ΔΕΙΤΕ ΠΡΩΤΟΙ ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ TRIBUNE ΣΤΟ GOOGLE NEWS 
Η κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, η οποία επιτεύχθηκε μέσω της μεσολάβησης της Αιγύπτου, του Κατάρ και των Ηνωμένων Πολιτειών, αντιπροσωπεύει μια εύθραυστη παύση σε μία από τις πιο ασταθείς συγκρούσεις της Μέσης Ανατολής. Για την Ελλάδα και την Κύπρο, η κατάσταση αυτή δημιουργεί ένα στρατηγικό παράθυρο ευκαιρίας για την ενίσχυση του ρόλου τους στην Ανατολική Μεσόγειο, με κύριο άξονα την ενέργεια και την περιφερειακή διασύνδεση.
Σύνοδος «3+1»: Στόχος η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης
Η πρόσφατη Υπουργική Σύνοδος Ενέργειας «3+1» στην Αθήνα (6 Νοεμβρίου 2025), στην οποία συμμετείχαν οι Υπουργοί Ενέργειας της Ελλάδας, της Κύπρου, του Ισραήλ και εκπρόσωποι των ΗΠΑ, επιβεβαίωσε αυτή τη νέα δυναμική.
Οι τέσσερις χώρες δεσμεύτηκαν από κοινού για:
Την προώθηση της ενεργειακής ασφάλειας και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσω του Ενεργειακού Κέντρου Ανατολικής Μεσογείου (East Med Energy Center), ως βασικό παράγοντα στρατηγικής σταθερότητας.
Την υποστήριξη ευρύτερων περιφερειακών έργων διασύνδεσης (υφιστάμενων και μελλοντικών), στο πλαίσιο του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης (IMEC).
Τη χρήση του σχήματος «3+1» για τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της περιοχής, μείωση της εξάρτησης από «κακόβουλους παράγοντες» (όπως η Ρωσία) και ενίσχυση της συνδεσιμότητας μεταξύ συμμάχων.
Η επόμενη Υπουργική Συνάντηση «3+1» έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στην Ουάσινγκτον το δεύτερο τρίμηνο του 2026.
Νέες συμφωνίες και προκλήσεις
1. Εξαγωγή ισραηλινού αερίου στην Κύπρο
Η αλλαγή του κλίματος έχει ήδη φέρει συγκεκριμένες συμφωνίες. Η Energean, η οποία διαχειρίζεται ισραηλινά κοιτάσματα φυσικού αερίου, υπέγραψε Μνημόνιο Κατανόησης με τον κυπριακό όμιλο Cyfield για την πιθανή προμήθεια φυσικού αερίου σε μια σχεδιαζόμενη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στο Μαρί, κοντά στη Λάρνακα.
Αυτή η πρωτοβουλία, εφόσον εγκριθεί από τις κυβερνήσεις, αναβιώνει τις προσπάθειες για εξαγωγή ισραηλινού αερίου στην Κύπρο μέσω υποθαλάσσιου αγωγού από την πλατφόρμα Καρίς (Karish) του Ισραήλ.
Εάν υλοποιηθεί, η Κύπρος θα γίνει η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα εισάγει ισραηλινό αέριο, ενισχύοντας την περιφερειακή συνεργασία και τη διπλωματική θέση του Ισραήλ έναντι της Ευρώπης.
2. Ο αγωγός EastMed και η ηλεκτρική διασύνδεση
Παρά την αναζωπύρωση της ενεργειακής συνεργασίας, τα μεγάλα έργα αντιμετωπίζουν προκλήσεις:
EastMed: Ο σχεδιασμός για τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed (1.900 χλμ.) που θα μετέφερε ισραηλινό και κυπριακό αέριο στην Ελλάδα και την Ευρώπη (μέσω Ιταλίας) παραμένει σε εκκρεμότητα.
Αν και υπογράφηκε συμφωνία το 2020 και υπήρχαν στόχοι ολοκλήρωσης έως το 2025, η απόσυρση της υποστήριξης των ΗΠΑ των «Ντέμοκρατς» τον Ιανουάριο του 2022 (λόγω υποτίθεται οικονομικής βιωσιμότητας και… περιβαλλοντικών ανησυχιών), οι συνεχιζόμενες αντιρρήσεις της νευρικής Τουρκίας, αλλά και η δειλία-φοβικότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη και της αυλής που τον περιστοιχίζει «εκσυγχρονιστών» και «ορφανών του Σημίτη» στο Μαξίμου, η αυλή τζιτζιφιόγκων γύρω από τον φοβικό Μητσοτάκη, «τορπίλισαν» το στρατηγικής σημασίας έργο, όπως το καθεστώς Μητσοτάκη υπονόμευσε και τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Great Sea Interconnector: Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης (γνωστό και ως EuroAsia Interconnector ή Great Sea Interconnector) μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, ύψους 2,12 δισ. δολαρίων, βρίσκεται σε κίνδυνο, πάλι εξαιτίας των κατευναστών του Μαξίμου. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ξεκινήσει ποινική έρευνα για πιθανές ποινικές παραβάσεις.
Γεωπολιτικός άξονας και διπλωματική στροφή
Ο βασικός καταλύτης για την επανεκκίνηση της συνεργασίας είναι η αμερικανική πρωτοβουλία για την ενίσχυση της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και την αποδέσμευση της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια.
Βεβαίως οι Αμερικανοί είχαν την ίδια πολιτική και κατά την πρώτη διακυβέρνηση Τραμπ που συνέπεσε με την κυβέρνηση Τσίπρα. Μετά ήρθαν ο Μητσοτάκης και ο Μπάιντεν και τα κατέστρεψαν όλα.
Η εκεχειρία στη Γάζα απελευθερώνει την ισραηλινή διπλωματία, επιτρέποντάς της να δώσει νέα έμφαση στις περιφερειακές πρωτοβουλίες.
Παράλληλα, οι ΗΠΑ προωθούν ενεργά τον διάδρομο IMEC ως στρατηγικό αντίβαρο στην κινεζική πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» (BRI), με την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ να θεωρούνται κρίσιμοι ενεργειακοί κόμβοι για τη μεταφορά φυσικού αερίου και ενδεχομένως πράσινου υδρογόνου προς την Ευρώπη.
Επιπλέον, η εντατικοποίηση της στρατιωτικής συνεργασίας με κοινές ασκήσεις, όπως οι επιχειρήσεις εναέριου ανεφοδιασμού μεταξύ ισραηλινών και ελληνικών μαχητικών, υπογραμμίζει την επαναφορά σε τροχιά του άξονα συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, ενισχύοντας τη σταθερότητα της περιοχής.
