Ισλαμικό ΚράτοςΙσραήλ
Κωνσταντίνος Κούρος
Δημοσιογράφος, Συγγραφέας

Οι δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης της Ελλάδας σε σχέση με την ισχυρή γεωπολιτική θέση της

Οι δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης της Ελλάδας σε σχέση με την ισχυρή γεωπολιτική θέση της
ΔΕΙΤΕ ΠΡΩΤΟΙ ΟΛΑ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ TRIBUNE ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Διαβάστε σχετικά για Γεωπολιτική, Κωνσταντίνος Κούρος, Οικονομική Ανάπτυξη,

Όταν ο Θεός ολοκλήρωσε την κατασκευή του κόσμου ειδοποίησε όλα τα έθνη να προσέλθουν μέσα στη βδομάδα να τους δώσει τη χώρα που θα κατοικήσουν.

«Δέχομαι μέχρι Σάββατο» τους ξεκαθάρισε. «Την Κυριακή θα ξεκουράζομαι».

Δευτέρα πρωί – πρωί, στήθηκαν οι Γερμανοί στους οποίους ο Θεός έδωσε μια μεγάλη χώρα στην καρδιά της Ευρώπης. Ακολούθησαν οι Κινέζοι που έλαβαν την Κίνα.

Την Τρίτη προσήλθαν οι Γάλλοι, οι Ιταλοί, οι Άγγλοι, οι Πορτογάλοι, οι Σουηδοί, οι Αμερικανοί και οι Καναδοί.

Την Τετάρτη πήγαν οι Αφρικανοί.

Την Πέμπτη πήγαν οι Αβορίγινες στους οποίους έδωσε την Αυστραλία.

Την Παρασκευή, αφού τελείωσαν με τις γραφειοκρατικές διαδικασίες προσήλθαν οι Ρώσοι που τους έλαχε η παγωμένη αλλά πανέμορφη Ρωσία.

Το Σάββατο πήγαν όλες οι υπόλοιπες φυλές και έθνη και πήραν ότι περίσσεψε.

Αργά το βράδυ του Σαββάτου έφτασαν οι τσιγγάνοι. Ο Θεός τους είπε ότι άργησαν πολύ και σαν λύση της τελευταίας στιγμής τους επέτρεψε να πάνε σ’ όποια χώρα θέλουν, κι έτσι απλώθηκαν παντού.

Την Κυριακή ο Θεός, όπως είχε ξεκαθαρίσει από την αρχή, προσπάθησε να ξεκουραστεί.

Κατά το απόγευμα βλέπει ένα πλήθος έξω από την πόρτα του να φωνάζει να του ανοίξουν. Ήταν οι Έλληνες, ως συνήθως εκπρόθεσμοι. Μόλις τους άνοιξε την πόρτα άρχισαν τα παρακάλια.

-Τί θέλετε ρε παιδιά, είπα ότι την Κυριακή ξεκουράζομαι.

-Το ξέρουμε Θεούλη μου αλλά μπερδέψαμε τις ημερομηνίες. Σε θερμοπαρακαλούμε, μη μας αφήσεις χωρίς πατρίδα σαν τους τσιγγάνους.

-Τί να σας πως ρε παιδιά (είπε ο Θεός ξύνοντας το κεφάλι). Κι εσείς παιδιά μου είστε αλλά δεν υπάρχει άλλος χώρος.

-Σε παρακαλούμε καλέ Θεούλη!!!

-Καλά, τότε θα σας δώσω ένα μικρό κομμάτι γης που είχα κρατήσει για τον εαυτό μου!!!

(Λέγεται ότι το ανέκδοτο αυτό το είπε πρέσβης της τότε Σοβιετικής Ένωσης).

Το «ανέκδοτο» αυτό ομολογεί μετά παρρησίας και άνευ δισταγμού μίαν αλήθεια που όλοι γνωρίζουν εκτός Ελλάδος και που μόνον οι Έλληνες αγνοούν, πιπιλίζοντας τεχνηέντως και αδιαλείπτως την παλαιάν και νοστιμοτάτην καραμέλαν της ψωροκώσταινας.

Ομολογεί –παρά τον τόνο υπερβολής- ότι ο ελλαδικός χώρος είναι προικισμένος με άπειρα πλεονεκτήματα που ένας λαός έξυπνος κι εργατικός θα μπορούσε να τα αναδείξει, να τα εκμεταλλευτεί με σύνεση και να προκόψει.

Τουρισμός

Εκτός από τον ήλιο τη θάλασσα και τα νησιά, όλα πολυδιαφημισμένα και καταταλαιπωρημένα για την προσέλευση τουριστών μεσαίου και χαμηλού επιπέδου, διαθέτει τεράστιο αριθμό πλουτοπαραγωγικών πηγών που μπορούν να ανεβάσουν κατακόρυφα το κατά κεφαλήν εισόδημα.

(Δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι ακόμα και ο τουρισμός, αυτός ο τόσο σημαντικός παράγοντας για την ελληνική οικονομία λειτουργεί σε ερασιτεχνικές κυρίως βάσεις διότι ουδέποτε υπήρξαν ουσιαστικές δομές και επιτελικός σχεδιασμός ώστε να αναπτυχθεί ορθολογικά και επαγγελματικά επάνω σε διεθνείς σταθερές. Ουδέποτε ο κρατικός παράγοντας σχεδίασε στρατηγικά για την ανάπτυξη του τουρισμού σε βάσεις σύμφωνα με τις διεθνείς σταθερές. Όλα λειτουργούσαν και λειτουργούν στην τύχη).

Εάν η τουριστική βιομηχανία επανατοποθετηθεί σε διαφορετικές βάσεις, τεθούν σταθερές στην ποιότητα παροχής υπηρεσιών και προϊόντων, εντός αυστηρών πλαισίων με ορθή χρήση του υπάρχοντος επιστημονικού δυναμικού, μπορούν να πραγματοποιηθούν θαύματα στον συγκεκριμένο κλάδο της οικονομίας.

Ναυτιλία

Κυρίαρχος τομέας με μεγάλη ιστορία και πολύ αισιόδοξο μέλλον είναι αυτός του εφοπλισμού.

Γνωρίζει τεράστια ανάπτυξη διαδραματίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο, μονοπωλώντας τις παγκόσμιες μεταφορές.

Αναπτύσσεται και εξακολουθεί να ανθίσταται με επιτυχία στον ανταγωνισμό και στις παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις.

Ο βασικός κορμός του ελληνικού εφοπλισμού εδρεύει στο Λονδίνο, στην Ν. Υόρκη και στον Πειραιά – Αθήνα.

Ούτε μια κυβέρνηση κατάφερε να κινητοποιήσει το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο να επενδύσει στην μητέρα πατρίδα. Ούτε μία.

Επιβεβαίωση του κανόνα αποτελεί το Kosta Navarino του Βασίλη Κωσταντακόπουλου ο οποίος καταταλαιπωρήθηκε πάνω από δέκα χρόνια από τις ελλαδικές κρατικές υπηρεσίες με την απίθανη γραφειοκρατία, στην προσπάθειά του να στήσει μια σύγχρονη τουριστική επιχείρηση που έδωσε ζωή σ’ όλη την Μεσσηνία και όχι μόνον.

Ο ελληνικός εφοπλισμός, με 3.000 χρόνων ιστορία κατέχει την πρώτη θέση στην παγκόσμια ναυτιλία (και σε αριθμό πλοίων και σε χωρητικότητα).

Τελευταία μπήκε ως κάρφος στον οφθαλμό του Βερολίνου επειδή είναι ανταγωνιστικότερος από τον γερμανικό αντίστοιχο παρόλο που πληρώνει μεγαλύτερους φόρους.

Τεχνολογία

Η τεχνολογική έρευνα στις πολυτεχνικές σχολές Αθηνών, Κρήτης και Πατρών έχει αποδώσει σημαντικά αποτελέσματα και παγκόσμιες διακρίσεις.

Με ποιο τρόπο ο κρατικός μηχανισμός εκμεταλλεύτηκε αυτά τα τεχνολογικά επιτεύγματα;

Πριν από 100 χρόνια στην Ελλάδα κατασκευάζονταν αυτοκίνητα και μηχανές.

Μέχρι την δεκαετία του 1970 κατασκευαζόταν στην Θεσσαλονίκη το PONY, από μια κερδοφόρα εταιρεία που έκλεισε λόγω «συνδικαλιστικών» απαιτήσεων.

Πριν λίγα χρόνια αναγγέλθηκε από την NAMCO Α.Ε. η επανακυκλοφορία του. Μέχρι σήμερα πάντως το αυτοκίνητο δεν κυκλοφόρησε. Φαίνεται ότι στην πορεία υπήρξαν “προσκόμματα”…

Κάποτε υπήρξαν τρία εργοστάσια κατασκευής πετρελαιοκινητήρων. Του Μαλκότση, του Αξελού και του Παπαθανάση που κατασκεύαζαν τρακτέρ, σκάφη κ.λπ.

Στην εταιρεία του Σωκράτη Μαλκότση δόθηκε παραγγελία για κατασκευή 1.000 μηχανών από την ΕΛΒΟ για στρατιωτικά οχήματα.

Ο Μαλκότσης πήρε δάνειο από την Εθνική για να ανταπεξέλθει στην παραγγελία. Παρέδωσε τις μηχανές στην ΕΛΒΟ αλλά καθυστερούσε η πληρωμή του.

Η κρατική τότε Εθνική Τράπεζα ζητούσε τα λεφτά της, δεν δεχόταν συμψιφησμό και έκανε κατάσχεση. 3.000 εργαζόμενοι διώχθηκαν. Η παραγωγή ντιζελομηχανών έσβησε για την Ελλάδα.

Ο διαπρεπής μηχανολόγος μηχανικός Δημήτρης Κορρές, κατασκεύασε το πρώτο υπερ-αυτοκίνητο παντός εδάφους που σκαρφαλώνει απίστευτα εμπόδια.

Στη γραμμή παραγωγής έχουν μπει δοκιμαστικά τέσσερα αυτοκίνητα. Έχει προγραμματισθεί να κατασκευασθούν, τα δύο στην Κατερίνη από την Replicar Hellas και τα άλλα δύο στην Αμερική από την εταιρεία Kirkham Motorsports.

Μέχρι και αεροπλάνα κατασκευάζονται στην Ελλάδα κι ας μην είναι ευκόλως πιστευτό.

Ένας απλός αστυνομικός στη Φλώρινα κατασκεύασε το πρώτο παγκοσμίως, όσον αφορά τις τεχνικές προδιαγραφές, υπερελαφρύ αεροσκάφος.

Διαθέτει κινητήρα 46 ίππων, ζυγίζει 300 κιλά και πετάει στα 12.000 πόδια.

Ο συνταξιούχος πλέον αστυνομικός Γιώργος Ηλιόπουλος και κατασκευαστής αεροπλάνων αντιμετωπίζοντας προβλήματα με την ελληνική γραφειοκρατία προκειμένου να λάβει άδεια να πετάξει δοκιμαστικά το αεροσκάφος που κατασκεύασε, αναγκάσθηκε να καταχωρήσει το αεροπλάνο σε ιταλικό νηολόγιο.

Σήμερα ο Ηλιόπουλος προσπαθεί να βάλει σε παραγωγή το αεροπλάνο το οποίο θα κοστίζει κάτι λιγότερο από 15.000 ευρώ, δηλαδή, όσο ένα μικρό αυτοκίνητο.

Η Ελλάδα λόγω της ιστορίας της, της γεωγραφικής θέσης και του εύκρατου κλίματος, έχει μεγάλες δυνατότητες ώστε αν εκμεταλλευτεί τους φυσικούς της πόρους και το δυναμισμό της νέας γενιάς, μπορεί να ανοίξει πολύ σύντομα και πάλι τα φτερά της.

Με τις κατάλληλες πολιτικές ανά κλάδο της οικονομίας, με έμφαση στην ανταγωνιστικότητα και στην καινοτομία, σαφώς, τη σωστή δημοσιονομική διαχείριση και τις ριζικές αλλαγές στην παιδεία, μπορεί να ατενίσει με αισιοδοξία το μέλλον.

Γεωργία

Οι εξαιρετικές κλιματολογικές συνθήκες του ελλαδικού χώρου και τα μοναδικά εδαφολογικά χαρακτηριστικά αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα για την γεωργική ανάπτυξη.

Από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα έγιναν αρκετές προσπάθειες (τουλάχιστον τρεις) για την επιστημονική ανάπτυξη της γεωργίας οι οποίες όμως ουδέποτε ολοκληρώνονταν.

Επιπλέον η ασκούμενη μεταπολεμικά αγροτική πολιτική στην Ελλάδα, έδιωξε βίαια αγρότες και κατοίκους από την ελληνική ύπαιθρο.

Αφαίρεσε από την επαρχία επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Οι νέοι δεν βρίσκουν δουλειά και την εγκαταλείπουν.

Υπάρχουν κι άλλες βαρύτατες συνέπειες της ασκούμενης από τη δεκαετία του 1950 αγροτικής πολιτικής.

Άρχισε έκτοτε να αυξάνεται η κατανάλωση εισαγόμενων αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων που σήμερα έχουν κατακλύσει την ελληνική αγορά.

Συνέπεια όλης αυτής της αρνητικής κατάστασης είναι η σταδιακή καταστροφή της αγροτικής τάξης ως παραγωγικής τάξης. Δηλαδή, η απώλεια εμπειρίας χιλιετιών για τα καλλιεργούμενα παντός είδους φυτά.

Στις βασικές, αδυναμίες για την ανάπτυξη της γεωργίας στην Ελλάδα θα πρέπει να τονίσουμε πως είναι ο μικρός κλήρος και η έλλειψη σχεδιασμένης στήριξης της γεωργίας και των γεωργών.

Ενδεικτικό παράδειγμα η καλλιέργεια βαμβακιού.

Ο Λάζαρος Αρσενίου έχοντας ασχοληθεί χρόνια πολλά με τα αγροτικά προβλήματα σημειώνει:

«Το ελληνικό βαμβάκι είναι το καλύτερο στον κόσμο στην κατηγορία του. Αν νηματοποιηθεί και πωληθεί θα αποδώσει οικονομικά δύο και τρεις φορές περισσότερο απ’ ότι αν πωληθεί ως πρώτη ύλη εκκοκκισμένο. Σε ύφασμα το ίδιο βαμβάκι αποδίδει τέσσερις φορές περισσότερο. Αν πωληθεί ως τελικό προϊόν (κάλτσες, φανέλες και συναφή) αποδίδει πολλαπλάσια. Αν το βαμβάκι μεταποιηθεί σε ελληνικό ρούχο υψηλής ραπτικής τότε τα οικονομικά οφέλη υπέρπολλαπλασιάζονται».

Αντ’ αυτού πουλάμε την πρώτη ύλη στους γνωστότερους ευρωπαϊκούς και αμερικανικούς οίκους και το αγοράζουμε ως τελικό προϊόν πληρώνοντας ιλιγγιώδη χρηματικά ποσά.

Σήμερα, η καλλιέργεια βιολογικά καθαρών προϊόντων και η άνοδος της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων είναι τα μοναδικά όπλα για το μέλλον της ελληνικής γεωργίας, γιατί αυτά μπορούν να δημιουργήσουν μια νέα δυναμική ταυτότητα διακριτή στην ευρωπαϊκή τουλάχιστον αγορά.

Κτηνοτροφία

Εξαρχής πρέπει να παραδεχθούμε ότι η γεωργία και η κτηνοτροφία τις τελευταίες δεκαετίες έχουν δεχθεί ισχυρά πλήγματα με αποτέλεσμα να υποχωρούν ραγδαία.

Παρουσιάζεται μάλιστα το φαινόμενο της αγοράς καλλιεργήσιμων γαιών (χιλιάδες στρέμματα) σε πολλές περιοχές της Ελλάδος από ξένες εταιρείες.

Παρουσιάζεται λοιπόν το φαινόμενο να εισάγουμε γεωργικά προϊόντα τη στιγμή που τα χωράφια μας είτε πωλούνται είτε μένουν ακαλλιέργητα και ταυτοχρόνως να ξοδεύουμε κολοσσιαία χρηματικά ποσά για την αγορά κτηνοτροφικών προϊόντων (γάλα, κρέας, τυρί).

Εδώ συμβαίνουν ορισμένα παράδοξα. Ειδικά στο χώρο της τυροκομίας οι Έλληνες είναι πρώτοι στην κατανάλωση τυροκομικών (27 κιλά/κάτοικο), η Ελλάδα είναι ανάμεσα στις μεγαλύτερες παραγωγούς του κόσμου με 545 είδη τυριών και 300 είδη σε παραγωγή.

Η πραγματικότητα καθιστά τους Έλληνες τυροκόμους τους πλέον έμπειρους σε παγκόσμια κλίμακα στην παραγωγή και αξιοποίηση του πρόβειου και γίδινου γάλακτος. Η κτηνοτροφία όμως φθίνει.

Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι τα τελευταία δέκα χρόνια η ελληνική αγελαδοτροφία από 30.000 ζώα μειώθηκε στα 6.820 και βαίνει διαρκώς μειούμενη.

Επίσης διαπιστώνουμε ότι παρά το γεγονός ότι ο κλάδος της τυροκομίας μπορεί να εξελιχθεί δυναμικά οι εισαγωγές τυροκομικών είναι διπλάσιες από τις εξαγωγές.

Αναφερθήκαμε ενδεικτικά και μόνον στον τυροκομικό κλάδο για να επισημάνουμε ότι για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης είναι αναγκη επιτακτική η ανάπτυξη μέσω των εξαγωγών και ο προστατευτισμός των ντόπιων αγορών.

Αλιεία

Στον τομέα της αλιείας, λόγω της γεωγραφικής θέσης της Ελλάδας υπάρχουν σημαντικά περιθώρια δυναμικής ανάπτυξης των ιχθυοκαλλιεργειών, όχι μόνο για εσωτερική κατανάλωση αλλά και για εξαγωγές. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στο ζήτημα της ρύπανσης των υδάτων που απειλεί κυρίως τις ακτές του Αιγαίου.

Ορυκτός πλούτος

Σύμφωνα με υπάρχουσες μελέτες η χώρα διαθέτει σημαντικό ορυκτό πλούτο.

Πρωτοπόροι σ’ αυτό τον τομέα ο Δημήτρης Μπάτσης (Η Βαρειά Βιομηχανία στην Ελλάδα, 1947) και ο καθηγητής του Ε.Μ.Πολυτεχνείου Σταύρος Κατράκης (Ορυκτός πλούτος και Οικονομική Ανάπτυξις της Χώρας, 1965), οι οποίοι κατέδειξαν ότι ο ελλαδικός χώρος διαθέτει τεράστιο ορυκτό πλούτο αλλά και τον τρόπο αξιοποίησής του.

Αλουμίνιο, μαγνήσιο, χρώμιο, μόλυβδος, μαγγάνιο, νικέλιο, βωξίτη, ψευδάργυρο, χρυσό, αργυρός, ουράνιο, λιγνίτη, χαλκό, ελαφρόπετρα, γύψος, θειάφι, σπάνιες γαίες (17 μεταλλικά στοιχεία που είναι απαραίτητα μεταξύ των άλλων στην κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών, αυτοκινήτων, δορυφόρων, ανεμογεννητριών κ.λπ.), όσμιο, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, υδρίτες.

Όσον αφορά στο χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πρώτη στην παραγωγή νικελίου, πρώτη στην παραγωγή περλίτη, πρώτη στην παραγωγή μπεντονίτη, τέταρτη στην παραγωγή μαγνησίτη, τέταρτη στην παραγωγή μαρμάρου, έκτη στην παραγωγή αλουμινίου.

Τα στοιχεία έδωσε επίσημα ο υπουργός Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννης Μανιάτης (19.6.2014).

Ακόμη συμπλήρωσε ο κ. Μανιάτης ότι ο εξορυκτικός κλάδος εξάγει το 75% του υλικού που εξορύσσεται και απασχολεί περίπου 20.000 εργαζομένους άμεσα και 80.000 έμμεσα.

Εμείς, δεν είμαστε ειδικοί επί του ορυκτού πλούτου και της εκβιομηχάνισης της χώρας αλλά ουδείς μας στερεί το δικαίωμα να κάνουμε απλές σκέψεις.

Επί παραδείγματι, το εργοστάσιο επεξεργασίας σιδηρονικελίου στη Λάρυμνα απασχολεί περί τους 1.100 εργαζομένους και το παραγόμενο προϊόν εξάγεται στο σύνολό του ως πρώτη ύλη.

Μας επιστρέφει δε ως τελικό προϊόν ως μαχαίρια, κουτάλια, πιρούνια, εξαρτήματα μηχανολογικού εξοπλισμού, εργαλεία, ανταλλακτικά κ.λπ.

Για ποιο λόγο τα τελευταία 70 χρόνια που υφίσταται αυτή η διαδικασία δεν κατασκευάστηκαν και άλλες εργοστασιακές μονάδες επεξεργασίας της πρώτης ύλης και κατασκευής τελικών προϊόντων ώστε και μερικές χιλιάδες Ελλήνων να βρουν εργασία και το οικονομικό όφελος να είναι πολλαπλάσιο;

Την ίδια απορία έχουμε και για το εργοστάσιο αλουμινίου ή για την εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική. Την απάντηση βεβαίως θα μας την δώσουν στη συνέχεια ειδικότεροι επί του θέματος.

Ο καθ. Κατράκης τονίζει ότι «η Ελλάδα ανήκει στην κατηγορία των υπό ανάπτυξη χωρών και εξάγη το σύνολο σχεδόν της μεταλλευτικής παραγωγής στο εξωτερικό, το πρόβλημα της αξιοποιήσεως του ορυκτού της πλούτου, μέχρι της εκβιομηχανίσεώς της, εντάσσεται στο πλαίσιο της παγκοσμίου μεταλλευτικής βιομηχανίας και σε αλληλεξάρτηση με ειδικούς παράγοντες της εμπορίας των μεταλλευτικών προϊόντων».

Και καταλήγει: «Η Ελλάς παρουσιάζει αξιόλογον μεταλλευτικήν βιομηχανίαν και μεταλλευτικόν πλούτον μεγάλου ενδιαφέροντος, όστις δύναται να καταλάβη εξέχουσαν θέσιν ως πλουτοπαραγωγικός παράγων εν τη οικονομίαν της χώρας, καθόσον υπάρχουν σοβαρά αποθέματα μεταλλευμάτων και υπό λίαν ευνοϊκάς συνθήκας εκμμεταλεύσεως τούτων»… «Εν κατακλείδι, δια της καθολικής αξιοποιήσεως του υπογείου πλούτου, θέλει ανυψωθή το βιοτικόν επίπεδο του ελληνικού λαού και η μικρά μας χώρα, η Ελλάς, κοιτίς του παγκοσμίου πνεύματος και του πολιτισμού, θα παύση να θεωρήται υπανάπτυκτος και δικαίως θα αποκομίση τα αγαθά της εκβιομηχανίσεως».

Αυτά το 1965. Το 1947 (χρησιμοποιώ τις χρονολογίες εκδόσεως των έργων τους) ο Δ. Μπάτσης αφιέρωσε μεγάλο μέρος από την προσπάθειά του στην επεξήγηση του πρωταρχικού ρόλου της βαρειάς βιομηχανίας και στην απόδειξη πως υπάρχουν στην Ελλάδα οι φυσικές και οικονομικές προϋποθέσεις για τη δημιουργία και την ανάπτυξή της.

Υπέρ της εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου και της εκβιομηχάνισης ήταν και ο Δωδεκανήσιος πολιτικός Ιωάννης Ζίγδης.

Όταν υπηρετούσε στο διεθνές προσωπικό της UNRA, στο Λονδίνο και στην Αθήνα (1944-1947) και μάλιστα ως πρόεδρος της μεγάλης Επιτροπής Τεχνικών και Οικονομολόγων, κατάρτισε το πρώτο μακροπρόθεσμο πρόγραμμα για τον εξηλεκτρισμό και την εκβιομηχάνιση της Ελλάδας.

Το 1948 κλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση ως Διευθύνων Σύμβουλος του Ανωτάτου Συμβουλίου Ανασυγκροτήσεως.

Παραιτήθηκε λίγους μήνες αργότερα γιατί η Ειδική Οικονομική Αποστολή που στάλθηκε στο Παρίσι ώστε να συμμετάσχει στην Συνδιάσκεψη για τον καταρτισμό του Σχεδίου Μάρσαλ, αρνήθηκε του αρνήθηκε την υποβολή του Προγράμματος Ανασυγκρότησης που είχε ως βάση την εκβιομηχάνιση και τον εξηλεκτρισμό της χώρας.

Ο Έλληνας πολιτικός μηχανικός, γερουσιαστής, βουλευτής, καθηγητής και πρύτανης του Ε.Μ. Πολυτεχνείου Νικόλαος Κιτσίκης, προλογίζοντας το βιβλίο του Δ. Μπάτση είναι δεικτικός:

«Το ερώτημα γιατί δεν έγινε ως τώρα καμμιά απαρχή βαρειάς βιομηχανίας στην Ελλάδα, βρίσκει την απάντησή του στο γεγονός ότι όλη η πολιτεία των ξένων απέναντί μας ως τα σήμερα, δείχνει ότι όταν επέμεναν να μας “προστατεύσουν” έβρισκαν πάντοτε τρόπο να μας κρατούν σε υπανάπτυξη. Η μεγάλη ευθύνη της άρχουσας τάξης στην Ελλάδα είναι ότι δεν έλυσε βασικά –και για την ανάπτυξη του ίδιου του κεφαλαίου της- κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα και δεν κατόρθωσε να αντισταθεί σε τέτοιου είδους “προστασία”, δε θέλησε δηλαδή παρακάμπτοντας τις αντιξοότητες ν’ αναπτύξει μια παραγωγικά γερή οικονομία με μια πλατιά αγορά. Σε μας προτιμήθηκε η “οδός της ήσσονος αντιστάσεως”, ο άνομος συμβιβασμός των εγχώριων κερδοσκόπων προς τους ξένους χρηματοδότες και τους πολιτικούς του ιμπεριαλισμού σε βάρος του ελληνικού λαού. Η εξέταση των εξωτερικών δανείων και οι συμβάσεις με τους ξένους το βροντοφωνάζουν. Το ξένο κεφάλαιο αναπτύσσει μονάχα τους κλάδους που δεν είναι εμπόδιο στους βασικούς σκοπούς για την τοποθέτηση και την ανάπτυξή του».

Στο συγκεκριμένο έργο ο αστικής καταγωγής οικονομολόγος και νομικός Δ. Μπάτσης, γιός του Ψαριανού ναυάρχου Α.Μπάτση και της Συριανής Α. Πρίντεζη είναι ξεκάθαρος:

«Να εκβιομηχανίσει τη χώρα το ξένο κεφάλαιο, με την έννοια του μετασχηματισμού της από εξαρτημένη και καθυστερημένη, σε αναπτυγμένη εσωτερικά χώρα, ήταν απαράδεκτο, αντιφατικό και ασυμβίβαστο με τα γενικότερα ιμπεριαλιστικά του συμφέροντα και τις συγκεκριμένες επιδιώξεις του στον τόπο μας».

(Ο Μπάτσης εκτελέστηκε ξημερώματα Κυριακής 30 Μαρτίου 1952. Λέγεται ότι ο πατέρας του προκειμένου να σώσει τον γιό του προσέφυγε στο παλάτι. Η απάντηση ήταν απόλυτα αρνητική. Οι παρακλήσεις του πατέρα δεν ευοδώθηκαν. Και όταν ρώτησε μέσα στην απόγνωσή του, «γιατί;», του δόθηκε η απάντηση: «Γιατί πρόδωσε την τάξη του»)!

Οι αναφορές σχετικά με τον ορυκτό πλούτο και την εκβιομηχάνιση της χώρας μαρτυρούν έστω και ενδεικτικά τις παθογένειες της Ελλάδας οι οποίες έχουν βαθιές ρίζες στο χρόνο με υπαιτιότητα αποκλειστικά του πολιτικού κόσμου και των οικονομικών παραγόντων που έχουν θέσει σε ομηρία τον ελληνικό λαό εξυπηρετώντας σκοπούς αλλότριους.

Ο πρόσφατα αποδημήσας Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι στη «Μεγάλη Σκακιέρα (1997)» αναφερόμενος στον τρόπο που ασκεί την εξουσία της η Αμερική επιβάλλοντας την πολιτική της στις υποτελείς χώρες είναι σαφέστατος:

«…στηρίζεται στην έμμεση άσκηση επιρροής σε εξαρτημένες ξένες ελίτ… Καθώς η μίμηση της Αμερικής σε διάφορους τομείς εμποτίζει βαθμιαία τον κόσμο, δημιουργεί πιο κατάλληλο περιβάλλον για την άσκηση της έμμεσης και φαινομενικά συναινετικής αμερικανικής ηγεμονίας».

Όλα τα ανωτέρω θεωρώ ότι αρκούν για να καταδείξουν και την κακοδαιμονία της σύγχρονης Ελλάδος της κρίσης και των Μνημονίων και να πειστούν οι «άπιστοι Θωμάδες» ότι τελούμε σε μνημονιακό κλοιό, όχι για να βελτιωθεί η ελληνική οικονομία αλλά για για να ξεπουληθούν τα ασημικά και τα χρυσαφικά μας «έναντι πινακίου φακής».

Και πρώτος και κύριος συνεργός των τροϊκανών, φυσικά, είναι σύσσωμος (;) ο πολιτικός κόσμος της χώρας, ο οποίος όχι «εμμέσως», όπως γράφει ο Μπρζεζίνσκι από τακτ, αλλά αμέσως, και η λέξη χωρίς εισαγωγικά.

Δεύτερος συνεργός των τροϊκανών είναι η οικονομική και η μεγαλοαστική τάξη. Ποιός εξ’ αυτών θα αποτολμήσει να υποστηρίξει τη δημιουργία βαρειάς βιομηχανίας στην Ελλάδα χωρίς να σκεφτεί ότι εθνική βαρειά βιομηχανία σημαίνει οικονομική ανάπτυξη, οικονομική και πολιτική ανεξαρτησία;

Ας δούμε όμως τί γράφει ο Απ. Αποστολόπουλος, ένας παλαίμαχος της δημοσιογραφίας, ο οποίος δεν μπορεί να κατηγορηθεί ως συνωμοσιολόγος:

«Όλα όσα γίνονται στην Ελλάδα τα χρόνια των Μνημονίων οφείλονται σε στρατηγική της Γερμανίας και του ευρωιερατείου, σχεδιασμός που ξεκίνησε το αργότερο απ’ όταν άρχισαν οι διαπραγματεύσεις ένταξης της χώρας στην ΕΟΚ. Η στρατηγική μπήκε σε εφαρμογή όταν οι δανειστές ήταν έτοιμοι, η συγκυρία ήταν ευνοϊκή και στην Ελλάδα είχαν ήδη τοποθετηθεί πρόσωπα κατάλληλα ώστε η χώρα να υποκύψει χωρίς αντίσταση… Σκοπός δεν είναι να βγούμε από την κρίση αλλά να μείνουμε χρεωμένοι και σε απόλυτη εξάρτηση από τους δανειστές, με επικεφαλής τη Γερμανία. Έτσι ώστε ο επίγειος, υπόγειος και υποθαλάσσιος πλούτος της χώρας να περάσει στα χέρια των Γερμανών και των άλλων Ευρωπαίων».

Και αν κατηγορηθεί ο Απ. Αποστολόπουλος για συνομωσιολόγος δεν μπορεί να κατηγορηθεί ο Ν. Κιτσίκης ο οποίος το 1962 σε μελέτη του σχετικά με την Κοινή Ευρωπαϊκή Αγορά έγραφε:

«…Η Κοινή Αγορά κυριαρχείται από την Δ. Γερμανία… Η σύνδεσις με την Κοινήν Αγοράν σημαίνει όχι μόνον την οικονομικήν και πολιτικήν υποδούλωσιν της Ελλάδος αλλά και την διάνοιξιν μιας ευρυτάτης λεωφόρου δια την διείσδυσιν της Γερμανίας… Όταν ήτο Υπουργός του Συντονισμού ο κ. Στεφανόπουλος και αργότερα ο κ. Μαρκεζίνης και κατηρτήζοντο προγράμματα ανασυγκροτήσεως, ατελή βέβαια και αφελή κάπως αλλά πάντως εθνικά και με κεντρικήν ιδέαν την εκβιομηχάνισιν της Ελλάδος τα οποία υπεβάλλοντο εις τον Οργανισμόν Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας εξέσπασε λυσσώδης αντίδρασις εναντίον της χώρας μας εκ μέρους των βιομηχανικών χωρών της Ευρώπης… Ο αρχηγός της τότε ελληνικής αντιπροσωπείας καθηγητής κ. Λέανδρος Νικολαϊδης κατήγγειλε την αντίδρασιν των Δυτικοευρωπαϊκών Δυνάμεων και των ΗΠΑ εις άρθρο δημοσιευθέν το 1954… Μας έλεγαν ότι είμεθα χώρα γεωργική και πρέπει να παραμείνωμεν γεωργική ότι πρέπει να εγκαταλείψωμεν κάθε ιδέαν εκβιομηχανίσεως της Ελλάδος…».

Στρατηγική αξία του ελλαδικού χώρου

Η στρατηγική αξία ενός χώρου – χώρας μεταβάλλεται ασταμάτητα μέσα στο χρόνο και είναι συνάρτηση αντικειμενικών δεδομένων (συμμαχίες κρατών, διεθνείς ισορροπίες, πολιτικές αλλαγές, τεχνολογικά δεδομένα κ.λπ.) και υποκειμενικών.

Η αξία αυτή πρέπει να εκτιμηθεί λελογισμένα διότι η υπερτίμηση ή η αλαζονεία σε διεθνές επίπεδο μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις.

Ο ελλαδικός χώρος εδώ και πολλές χιλιετίες αποτελεί βασικό μεσογειακό σταυροδρόμι συνάντησης λαών, πολιτισμών, θρησκειών, ιδεολογιών και εμπορικής δραστηριότητας.

Η Μεσόγειος υπήρξε ανέκαθεν η σπουδαιότερη οδός επικοινωνίας του εμπορίου μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Από τη Μεσόγειο περνά η θαλάσσια εμπορική οδός που ενώνει τρεις ωκεανούς: Ατλαντικό, Ινδικό, Ειρηνικό.

Αυτός ο «δρόμος» είναι κατά 1.100 ναυτικά μίλια συντομότερος από τον περίπλου της Αφρικής.

«Μεταξύ 1985 και 2001 καταγράφηκε μια αύξηση 77% στον όγκο των εμπορευμάτων που φορτώνονται και εκφορτώνονται στα λιμάνια της Μεσογείου. Εκτιμάται ότι συνολικά 200.000 εμπορικά πλοία διασχίζουν τη Μεσόγειο ετησίως και περίπου το 30%, του δια της θαλάσσης μεταφερόμενου όγκου, προέρχεται ή κατευθύνεται προς τους 300 λιμένες της. Οι αριθμοί αυτοί αναμένεται να αυξηθούν τρεις ή τέσσερις φορές μέχρι το 2020 (www.perseus-net.eu).

Η απότομη πτώση της ελεύθερης κυκλοφορίας θα μπορούσε να καταφέρει θανάσιμο πλήγμα στην οικονομία της Ελλάδας και της Ιταλίας.

Από την Μεσόγειο διακινείται το πετρέλαιο από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη και την Αμερική.

Η Ρωσία διακινεί μέσω της Μεσογείου το 40% των εξαγωγών και το 50% των εισαγωγών.

Τα Στενά των Δαρδανελίων (φυσική προέκταση το Αιγαίο) παρέχουν στις παράκτιες χώρες του Ευξείνου Πόντου έξοδο στις ανοιχτές θάλασσες.

Η Διώρυγα του Σουέζ εξασφαλίζει την επικοινωνία των ευρωπαϊκών βιομηχανικών χωρών με τις πλούσιες σε πρώτες ύλες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας.

Οι χώρες της Μεσευρώπης εξασφαλίζουν πρόσβαση στις θαλάσσιες γραμμές επικοινωνιών της Μεσογείου από την ιταλική και την ελληνική χερσόνησο ενώ οι χώρες της Β. Αφρικής έρχονται σε επαφή με την Ευρώπη.

Από την Μάλτα, την Κρήτη και την Κύπρο είναι δυνατόν να ελεγχθούν και να αποκοπούν οι κύριες γραμμές επικοινωνίας που τέμνουν την Αν. Μεσόγειο.

Η Μάλτα λόγω μεγέθους μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνον ως ναυτική βάση.

Η Κρήτη και η Κύπρος μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βάσεις εξορμήσεως, υποστήριξης ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων αλλά και ως χώροι ασφαλούς στάθμευσης χερσαίων δυνάμεων που μπορούν να εξορμήσουν σε οποιοδήποτε σημείο του ορίζοντα. Ως τέτοιες βάσεις χρησιμοποιήθηκαν στην κρίση του Περσικού Κόλπου.

Η Ελλάδα αποτελεί γέφυρα με την οποία συνδέεται η Ευρώπη με την Ασία και την Αφρική.

Αυτή η οπτική της προσδίδει ιδιαίτερη στρατηγική αξία αφού μπορεί να ελέγχει μια εκτεταμένη και σημαντική περιοχή στον παγκόσμιο χάρτη.

Για δυνάμεις που ενεργούν από Βορρά με σκοπό να απειλήσουν τις συγκοινωνίες της Μεσογείου, ο ελληνικός χερσαίος, εναέριος και θαλάσσιος χώρος παρέχει το τακτικό πλεονέκτημα της υπερκεράσεως εκ δυσμών των Στενών, ενώ διαθέτει βάσεις για τον έλεγχο της ανατολικής Μεσογείου και για επιχειρήσεις προς τη Μέση Ανατολή και τη Β. Αφρική.

Ο θαλάσσιος χώρος που περιλαμβάνει το Ιόνιο, το Αιγαίο, το Κρητικό πέλαγος και το σύμπλεγμα των νησιών του Αιγαίου αποτελεί στο σύνολό του ζωτικό θαλάσσιο χώρο της ανατολικής Μεσογείου.

Το Ιόνιο είναι ο ζωτικός θαλάσσιος χώρος του Στενού του Οτράντο από το οποίο υπάρχει δυνατότητα ελέγχου της διόδου Σικελίας – Τυνησίας.

Η Κέρκυρα ελέγχει το Στενό του Οτράντο απ’ όπου γίνεται η κυκλοφορία ανάμεσα στην Αδριατική Θάλασσα και το Ιόνιο Πέλαγος.

Το Αιγαίο είναι ο ζωτικός θαλάσσιος χώρος ελέγχου των Στενών Ελλησπόντου – Βοσπόρου και ο χώρος ο οποίος σε συνδυασμό με το Κρητικό Πέλαγος παρέχει μεγάλα πλεονεκτήματα για την εξασφάλιση ελέγχου της Διώρυγας του Σουέζ.

Η Τουρκία ελέγχοντας τα Στενά κατέχει το κλειδί εξόδου από τη Μαύρη Θάλασσα.

Το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου επιτρέπει έναν εξίσου αποτελεσματικό έλεγχο της κυκλοφορίας ανάμεσα στις δύο αυτές θαλάσσιες περιοχές.

Στις θαλάσσιες οδούς πρέπει να προστεθούν όσες έχουν αφετηρία ελληνικά λιμάνια.

Οι κυριότερες ξεκινούν από τη Θεσσαλονίκη και επεκτείνουν προς τη Μεσόγειο ή τη Μαύρη Θάλασσα έναν από τους σημαντικότερους χερσαίους άξονες κυκλοφορίας των Βαλκανίων: τον άξονα που ακολουθεί την κοιλάδα του σερβικού Μοράβα και του Αξιού και εξασφαλίζει την επικοινωνία ανάμεσα στο Δούναβη και στο Αιγαίο από το Βελιγράδι, τα Σκόπια και τη Θεσσαλονίκη.

Η οδός αυτή βρίσκεται επάνω στον άξονα της αρχαίας Εγνατίας οδού που συνέδεε την Αδριατική με το Αιγαίο και τη Μαύρη Θάλασσα ακολουθώντας τη διαδρομή Δυράχιο – Θεσσαλονίκη – Κωνσταντινούπολη.

Και φυσικά όλοι οι δρόμοι που επιτρέπουν στη Βουλγαρία να ανοιχτεί στην ανατολική Μεσόγειο χωρίς να περάσει από τον τουρκικό Βόσπορο την ελληνική επικράτεια.

Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας της παρέχει την ευχέρεια για συνεργασία με τα κράτη της Β. Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, ενώ επηρεάζει τη διεθνή θέση όλων των βαλκανικών χωρών.

Είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας εξασφαλίζοντας τη συνέχιση της άμυνας στη Νότια Πτέρυγα του ΝΑΤΟ.

Μπορεί να δημιουργήσει προσκόμματα στην έξοδο των ρωσικών δυνάμεων της Μαύρης Θάλασσας προς το Αιγαίο.

Διαθέτει σημαντικές στρατιωτικές βάσεις ικανές για τον έλεγχο των θαλάσσιων και αεροπορικών γραμμών συγκοινωνιών στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η χρήση του ελληνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου και των εγκαταστάσεων στην ηπειρωτική χώρα και στα νησιά του Αιγαίου, μπορεί να εξυπηρετήσει τις επιχειρήσεις μεταφοράς από Δυσμάς προς Ανατολάς.

Στην επίθεση κατά του Ιράκ οι Ευρωπαίοι “εταίροι” μετακίνησαν τα πλοία τους χρησιμοποιώντας τις διευκολύνσεις της Κρήτης, ενώ οι Αμερικανοί “σύμμαχοι” χρησιμοποίησαν τον ελληνικό εναέριο χώρο για προώθηση των σκαφών τους προς τον Περσικό Κόλπο.

Μετά την έναρξη των εχθροπραξιών χρησιμοποιούσαν ανελλιπώς τις διευκολύνσεις της Κρήτης και τον ελληνικό εναέριο χώρο.

Όπως υποστηρίζει σε σχετική μελέτη του ο Υποναύαρχος Ξ. Μαυρογιάννης «η απώλεια της Ελλάδας για το ΝΑΤΟ, σε περίπτωση πολέμου θα είχε ως συνέπεια τη διάσπαση της Νότιας Πτέρυγας, την απομόνωση της Τουρκίας και την αναγκαστική απομάκρυνση των νατοϊκών ναυτικών δυνάμεων από την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου… Η μείωση των εντάσεων και των στρατιωτικών δυνάμεων στην Κεντρική Ευρώπη έχει ως συνέπεια να αυξηθεί το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η Νοτιοανατολική Πτέρυγα του ΝΑΤΟ, ιδίως για τις ΗΠΑ».

Ο Γιώργος Πρεβελάκης (Γεωπολιτική της Ελλάδας, 1998) παραδέχεται ότι «η γεωργαφία μοιάζει να προσφέρει στην Ελλάδα διάφορες επιλογές: βαλκανικές, ευρωπαϊκές, θαλάσσιες, ανατολικές… Ωστόσο για τον ελληνικό λαό, η ελευθερία αυτή αποδεικνύεται τελικώς ψευδαίσθηση. Τα συμφέροντα που απορρέουν από το γεωπολιτικό περιβάλλον έχουν τέτοια διάσταση, ώστε οι πιέσεις που ασκούνται στην Ελλάδα είναι τεράστιες, κυρίως σε περιόδους κρίσης. Έτσι οι επιλογές της χώρας καθορίζονται πολύ συχνά έξω από την επικράτειά της, από συσχετισμούς δυνάμεων, οι οποίοι υπερβαίνουν κατά πολύ τις δυνατότητες των τοπικών πολιτικών παραγόντων να αντισταθούν».

Απόδημος Έλληνισμός

Τα Έλληνες αδελφοί μας που διαβιούν στην αλλοδαπή στη συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν προκόψει οικονομικά και κοινωνικά, ενώ στον πανεπιστημιακό και γενικότερα επιστημονικό τομέα έχουν δρέψει εξαιρετικές επιτυχίες καταλαμβάνοντας σημαντικές θέσεις.

Οι απόδημοι είναι μια ζώσα δύναμη υπολογίσιμη από κάθε άποψη.

Το μέγα ερώτημα είναι πως μπορεί αυτή η δύναμη να χρησιμοποιηθεί για τα γενικότερα συμφέροντα της μητέρας πατρίδας και του Ελληνισμού.

Άπειρες φορές έχει τεθεί αυτό το ερώτημα, χωρίς ποτέ να έχει βρει σαφή και οριστική απάντηση.

Ίσως και να μην υπάρχει απάντηση.

Η ανάπτυξη, η προκοπή και η καθιέρωση των Ελλήνων στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη είναι στοιχεία που προσθέτουν αξία στο όνομα Έλληνας.

Πολλές φορές όταν τους ζητήθηκε έδωσαν χωρίς φειδώ την βοήθειά τους στην Ελλάδα.

Έχουν κατανοήσει όμως, πως τις περισσότερες φορές που οι Ελλαδίτες τους ζητούν την αρωγή τους είναι εκ του πονηρού και δεν επιθυμούν να χειραγωγηθούν από κομματάρχες και πολιτικάντηδες. Και πολύ σωστά πράττουν.

Οι απόδημοι αδελφοί μας μόλις διαπιστώσουν ότι στην πατρίδα ξεκίνησε σοβαρή προσπάθεια για την ανασύνταξη του κράτους και του γένους θα προστρέξουν αφιλοκερδώς και με διάθεση αυτοθυσίας να δώσουν κάθε δυνατή βοήθεια. Οι απόδημοι είναι η χρυσή εφεδρεία ενός μελλοντικού ηγέτη, ενός μελλοντικού Καποδίστρια.

  • Στα 2100 μ.Χ. Για Ευρωπαίους να μιλούμε τώρα!
    Εκπαιδευτικός, E.E. Α.Δ.Ε.Δ.Υ. Αντιπρόεδρος
    «…Ο ασκός του Αιόλου άνοιξε. Η ισορροπία του τρόμου ανατράπηκε. […] αν ανατρέξει κανείς στην ιστορία, θα διαπιστώσει ότι κάθε φορά που υπήρξε μονοκρατορία στην παγκόσμια σκακιέρα, πριν καταστραφεί ο ίδιος […] είχε δημιουργήσει τεράστια προβλήματα σε ολόκληρη την Υφήλιο…»....
  • Για να αντιμετωπιστεί η βία των ανηλίκων χώρες απαγορεύουν τα social media στα ανήλικα – Στην Ελλάδα πότε Πιερρακάκη;
    Αρθρογράφος, Συγγραφέας
    Ένα πολύ σημαντικό μέτρο για να «παταχθεί» η ζούγκλα των ανηλίκων. Απαγόρευση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης στα ανήλικα. Η τοξικότητα των social media διαφθείρει και δηλητηριάζει τα παιδιά μας. Κι επίσης, να μην ξεχνάμε ότι, τα social media «σκοτώνουν» τα βιβλία, δηλαδή...
  • Τα λέει στην «πεθερά» για να τ’ ακούει η «νύφη»; ή Κάτι τρέχει με τους «δίπλα»
    Εκπαιδευτικός, E.E. Α.Δ.Ε.Δ.Υ. Αντιπρόεδρος
    «Η Δημοκρατία αναπνέει και επιβιώνει όταν υπάρχουν αναχώματα και αντίβαρα στις υπερβολές, στα καμώματα στις παρανομίες και στη βούληση του "αρχηγού". »Χωρίς αυτό οι δημοκρατίες είναι καταδικασμένες να μαραίνουν ή να πεθαίνουν γιατί τους λείπει είτε το οξυγόνο είτε το φως...