στην ιστορία του Χάρβαρντ ο Φώτης Καφάτος έφυγε από τη ζωή το Σάββατο και θα κηδευτεί την Τρίτη.
Ο βιολόγος Κώστας Καφάτος, πέθανε το Σάββατο στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1940 και σπούδασε στα αμερικανικά πανεπιστήμια Κορνέλ και Χάρβαρντ (στο δεύτερο έγινε στα 29 του χρόνια ο νεότερος καθηγητής στην ιστορία του ιδρύματος).
Από νωρίς διακρίθηκε για την ευφυΐα του. Αποφοίτησε από το διάσημο Λύκεο «Ο Κοραής» και ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του, έφυγε αμέσως για σπουδές στις ΗΠΑ και μάλιστα με υποτροφία.
Πήρε το πτυχίο ζωολογίας από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ το 1961 και ένα χρόνο αργότερα το Μάστερ Βιολογίας από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, όπου παρέμεινε για τη διδακτορική διατριβή του την οποία ολοκλήρωσε το 1965.
Την ίδια χρονιά εξελέγη επίκουρος καθηγητής στο διάσημο πανεπιστήμιο, ενώ το 1969 έγινε ο νεαρότερο τακτικός καθηγητής θετικών επιστημών του Χάρβαρντ.
Διατηρώντας την θέση του καθηγητού στο Χάρβαρντ (ως το 1994), ο Φώτης Καφάτος εργάστηκε για 10 χρόνια (1972-1982) ως καθηγητής στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, θέτοντας τις βάσεις για την ανάπτυξη της Μοριακής Βιολογίας στη χώρα μας.
Την περίοδο αυτή, ο γενειοφόρος και χωρίς γραβάτα καθηγητής που έπαιρνε τους φοιτητές για πεζοπορίες ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με την εικόνα του καθηγητή της εποχής.
Οι φοιτητές του αυτής της περιόδου στελέχωσαν στη συνέχεια όλα τα ελληνικά τμήματα βιολογίας, ενώ το σύγγραμμά του «Εισαγωγή στη Μοριακή Βιολογία» παραμένει επίκαιρο ακόμη και σήμερα.
Το 1982, ο Φώτης Καφάτος εξελέγη τακτικός καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και ήταν πολύ ευτυχής που μπορούσε να υπηρετήσει τη γενέτειρά του.
Πρωτοστάτησε στην δημιουργία τόσο του Πανεπιστημίου όσο και του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) το οποίο διηύθυνε μέχρι το 1993 καθορίζοντας τον χαρακτήρα του και δίνοντάς του την ώθηση που εξασφαλίζει την σημερινή επιτυχή πορεία του.
Το 1993 ανέλαβε Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας στη Χαϊλδεβέργη, θέση που διατήρησε για δύο θητείες συμβάλλοντας στην ανανέωση και επέκτασή του.
Το 2005, αποδέχθηκε τη θέση του καθηγητή στο Imperial College του Λονδίνου, ενώ πρωτοστάτησε στη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ερευνας, (το οποίο χρηματοδοτεί ερευνητές ανά την Ευρώπη και δημιουργήθηκε στα πρότυπα, του αντίστοιχου αμερικανικού) του οποίου υπήρξε και ο πρώτος πρόεδρος.
Στην επιστημονική διαδρομή του έκανε πολλές σημαντικές ανακαλύψεις στη μοριακή βιολογία και στη γενετική, αφήνοντας το αποτύπωμά του τόσο στη θεωρητική όσο και στην εφαρμοσμένη βιολογία.
Η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων (ΠΕΒ) έχει θεσμοθετήσει το «Βραβείο Αριστείας στη Βιολογία – Φώτης Καφάτος» που απονέμεται κάθε δύο χρόνια.
Σχετική ανακοίνωση για το θάνατό του εξέδωσε το Ινστιτούτο ΙΜΒΒ του ΙΤΕ, καθώς και ψήφισμα το πρυτανικό συμβούλιο του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έγραψε στο Twitter: «Ο Φώτης Καφάτος, ένας από τους σημαντικότερους μοριακούς βιολόγους διεθνώς και ένας από τους θεμελιωτές του Πανεπιστημίου Κρήτης, έφυγε από τη ζωή αφήνοντας μεγάλη κληρονομιά στους φοιτητές και τους συναδέλφους του. Συλλυπητήρια στους οικείους του».
Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης έγραψε στο Twitter: «Ο Φώτης Καφάτος ήταν ένας κορυφαίος επιστήμονας, σπουδαίος δάσκαλος και πάντα παθιασμένος με την Κρήτη! Μακάρι πόλλοι νεότεροι να ακολουθήσουν τα βηματά του».