Η καλλιέργεια δημητριακών θεωρείται ότι αποτέλεσε το «εναρκτήριο λάκτισμα» για την εμφάνιση της γεωργίας, αλλά νέα στοιχεία από τη Μέση Ανατολή ενισχύουν την πιθανότητα η παραγωγή μπύρας να προηγήθηκε της δημιουργίας ψωμιού.
Ερευνητές από τις ΗΠΑ, με επικεφαλής την κινεζικής καταγωγής καθηγήτρια αρχαιολογίας Λι Λίου του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αρχαιολογικής επιστήμης «Journal of Archaeological Science», ανακάλυψαν στο Ισραήλ ίχνη της αρχαιότερης στον κόσμο παραγωγής μπύρας, προ περίπου 13.000 ετών.
Η ανακάλυψη έγινε στο σπήλαιο Ρακεφέτ, κοντά στη σημερινή Χάϊφα, όπου έχει βρεθεί ένα νεκροταφείο του πολιτισμού των Νατούφιων.
Εκεί, μεταξύ άλλων, βρέθηκαν λίθινα γουδιά, πάνω στα οποία υπήρχαν υπολείμματα φυτόλιθων, που -όπως έδειξε η χημική ανάλυση- προέρχονταν από την παραγωγή μπύρας.
Εδώ και τουλάχιστον 60 χρόνια, ορισμένοι επιστήμονες έχουν διατυπώσει τη θεωρία ότι σε μερικές περιοχές του κόσμου η μπύρα υπήρξε το βασικό κίνητρο για να ξεκινήσει η καλλιέργεια δημητριακών και δεν συνέβη το αντίθετο, όπως συνήθως πιστεύεται, δηλαδή πρώτα να καλλιεργήθηκαν τα δημητριακά και μετά, κάποια στιγμή, φτιάχτηκε και η μπύρα από αυτά.
Τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι οι Νατούφιοι, κυνηγοί-συλλέκτες της ανατολικής Μεσογείου, είχαν πολύ πρόωρα παράγει μπύρα.
Όπως είπε η Λίου, «πρόκειται για την αρχαιότερη στον κόσμο γνωστή δημιουργία αλκοολούχου ποτού από τον άνθρωπο».
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι Νατούφιοι έφτιαχναν αρχικά τη μπύρα για να συνοδεύσουν τα τελετουργικά με τα οποία τιμούσαν τους νεκρούς τους.
«Η ανακάλυψή μας δείχνει ότι η παραγωγή αλκοόλ δεν ήταν κατ’ ανάγκη αποτέλεσμα της παραγωγής γεωργικού πλεονάσματος, αλλά αναπτύχθηκε πριν τη γεωργία για τελετουργικούς σκοπούς και για πνευματικές ανάγκες, τουλάχιστον σε ένα βαθμό», ανέφερε η Λίου.
Τα αρχαιότερα ίχνη παραγωγής ψωμιού που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα, σε μια άλλη περιοχή του Νατούφιου πολιτισμού στην ανατολική Ιορδανία, χρονολογούνται προ 11.600 έως 14.600 ετών.
Η παραγωγή νατούφιας μπύρας χρονολογείται πριν από 11.700 έως 13.700 χρόνια.
Η αρχαία μπύρα ασφαλώς απέχει πολύ από τη σημερινή. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, θα ήταν ένα μίγμα που θα θύμιζε μάλλον χυλό… πόριτζ ή κουάκερ.
Πιθανώς οι Νατούφιοι χρησιμοποιούσαν μια τεχνική τριών σταδίων: πρώτα μετέτρεπαν το άμυλο από σιτάρι ή κριθάρι σε βύνη, πράγμα που γινόταν παίρνοντας σπόρους των δημητριακών, τους οποίους μούσκευαν στο νερό και μετά τους ξέραιναν και τους αποθήκευαν.
Στη συνέχεια, η βύνη πολτοποιείτο και θερμαινόταν και, τελικά, αφηνόταν να υποστεί ζύμωση με τη βοήθεια μυκήτων του αέρα.
Νατούφιος Πολιτισμός
Με τον όρο Νατούφιος Πολιτισμός εννοούμε ένα σύνολο ομάδων μόνιμα ή ημιμόνιμα εγκατεστημένων ανθρώπων που ζούσαν στην Μέση Ανατολή περίπου πριν από 13.000 χρόνια.
Ήταν κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες και ανάμεσα στις τροφές που συνέλεγαν ήταν το δίκοκκο σιτάρι, το κριθάρι και τα αμύγδαλα, ενώ κυνηγούσαν γαζέλλες, ελάφια, βοοειδή άλογα, και αγριόχοιρους.
Οι Νατούφιοι ζούσαν σε ημι-υπόγειες κατοικίες, ανασκάπτοντας εν μέρει στο χώμα και χτίζοντας το υπόλοιπο με πέτρες και ξύλο.
Κάποια στοιχεία δείχνουν ότι οι Νατούφιοι καλλιεργούσαν κριθάρι και σιτάρι.
Βεβαίως, οι άμεσοι απόγονοί τους (της προκεραμικής ή ακεραμικής νεολιθικής) συγκαταλέγονται μεταξύ των πρώτων αγροτών στον πλανήτη.
Οι επιπαλαιολιθικές κοινότητες της Ανατολής της περιόδου 10500 – 8000 Π.Κ.Ε., πήραν το όνομα Νατούφιες από τον αρχαιολογικό τόπο Γουάντι εν-Νατούφ στην Παλαιστίνη.
Ορισμένες από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις τους, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνεται η Ιεριχώ και ο οικισμός Σουκμπά, περιλαμβάνουν ό,τι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μόνιμη αρχιτεκτονική κατασκευή, αποθηκευτικούς χώρους τροφίμων και καθορισμένο εξοπλισμό επεξεργασίας τροφίμων.
Οι ταφικές πρακτικές οδηγούν στην υπόθεση κάποιου βαθμού κοινωνικής διαφοροποίησης.
Ο Νατούφιος πολιτισμός καταλαμβάνει μια ειδική θέση στην εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών στην Εγγύς Ανατολή, ως σημείο έναρξης της εμφάνισης καλλιεργητικών κοινοτήτων.
Η ιδέα ότι οι Νατούφιοι ήταν οι πρωιμότεροι καλλιεργητές είναι τόσο παλιά, όσο και η αρχική ανακάλυψη αυτού του πολιτισμού από τον Garrod.
Αυτό που θεωρείτο τότε διαισθητική υπόθεση, θεωρείται σήμεραν ορθή ερμηνεία.
Η μετάβαση από το κυνήγι και την τροφοσυλλογή σε μια αληθινή γεωργική οικονομία στον Νατούφιο πολιτισμό φαίνεται ως λογικό συνεχές.